Kalp krizinin tek sorumlusu kolesterol değil

Kolesterol; bedende birçok hücre ve hücre içi yapıların bileşiminde rol alan, hormonlarda ve beden işlevlerinde kıymetli bir yer teşkil eden yağ gibisi, mumsu bir husustur. Bedeni derinin altındaki mikroplara karşı korumak, alyuvarları ve hudut dokularını güçlendirmek, bedendeki su istikrarını ayarlamak üzere vazifeleri vardır.  Sağlıklı bir hayat için kolesterol seviyesinin, istikrarda tutulması çok değerlidir. Zira LDL (kötü) kolesterol, kanda yüksek olduğu vakit damarların iç yüzüne yapışıp, plaklar oluşturur. ‘‘Kolesterol dışındaki kimi unsurların de eklenmesiyle bu plaklar büyür ve bunlar üzerinde oluşan çatlaklarda gelişen pıhtılar damarları tıkar. Damar tıkanıklığı kalp damarlarında oluşmuşsa kalp krizine, beyin damarlarında oluşmuşsa felce neden olabilir” diyen İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, kolesterolle ilgili bilinmesi gerekenleri şöyle anlattı:

Prof. Dr. Osman Erk

LDL’nin B tipine dikkat!

Kolesterol ölçüleri kadar, kolesterolün tipi de son derece kıymetlidir. LDL yani makûs kolesterol A tipi ve B tipi olarak ikiye ayrılır. A tipi zararsız olarak nitelendirilmekte, B tipi ise kalp krizinin hatalısı olarak bedellendirilmektedir. A tipi kolesterol kanda yüzer, büyük olduğu için damar içini örten endotel hücrelerinin altına sızması zordur ve damar sertliği oluşturması beklenemez. LDL’nin küçük ve ağır B tipi ise kanda yüzemez, damar cidarına oturur, hücrelerin ortasından sızarak damar sertliği plağı oluşturur.

Kalp krizinin risk faktörlerinden biridir

Kalp krizi denince nedense akla çabucak kolesterol yüksekliği gelir. Kolesterolü yüksek olan herkeste kalp krizi görülmediği üzere, kalp krizi geçirenlerin yarısında kolesterol kıymetleri olağandır. Kolesterol yüksekliği kalp krizinin risk faktörlerinden yalnızca biridir. Yani kalp krizinin tek sorumlusu değil, sadece suçlularından biridir. HDL (iyi) kolesterol düşüklüğü ve trigliserid (kan yağları) yüksekliği de kalp hastalığı için öbür risk faktörleridir. Ne kadar fazla risk faktörü bir ortadaysa kalp damar hastalığı görülme sıklığı o derece artar.

LDL kolesterolü düşürmenin doğal yolları

İlaç kullanımının yanı sıra kolesterolü düşürecek mucize bir metot kelam konusu değildir. Lakin diyet ve idmanın kolesterol düzeyleri üzerinde tesirli olduğu bilinmektedir. Hayvansal yağ ve protein kolesterol yüksekliğine yol açar. Bu tıp besinlerden olabildiğince uzak durulmalıdır. Bitkisel besinlerde ise kolesterol yoktur tersine kolesterol yüksekliğini azaltacak fitobesinler vardır. Günlük diyetin yüzde 80 kadarının taze, pak, bütün, işlenmemiş, bol lifli, mevsiminde, lokal ve organik besinlerden gelmesi kolesterol ölçüsünü azaltır ve kolesterol kalitesini artırır. LDL kolesterol yüksekliği kelam konusu olduğunda rastgele bir sıhhat sorunu bulunmayan şahısların çabucak kolesterol ilaçları kullanmak yerine hayat usulü değişikliklerine gitmesi daha doğrudur. Lif bakımından güçlü, taze, pak, işlenmemiş, organik, mahallî, mevsimsel, bitkisel besinlerden oluşan bir diyet ve tertipli antrenman kolesterolün istikrarda olmasını sağlar. Kolesterol pahasının sağlıklı düzeyde kalması için bitkisel besinler tüketilmesi önerilir. Elma, zeytin, badem, ceviz, kereviz, arpa yulaf, keten tohumu, sarımsak, greyfurt, limon, domates, brokoli üzere bitkisel besinlerle yeşil yapraklı sebzeler kolesterolü düşürür. Ayrıyeten vitamin, mineral, antioksidan, Omega-3 içeren doğal besin destekleri de faydalıdır. Hekim tavsiyesiyle B3 vitamini, magnezyum, koenzim Q10, Omega-3 kullanılabilir.

İşte asıl suçlular

Başta rafine şeker ve fazla kalori alımı olmak üzere genetik, gerilim, sigara, kafein, katkı unsurları, çevresel ve gıdasal toksin olmak üzere birçok faktör kolesterol yüksekliğine neden olur. Damar sertliği ve kalp krizine yol açan B tipi LDL’ler sıklıkla rafine karbonhidrat tüketimi ve insülin direnciyle bağlıdır. Rafine undan yapılan, başta ekmek olmak üzere tahıl eserleri, fruktozdan varlıklı mısır şurubu bu cins LDL yüksekliğine yol açar. Trigliseritler de tıpkı B tipi LDL üzere rafine karbonhidratlar ve insülin düzeyiyle bağlıdır. Rafine karbonhidratlardan varlıklı, sağlıklı yağlardan yoksul bir diyet insülin direncine ve yüksek trigliserit seviyelerine yol açar. Kanda trigliserid yüksekliği de değerli bir risk faktörüdür. Kan şekeri yükseldiğinde glikoz kolesterol moleküllerine yapışarak onların formunu bozar. Şekerlenmiş kolesterol ise damar sertliğine yol açar.

İlaç ne vakit kullanılmalı?

Kolesterol düşürücü ilaçlar lakin birtakım hastalarda (kalp krizi ya da bypass ameliyatı geçirmiş, koroner arterlerinde daralma olduğu tespit edilmiş olanlarda) yarar sağlayabilir. Büsbütün bitkisel beslenme 4 yıl üzere bir mühlet içinde kalp krizi ve inme (felç) riskini yüzde 60 oranında engellerken, kolesterol ilaçlarında bu oran yüzde 3 civarındadır. Yani sağlıklı bir bitkisel beslenme nizamı kolesterol ilaçlarından 20 kat daha tesirlidir.