Araştırmalara göre iklim değişikliği hayvan türlerinin davranış şekillerini değiştiriyor. Geçtiğimiz günlerde Mısır’da köpek balığı saldırısının ardından yaşamını yitiren Rus turistin ardından, söz konusu balıkta olağandışı saldırganlık tespit edilmişti. ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu, “Deniz suyu sıcaklıklarındaki değişim ve denizin asit seviyelerindeki değişim, hayvan davranışlarını etkiliyor” diye konuştu
Peki bu hayvanların görme yeteneği ne? Tepki verdiklerini belli renkler ya da desenler var mı?
Mashable’ın BBC’den aktardığına göre uzun zamandır köpek balıklarının görme yetilerinin zayıf olduğu düşünülüyordu. Ancak son araştırmalar, bu yırtıcıların renkleri görme yeteneği ve avlarını insanlardan ayırt edip edememesi konusunda yeni bilgiler ortaya koyuyor.
Uzmanlar köpek balıklarının belirli renklerden ziyade çevreyle kontrast oluşturan kombinasyonları fark ettiğini açıklıyor. Yani mayonuzun siyah-beyaz gibi kendi içinde kontrast oluşturması veya fosforlu renklerin denizin maviliği içinde parlaması köpek balıklarının dikkatini çekiyor.
Nathan, ‘‘Örneğin siyah beyaz bir secchi diski (su bulanıklığını ölçmek için kullanılır) gibi bir deseniniz varsa, onun uzaktan fark edilme ihtimali kamuflaj yeşilleri ve sarılarının fark edilme olasılığından çok daha yüksek’’ diyor.
Algılayabildikleri asıl şey kontrast.’’
Köpek balığı korumacısı ve sualtı fotoğrafçısı Valerie Taylor 1970’lerde bazı deniz yılanlarının şeritli işaretlerini taklit eden bir dalış kıyafeti denedi. Bazı köpek balığı türleri bu zehirli sürüngenlerden uzak dururken, özellikle deniz yılanlarını avlayan kaplan köpek balıkları gibi türler bundan etkilenmedi.
2013 yılında Shark Mitigation Systems adlı bir şirket Taylor’ın bantlı giysilerini güncelleyerek saldırı riskini önemli ölçüde azaltabileceğini iddia etti. Şirket, biri deniz yılanı işaretlerini taklit eden bantlı, diğeri ise kullanıcının çevresiyle uyum sağlamasına yardımcı olmak için mavi ve gri renklerde tasarlanmış iki mayo sundu. Ancak her iki giysi de her türe uyan kesin bir çözüm değildi. Gri-mavi giysi, yüzeyde siluet arayan ve aşağıdan saldıran büyük beyazları caydıramazdı ve bantlı giysiler de kaplan köpek balıklarını korkutamazdı.
Öyleyse dalgaların üzerinde vakit geçirenler sarı ya da diğer parlak renkli ekipmanlarını bırakıp daha donuk renkler tercih etmeli mi? Uluslararası Köpek Balığı Saldırısı Dosyası’nın kendi tavsiyesi, ‘‘kişinin kurtarılma şansını artırmanın faydasının, bir köpek balığını cezbetme riskinden çok daha ağır bastığı’’ yönünde.
Ancak açıklamaya şu da ekleniyor: ‘‘Alternatif olarak, dalgıçlar ve yüzücüler parlak ve yüksek kontrastlı mayolardan veya dalış ekipmanlarından kaçınarak köpek balığı ile etkileşim olasılığını muhtemelen azaltabilir. Biz şahsen dalış sırasında koyu mavi veya siyah palet, maske, tank ve dalış kıyafeti kullanmayı tercih ediyoruz.’’
Bazı profesyonel sörfçüler, köpek balıklarının dikkatini çekmemek için parlak renkli sarı tahtalarını bırakıp siyah ve mavi tahtaları tercih ediyor. Hart, köpek balıklarının bir parlak renk ile diğerini ayırt edemeyebileceğini ancak okyanusu çevreleyen kontrastı azaltmanın bazı durumlarda yardımcı olabileceğini söylüyor. Bununla beraber büyük beyaz gibi aşağıdan saldıran köpek balıkları için yüzeyde siluet hâlinde duran bir sörf tahtasının renginden bağımsız bir şekilde göze çarpacağını da ekliyor.
Parlak giysi ve aksesuarlardan kaçının
Naylor, ışığı balık pullarıyla aynı şekilde yansıtan parlak kumaşlar ve saat gibi aksesuarlara dikkat edilmesi gerektiğinin altını çiziyor. Uluslararası Köpek Balığı Saldırısı Dosyası, saatin kesinlikle dalış kıyafetinin manşetinin altına sıkıştırılması gerektiğini söylüyor.
Naylor, su altındaki kameraların lenslerinin Güney Afrika’daki bir kongreye katılan köpek balığı bilim adamlarının dalışı sırasında bir saldırıya neden olduğunu bile görmüş. ‘‘Bir kadın GoPro’sunu partnerine uzatıyordu ve o da onu almaya gidiyordu. Tam o anda bir köpek balığı gelip kadını parmağından ısırdı! Bunun nedeni, GoPro’nun parlak bir alet olmasıydı.’’
Naylor, köpek balıklarının bazı parlak renklere ve zıt desenlere olan merakının, binlerce yıldır süregelen avlanma içgüdülerinin bir parçası olabileceğini söylüyor.
Desenlere karşı hassas olmak ve onlara tepki vermek zorundalar.’’
