28 Temmuz Cuma günü idrak edilecek, Hz. Hüseyin ve beraberindekilerin muharrem ayının onuncu günü olan “Aşure Günü”nde şehit edilmesi nedeniyle “matem günü” olarak görülen gün, İslam tarihinin en değerli kırılma noktalarından biri niteliğini de taşıyor.
Emevi Devleti’nin birinci halifesi Muaviye bin Ebu Süfyan’ın uzun süren siyasi çabalar sonucu 661’de halifelik makamını ele geçirmesiyle başlayan süreç, halifelik makamını saltanata dönüştürmek için oğlu Yezid ismine halktan biat etmelerini istemesiyle devam etti.
Muaviye’nin 680’de vefatından sonra yerine geçen oğlu Yezid, birinci iş olarak Dördüncü Halife Hz. Ali’nin oğlu Hz. Hüseyin’in kendisine biat etmesi talebinde bulundu.
Yezid’in halifeliğinin kabulü için Ehlibeyt üzerinde kurduğu baskıyı vakitle artırması üzerine Hz. Hüseyin, etrafındakilerle Mayıs 680’de Mekke’ye yanlışsız hareket etti.
KUFELİLER İHANET ETTİ
Yezid’in halifeliğini kabul etmeyen Kufeliler de Mekke’ye gelerek, Emevilere karşı birlik olma teklifiyle Hz. Hüseyin ve akrabalarını kentlerine davet ettiler.
Daha evvel hem babası Hz. Ali’ye hem de ağabeyi Hz. Hasan’a ihanet eden Kufelilerin bu teklifine kuşkuyla yaklaşan Hz. Hüseyin, öncü olarak amcasının oğlu Müslim bin Akil’i Kufe’ye gönderdi.
Kufe’de 18 bin kişi Müslim’in önünde Hz. Hüseyin’e biat etti. Fakat daha sonra Kufeliler ihanet ederek, Emevilerin Müslim’i öldürmesine göz yumdu.
Kufelilerin halifeliğine biat etmesini memnuniyetle karşılayan ancak Müslim’i öldürmesinden haberdar olmayan Hz. Hüseyin, aile fertleriyle Kufe’ye gerçek yola çıktı.
Yolda Müslim’in başına gelenleri haber alıp Kufe’ye gitme kararını gözden geçiren Hz. Hüseyin, Müslim’in oğullarının babalarının intikamını almak istemelerini söylemesi üzerine ilerleyişine devam etti.
ÇÖLÜN ORTASINDA SUSUZ BIRAKILDILAR
Kufe Valisi Ubeydullah bin Ziyad’ın bin askerle gönderdiği Hürr bin Yezid, kafilenin yola devam etmesine müsaade vermeyerek, Hz. Hüseyin’e validen yeni bir buyruk gelinceye kadar Kufe ile Medine ortasında bir yol takip etmesini söyledi.
Bunun üzerine Fırat Irmağı kenarındaki Kerbela Çölü’ne evvel Hz. Hüseyin, sonra Yezid’in kumandanı Ömer bin Sa’d vardı. Kufe Valisi Ubeydullah, Ömer’e, Hz. Hüseyin’den Yezid ismine biat almasını, aksi halde suyla kontağının kesilmesini emretti. Biat teklifini kabul etmeyen Hz. Hüseyin ve Kerbela Çölü’nün ortasında susuz bırakıldı.
72 KİŞİ ŞEHİT OLDU
Durum değerlendirmesi yapan Hz. Hüseyin ve beraberindekiler, zulme boyun eğmemek için çarpışarak Allah yolunda ölmeyi tercih etti. Yaptığı zulüm karşısında ordusunun isyanından çekinen Ömer bin Sa’d, birinci oku atınca taraflar ortasında çarpışma başladı.
Çarpışmada, Hz. Muhammed’in torunu Hz. Hüseyin ve ortalarında bayanların, çocukların da olduğu 71 yakını şehit oldu. Başta Hz. Hüseyin olmak üzere birtakım Ehlibeyt mensuplarının başları kesilerek mızraklara takıldı. Hz. Hüseyin’in kesilen başı Yezid’e gönderildi, cenazeleri ise Beni Esed mensubu El-Gadiriye köylülerince Hair denilen yerde toprağa verildi.
MUHARREM AYININ MANASI NEDİR?
Muharrem Hicri takvime nazaran yılın birinci ayıdır. Muharrem Arapça bir söz olup, söz kökü prestijiyle “haram”dan türemiştir. Sözcük karşılığı, haram olan, yasaklanan manasındadır. Araplar, İslamiyet öncesi devirde (Cahiliye döneminde) dahi, kabile yaşantısının bencilliklerinden kaçınarak, Arabi birinci ay olan “muharrem” ayında birbirlerine savaş açmak üzere “yasaklanan” fiillerden kaçınır ve uzaklaşırlarmış.
Muharrem Matemi’nin gayesi: Bu türlü acıların bir daha yaşanmaması için gerekli olan insanlık kıymetlerini ve Alevî öğretisini özümsemektir. Matem mühletince bıçağa ve kesici aletlere el sürülmez, kurban kesilmez ve et yenmez. Matem boyunca hiçbir canlıya eziyet edilmez.
Kimsenin kalbini kırmamak, lisanı ile kimseyi incitmemek, kimse hakkında dedikodu yapmamak Mâtem Orucu’nun temel unsurudur. Sıhhati yerinde olanlar oruç meblağlar. Matemden maksat, kendine eziyet yapmak değil, kötülük ve katliamların bir daha olmaması ismine anmak ve unutmamaktır. Kerbelâ katliamında hasta olması nedeniyle İmam Zeynel Abidin’in kurtulması ve Ali’nin soyunun devam etmesi nedeniyle de Allah’a şükredilir. Bu nedenle Muharrem mâtemi, aşûre geleneği ile biter. 12 gün orucun akabinde Aşûre Günü yapılır. 12 değişik materyalden oluşan aşûre yenilir ve dağıtılır.
AŞURE GÜNÜ NE VAKİT, ORUÇ TUTULUR MU?
Aşure günü 28 Temmuz 2023 Cuma günü idrak edilecek.
Aşure günü oruç tutmayla ilgili Resûlullah (s.a.s.) bir hadisinde şöyle buyurmuştur: “Ramazan’dan sonra en faziletli oruç, Allah’ın ayı olan Muharrem’de tutulan oruçtur. Farz namazlardan sonra en faziletli namaz da gece namazıdır.” (Müslim, Sıyâm, 202-203; Ebû Dâvûd, Savm, 55; Tirmizî, Savm, 40)
Muharrem’in onuncu günü âşûrâ günüdür. Bu gün oruç tutmak da kimi âlimlere nazaran sünnettir (Serahsî, el-Mebsût, III, 92). Çünkü Resûlullah (s.a.s.), âşûrâ gününde oruç tutmuş ve bunu müslümanlara tavsiye etmiştir (Buhârî, Savm, 69). (AA)
