Kırım Kongo kanamalı ateşi belirtileri neler? KKKA tedavisi nasıl yapılır?

KKKA, çoklukla çiftlik hayvanlarıyla temas halinde olan ve kenelerle sık sık karşılaşan bireylerde görülür. Enfeksiyon, virüsün taşıyıcısı olan keneler tarafından ısırma yahut kenelerin ezilmesiyle bulaşır. Ayrıyeten, hastalıklı hayvanlarla temas etmek, enfekte kan yahut beden sıvılarıyla temas etmek yahut enfekte hayvanların etini tüketmek de bulaşma riskini artırabilir.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) NEDİR?

Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA), Bunyaviridae familyasının kene kaynaklı bir virüsünün (Nairovirüs) neden olduğu, ateş, halsizlik, iştahsızlık, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve ağır olaylarda kanama üzere bulgular ile seyrederek ölümlere neden olabilen hayvanlardan insanlara bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır. KKKA, % 10-40’lık bir hadise mevt oranıyla önemli viral hemorajik ateş salgınlarına neden olur. Afrika, Balkanlar, Orta Doğu ve Asya’daki 50. paralelin kuzeyinde ve güneyindeki Asya ülkelerinde endemiktir.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi virüsünün konakçıları sığır, koyun ve keçi üzere çok çeşitli evcil ve yırtıcı hayvanları içerir. Birçok kuş enfeksiyona dirençlidir. Hayvanlar, enfekte kenelerin ısırmasıyla enfekte olur ve virüs, enfeksiyondan yaklaşık bir hafta sonra kan akışında kalır, bu, kene-hayvan-kene döngüsünün, öbür bir kene ısırdığında devam etmesini sağlar. Her ne kadar birkaç kene cinsi KKKA virüsü ile enfekte olabilse de, Hyalomma keneleri, insan enfeksiyonunun esas kaynağıdır. Türkiye’de hastalığın bulaştırıcısı olan asıl kene tipi Hyalomma marginatum’dur.

Hastalık Türkiye’de birinci olarak 2002 yılında dikkatleri çekmiş ve 2003 yılında kesin tanısı konmuştur. KKKA hadiseleri, hastalığın esas bulaştırıcısı olan kenelerin etkinleştiği devirden başlayarak bahar ve yaz aylarında görülmektedir. Birinci defa Tokat ili ve civarında dikkatleri çeken Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hadiseleri çoğunlukla İç Anadolu’nun kuzeyi, Orta Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde ağırlaşmaktadır.

KKKA BELİRTİLERİ NELER?

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi’nin belirtileri şunları içerebilir:
Ateş: KKKA hastalığının başlangıcında ateş yükselmesi görülür. Ateş ekseriyetle yüksek derecelerde seyreder.

Baş ağrısı: Şiddetli baş ağrıları KKKA’nın belirtileri ortasında yer alır. Başın rastgele bir bölgesinde ağrı hissedilebilir.

Kas ağrıları: Beden genelinde yaygın kas ağrıları ortaya çıkabilir. Bilhassa sırt, bacak ve eklem bölgelerinde ağrılar hissedilebilir.

Eklem ağrıları: Eklem bölgelerinde ağrı, sızı yahut hassasiyet görülebilir. Eklemlerin hareket etmesiyle ağrı artabilir.

Halsizlik: KKKA hastaları çoklukla halsizlik ve bitkinlik hissi yaşarlar. Günlük aktiviteleri yapmakta zorluk çekebilirler.

Hızlı nabız: Kalp atış suratında artış, nabızın süratli olması KKKA hastalığının belirtileri ortasındadır.

Kanamalar: Kanama eğilimi değerli bir belirtidir. Burun kanaması, diş eti kanaması, sindirim sistemi kanamaları (kusma ve/veya dışkıda kan), idrar yolu kanamaları üzere kanama tipleri görülebilir.

Organ yetmezliği: KKKA hastalığı önemli hadiselerde organ yetmezliğine yol açabilir. Bilhassa karaciğer ve böbreklerde işlev bozukluğu meydana gelebilir.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ İLERİ DERECE TESİRLERİ NELER?

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi’nin ileri derece tesirleri şunları içerebilir:
Organ Yetmezliği: KKKA, bilhassa karaciğer, böbrekler ve başka organlarda hasara neden olabilir. Bu organlardaki fonksiyon bozukluğu, ileri olaylarda organ yetmezliğine ve önemli komplikasyonlara yol açabilir.

Hemoraji (Kanama): KKKA’nın en kıymetli özelliklerinden biri kanama eğilimidir. İleri olaylarda iç kanamalar, gastrointestinal kanama (kusma ve/veya dışkıda kan), burun kanaması, diş eti kanaması, idrar yolu kanamaları ve deri altı kanamaları üzere çeşitli kanama tipleri görülebilir.

Dissemine Intravasküler Koagülasyon (DIK): KKKA’nın ileri kademelerinde, kan pıhtılaşması düzeneği bozulabilir ve DIK gelişebilir. Bu durumda, hemoraji ve tromboz (pıhtı oluşumu) bir ortada meydana gelir.

Nörolojik Komplikasyonlar: KKKA az durumlarda nörolojik komplikasyonlara neden olabilir. Bunlar ortasında ensefalit (beyin iltihabı), meningit (beyin zarı iltihabı) ve başka hudut sistemi sıkıntıları yer alabilir.

Şok: KKKA önemli olaylarda şok gelişimine yol açabilir. Kanamalar, dehidratasyon (su kaybı), dolanım yetmezliği ve organ hasarı sonucunda kan basıncı düşer ve bedende şok durumu oluşabilir.

Ölüm: KKKA, bilhassa tedavi edilmez yahut geç tedavi edilirse ölümcül olabilir. Vefat oranı hastalığın şiddetine, tedaviye erişime ve hastanın genel sıhhat durumuna bağlı olarak değişebilir.

KKKA TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi’nin (KKKA) tedavisi, hastalığın şiddeti ve semptomlarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Çoklukla tedavi, destekleyici bakımı içerir ve semptomları hafifletmek, komplikasyonları önlemek ve organ işlevlerini desteklemek amaçlanır. İşte KKKA tedavisinde kullanılan birtakım sistemler:

Hastane Yatışı: KKKA tedavisi, ekseriyetle hastanede yapılır. Hastane ortamında, hastanın durumu yakından takip edilebilir ve gerektiğinde süratli müdahale yapılabilir.

Destekleyici Tedavi: Hastaların semptomlarının hafifletilmesi ve rahatlatılması için destekleyici tedavi uygulanır. Bu, ateşin düşürülmesi, ağrı ve kas ağrılarının hafifletilmesi, sıvı ve elektrolit istikrarının sağlanması üzere tedbirleri içerir.

Sıvı ve Elektrolit Takviyesi: KKKA hastalarında sıvı kaybı ve elektrolit dengesizliği ortaya çıkabilir. İntravenöz (damar yoluyla) sıvı tedavisi ve elektrolit destekleri ile bedendeki sıvı ve elektrolit istikrarı düzenlenmeye çalışılır.

Kanama Denetimi: Kanama eğilimi olan hastalarda kanama denetimi değerlidir. Gerektiğinde kan transfüzyonu ve kan eserleri (plazma, trombositler) verilebilir.

Antiviral İlaçlar: Birtakım durumlarda antiviral ilaçlar kullanılabilir. Lakin, KKKA tedavisinde antiviral ilaçların aktifliği hakkında daha fazla araştırma gerekmektedir. Tedavi seçenekleri, hastanın durumuna ve hastalığın seyrine bağlı olarak belirlenir.

İzolasyon ve Esirgeyici Tedbirler: KKKA hastaları, enfeksiyonun yayılmasını önlemek için izole edilmeli ve kollayıcı tedbirler alınmalıdır. Sıhhat çalışanları, uygun kollayıcı giysiler ve enfeksiyon denetim tedbirleri kullanarak enfeksiyon riskini azaltmalıdır.

KKKA tedavisi, multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve enfeksiyon hastalıkları uzmanları, hematologlar ve öteki uzmanlar tarafından yönlendirilir. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın seyrini güzelleştirmeye yardımcı olabilir. KKKA’dan şüpheleniyorsanız, derhal sıhhat hizmeti sağlayıcınıza başvurmanız değerlidir.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ İÇİN ALINACAK TEDBİRLER NELER?

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) enfeksiyonundan korunmak için aşağıdaki tedbirleri almak kıymetlidir:

Kene İle Teması Azaltma: KKKA, kenelerin taşıdığı virüsle bulaşır. Kenelerin bulunduğu alanlarda dikkatli olunmalı ve kenelere maruz kalma riski azaltılmalıdır. Bu gayeyle şu tedbirler alınabilir:

Yüksek otların yahut çalıların bulunduğu alanlarda dikkatli olun ve açık beden bölgelerini mümkün olduğunca kapalı tutun.

Kene bulunan bölgelere giderken uzun kollu ve bacaklı giysiler giyin.

Kenelerin kolaylıkla giremeyeceği kapalı ayakkabılar ve çoraplar giyin.

Kenelerin üzerinize yahut cildinize tutunmasını engellemek için kene kovucu spreyler yahut losyonlar kullanın.

Doğada dolaştıktan sonra, bedeninizdeki yahut kıyafetlerinizdeki keneleri denetim edin ve gerektiğinde çıkarın.

Keneleri Hakikat Biçimde Çıkarma: Şayet üzerinize bir kene yapışırsa, kene hakikat bir biçimde çıkarılmalıdır. Bunu yapmak için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:

İğne yahut pim üzere ince, sivri bir cisim kullanarak keneyi mümkün olduğunca cildinize yakın bir noktadan tutun.

Keneyi yavaşça ve düzgün bir biçimde çekin, dönme yahut burkulma yapmadan.

Keneyi çıkardıktan sonra ısırılan bölgeyi antiseptik bir hususla temizleyin.

Hayvan Temasını Denetim Altında Tutma: KKKA, enfekte hayvanların kanı yahut beden sıvıları ile temas ederek bulaşabilir. Bu nedenle, şu tedbirler alınabilir:

Hastalık belirtileri gösteren yahut KKKA’ya maruz kalmış hayvanlardan uzak durun.

Hayvanları hami giysiler (eldiven, maske, önlük vb.) giyerek muayene edin yahut tedavi edin.

Hayvanların kanı yahut beden sıvılarıyla temas ettikten sonra ellerinizi temizleyin.

Hijyen Kurallarına Uyma: Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için düzgün hijyen uygulamalarına dikkat edin:

Ellerinizi sistemli olarak su ve sabunla en az 20 saniye boyunca yıkayın. Alkol bazlı el antiseptiği kullanmak da tesirlidir.

Özellikle hastalarla temas ettikten sonra ellerinizi temizleyin.