Kandilli Müdürü Haluk Özener’den Marmara zelzelesi için korkutan kelamlar…

Kahramanmaraş başta olmak üzere 11 ili etkileyen 6 Şubat sarsıntılarının yıl dönümünde Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü’nde kıymetlendirme toplantısı düzenlendi.

KRDAE Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener’in başkanlığında, 6 Şubat’taki sarsıntıların akabinde bölgedeki hareketliliğin değerlendirildiği toplantıya, Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Kıymetlendirme Merkezi Müdürü Doç. Dr. Doğan Kalafat ile KRDAE Müdür Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Tülay Kaya Eken katıldı.

Toplantıda 11 ili etkileyen zelzelenin akabinde geçen bir yıllık gelişmeler anlatılırken, beklenen İstanbul Sarsıntısı hakkında da bilgiler verildi.

“123 YILDA OLAN ZELZELE SAYISINI 6 ŞUBAT SARSINTILARINDAN SONRA KAYDETTİK”

6 Şubat sarsıntılarında ve Türkiye’deki tüm zelzelelerde hayatını kaybedenlerin yakınlarına baş sıhhati dileyerek kelamlarına başlayan Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, “1900 yılından 6 Şubat sarsıntılarından bir gün öncesine kadar olan 4’ten büyük sarsıntı sayısı 672. Tekrar bu bölgede 1900 yılından 6 Şubat tarihine kadar olan sarsıntı toplam sayısına baktığınız vakit bu sayıda yaklaşık 40 bin civarında olduğunu görüyorsunuz. 6 Şubat sarsıntılarından bugüne kadar geçen müddette yalnızca bu bölgede 670 tane sarsıntı meydana geldi. Yani 123 yılda olan sarsıntı sayısını 6 Şubat sarsıntılarından sonra kaydettik. Münasebetiyle ne kadar büyük bir afetle karşı karşıya olduğumuzu görüyorsunuz” dedi.

“GÜNLÜK 50 CİVARINDA SARSINTIMIZ VAR”

Deprem bölgesinde sismik aktivitelerin bir müddet daha devam edebileceğinin altını çizen Haluk Özener, “Bölgede 6 Şubattan itibaren haftalık 4 bin sarsıntı; artçı zelzele sayısı bugün geldiğimiz noktada 300-350 civarına düşüyor. Yani günlük 50 civarında sarsıntımız var. Bu sarsıntılar bir mühlet daha devam edecek. 48 tane 5 ile 5.9 ortasında, 3 tanede 6 ile 6.9 ortasında artçı şokumuz, sarsıntımız var” tabirlerini kullandı.

“HER FAY TIPKI SÜRATTE GÜÇ BİRİKTİRMİYOR”

Türkiye genelindeki fay sınırı ve sarsıntı istatistikleri hakkında bilgiler de veren Prof. Dr. Özener,
şöyle konuştu:

-Ülkemizde MTA’nın canlı fay haritasına nazaran 500’ün üzerinde, 5 buçuk üzeri zelzele üretebilecek canlı fay var.

-Şimdi, faylar zelzele üretebilecek lakin her fay tıpkı, her uzunluktaki fay birebir müddette mi zelzele üretiyor. Yani bir fayın 7 buçukluk zelzele üreteceğini söylemek tek başına gerçek lakin tam bir bilgi değil.

-Ülkemizdeki yer kabuğu, yer değiştirme suratlarını görüyorsunuz. Bu suratlar her yerde birebir değil, Türkiye’nin her yerinde tıpkı değil. Ege’ye baktığımız vakit yıllık 3 buçuk – 4 santimlik suratlar varken, Anadolu plakasına, Anadolu’nun ortalama suratı yıllık 2- 2 buçuk santim, Doğu-Güneydoğu’ya gittiğiniz vakit 5-7 milimetrelik yıllık suratlar veriyor. Her fay tıpkı süratte güç biriktirmiyor.

-Dolayısıyla zelzele tekrarlama aralıkları da tıpkı değil. Yani bir fayın 7 buçuk büyüklüğünde bir sarsıntı üretebileceğini söylemek, o fayın uzunluğuna bakarak gerçek olabilir. Lakin son sarsıntıdan bu yana geçen müddet artı o fayın ne süratli güç biriktiğini bilmek lazım.

-Eğer o fay 7 buçukluk zelzele üretebilecek bir fay, 1500 yıllık bir müddet gereksinim varsa ve en son sarsıntı bin yıl evvel olduysa önümüzdeki 500 yıl aslında bir mühlet var o zelzelenin, 7 buçukluk zelzele üretmesi için. Hasebiyle bu bilgileri bu formda paylaşmak toplumda gerçek yönlendirme manasına gelir.

“MARMARA DENİZİ İÇERİSİNDE BİR SİSMİK BOŞLUK VAR”

Yapılan basın toplantısının akabinde beklenen Marmara sarsıntısı hakkında soruları yanıtlayan Prof. Dr. Haluk Özener, şöyle konuştu:

-Kuzey Anadolu fayı, Erzincan’da 1939’da kırılmaya başlayarak zelzeleler batıya yanlışsız göç ediyor.

-En son 17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 sarsıntıları var ve bunlar da Hersek deltasına kadar kırıldığı bilim insanları tarafından söz ediliyor. Ve Marmara Denizi içerisinde bir sismik boşluk var.

-Bu sismik boşlukta yaklaşık olarak 130 kilometrelik bir aralıktan bahsediyoruz. Bir gün kırılacak zira oraya güç dolmaya devam ediyor.

-Bu fayın tek modülde mı, 3 kesimde mı, 2 kesimde mı kırılacağı natürel ki bir soru işareti ancak bu coğrafyada 7’nin üzerinde bir sarsıntı yaşayacağımız açık.

-Bununla ilgili binlerce bilimsel çalışmalar ve farklı bilgilere dayanarak, farklı sonuçlar elde edilebiliyor.

-Dolayısıyla kimi hocamıza nazaran bu zelzele çok yakın tahminen 1-2 yıl içinde olacak, kimine nazaran 30 yıl daha olmayabilir, kimine nazaran de 50 yıl olmayabilir. Lakin şunu biliyoruz ki burada bir sarsıntı olacak.

-Biz daha çok ne vakit olacağına değil, biz ne kadar hazırız ona bakmamız lazım. Münasebetiyle da bunun çarelerini aramamız lazım.

“ZAMANA BAĞLAMANIN ÇOK YANLIŞSIZ OLDUĞUNU DÜŞÜNMÜYORUM”

Marmara Denizi’nde olan zelzele dönemlerini kıymetlendiren Özener, “Marmara’da 250 yıllık dönemlerden bahsediliyor. Artı, eksi 25-30 yıl farklar veren bilimsel çalışmalar var. Baktığınız vakit aslında bu Marmara zelzelesi çok çok uzakta değil. Yani önümüzde bir 100 yıl daha yok. Tahminen 10 saniye sonra da bu sarsıntıyla karşılaşabiliriz, tahminen 20 yıl sonra da olabilir. Bunu vakte bağlamanın çok yanlışsız olduğunu düşünmüyorum. Bunu bilim insanları bizler tartışalım lakin vatandaş, sizler lütfen bunu tartışmayın. Yarın sarsıntı olacakmış üzere psikolojinizi bozmayın ancak olabildiğince hazır olun” dedi.