Deprem araştırma uzmanları, bugüne kadar üzerinde çalışma yapılmayan Kemalpaşa fayında bir yıllık arazi çalışmasının akabinde, 4,5 metre derinliğinde hendek açıp, incelemelerde bulundu. Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Zelzele Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü (DAUM) Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Afyon Kocatepe Üniversitesi Zelzele Uygulama Araştırma Merkez Müdürü Prof. Dr. Çağlar Özkaymak, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’nden Doç. Dr. Fikret Koçbulut, AFAD Sarsıntı ve Risk Azaltma Genel Müdürü Orhan Tatar, Çukurova Üniversitesinden Doç. Dr. Mehmet Yüksel ve DEÜ’den Araştırma Vazifelisi Dr. Mustafa Softa aylar süren çalışmalar yaptı.
Fayın canlı fay olup olmadığı, geçmiş devirde en çok kaç büyüklüğünde sarsıntı ürettiği, yakın vakitte sarsıntı üretip üretmeyeceği bahisleri araştırıldı.
İZMİR’DEKİ 17 FAYI ÇALIŞMAYA BAŞLADIK
Yapılan bilimsel çalışma hakkında bilgi veren DEÜ DAUM Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, “Kemalpaşa fayı, Türkiye’deki 485 canlı faydan biri. İzmir ve etrafında tarihî devirde yıkıcı sarsıntılar olduğunu biliyoruz. Can ve mal kayıpları yaşanmış fakat buna yol açan fayların hangisi olduğu belirli değil. Bu, geçmişte olan sarsıntıları hangi fayın ürettiğini öğreneceğimiz birinci çalışma olacak. Bunun için de İzmir’deki 17 fayı çalışmaya başladık. 5’ini geçmiş yıllarda çalışmıştık. Şu anda 10’unu TÜBİTAK projesi kapsamında çalışmaya başladık” dedi.
‘4 YIKICI ZELZELE OLMUŞ’
Kemalpaşa fayının kıymetli bir özelliğini anlatan Prof. Dr. Hasan Sözbilir, “Kemalpaşa ilçesi bu fayın üzerinde. Tesir alanında, çok geniş bir yerleşim yeri var. İzlenebilen, haritaya işlenebilen ve aşikâr ölçekte tedbir alınabilen bir fay. Münasebetiyle bu fayın zelzele tehlikesini ortaya koymamız gerekiyor. Bu fayın geçmişte kaç yılda bir zelzele ürettiğini, yakın gelecekte sarsıntı üretip üretmeyeceğini inceleyeceğiz. Yaptığımız çalışmada fayın üzerinde geçmişe ilişkin 4 yıkıcı zelzele gerçekleştiğini gördük. Aldığımız örneklere nazaran de yakın gelecekte yıkıcı bir zelzele üretip üretmeyeceğini göreceğiz. Bu fay 24 kilometre uzunluğunda. 6.7’ye varan zelzele üretebilir. Sarsıntı olduğunda yıkıcı bir nitelik taşıyacaktır. İzmir’de 6’yı geçtikten sonra can ve mal kaybı başlıyor. Hasebiyle bu fay kırıldığında can ve mal kaybı yaşanacaktır. Burada açtığımız hendekte 4 yıkıcı sarsıntı tespit ettik. Bunlar 10 bin yılda gerçekleşti. Hasebiyle 2,5 milyon yılda bir ortalama yıkıcı sarsıntı gerçekleşiyor. Bunların kesin tarihini belgelemek için de örnekleme çalışması yapıyoruz” diye konuştu.
GEREKLİ TEDBİRLERİN ALINMASI SAĞLANMALI
Afyon Kocatepe Üniversitesi Sarsıntı Uygulama Araştırma Merkez Müdürü Prof. Dr. Çağlar Özkaymak ise “Kemalpaşa bölgesine baktığımızda çok süratli bir yapılaşma görüyoruz. Organize Sanayi Bölgesi’nin olduğunu gözlemliyoruz. Bu fay uzun müddettir sismik manada sessizdir. Gelecek yıllarda zelzele üretme potansiyeli olan bir faydır. Bu nedenle Kemalpaşa fayını önemsiyoruz. Yaptığımız çalışmanın sonuçları bölgede yapılacak, afet risk azaltma planına yönelik katkı sağlayacak bilgiler verecek. Araştırmamızın sonuçları afet risk azaltma planı için çok değerli. Kahramanmaraş zelzeleleri de bunu bizlere gösterdi. Yapacağımız her türlü yer seçiminde, sarsıntı ziyanlarını minimuma indirebilmemiz için en kıymetli şeyin yer seçimi olduğunu bir sefer daha ortaya koymuş olduk. Fayın zelzele üretme potansiyelinin değerli olduğunu gördük. Bu fayın sarsıntı üretme potansiyeli şayet yüksek ise kesinlikle burada gerekli tedbirlerin alınması sağlanmalıdır” sözlerini kullandı. (DHA)
