Mangal keyfini de enflasyon vurdu

Bu sene et fiyatlarına gelen büyük artırımlar vatandaşın mangal keyfine de sekte vurdu.

Sozcu.com.tr’ye konuşan Türkiye Kasaplar Besiciler Et ve Et Eserleri Federasyon Lideri Osman Yardımcı, bu yaz mangallık eser fiyatlarının bir evvelki yaz devrine kıyasla yüzde 200’ün üzerinde zamlandığını, satışların da en az yüzde 30-40 oranında azaldığını söyledi.

İstanbul Perakendeci Kasaplar Esnaf Odası Lideri Aydın Tüfekçi’nin sozcu.com.tr’ye verdiği bilgiye nazaran, İstanbul’daki satışlarda düşüş oranı yüzde 55’e ulaşıyor.

Sektör temsilcileri, bu düşüşe yaz aylarında tatile çıkanların sayısının artması, piknik alanlarına girişlerin devir dönem yasaklanması üzere nedenler tesir etse de asıl kıymetli nedenin ‘fiyatların geldiği seviye’ olduğunu söylüyor.

Buna nazaran, yalnızca mangallık tavuk kanadın fiyatı, 2023 Ağustos prestijiyle son bir yılda yüzde 225 zamlandı.

Geçen yaz kilosu 40-50 TL’den satılan kanat bu yaz 130-140 TL’den satılıyor.

HANGİ ESER NE KADAR ZAMLANDI?

Sozcu.com.tr olarak ulusal ve zincir marketlerdeki yıllık değişime baktığımızda da, mangallık eserlerin ülke genelindeki ortalama fiyatlarının son bir yılda yüzde 43 ila yüzde 127 aralığında arttığını gözlemledik.

Buna nazaran, 2023 Ağustos prestijiyle son bir yılda bir kilo kasap köfte yüzde 117 zamlanarak 295 TL’ye, 240 gram sucuk yüzde 123 zamlanarak 185 TL’ye ve bir kilo kanat yüzde 127,2 zamlanarak 150 TL’ye yükseldi.

Aynı periyot aralığında mangal kömürü yüzde 43,3 zamlanarak 86 TL’ye, tel ızgara yüzde 68 zamlanarak 101 TL’ye çıkarken; etle birlikte mangal keyfinin maliyetini en çok artıran ise alkollü içecekler oldu.

Buna, yaz aylarında olunmasına karşın zerzevat ve meyve fiyatlarındaki artışın hızlanması da eklenince, mangallık eser satışlarında yaşanan sert düşüş dikkat cazibeli düzeye ulaştı.

GAZLI İÇECEK FARKLI, ALKOL FİYATLARI FARKLI VURDU

Sozcu.com.tr olarak market fiyatlarından derlediğimiz ortalama fiyatlara nazaran, bir yılda beş litrelik suyun yüzde 45,4; 2,5 litrelik gazlı içeceğin yüzde 120’yi aşan artırımlara maruz kaldığı ülkede, içeceklerdeki enflasyon esasen dikkat cazip düzeylerdeyken; artan vergi yükü, alkollü içecek fiyatlarının öbür içeceklere nazaran daha süratli oranlarda zamlanmasına yol açtı.

Geçen yaz 335 TL’ye satılan 70’lik rakı, bu yaz temmuzdaki hem ÖTV hem KDV artırımları sonrası 500 TL’ye kadar çıktı.

Vergisiz fiyatı 156 TL olan bu esere 266 TL ÖTV, 76 TL de KDV ödeyen bir vatandaş, 70’lik rakıyı toplam 343 TL vergi ödeyerek 500 liradan almış oluyor.

Ulusal marketlerde 2021 Temmuz-2023 Temmuz devir aralığındaki fiyat değişimi (Kaynak: Sozcu.com.tr)

VATANDAŞ DEĞİL GEÇEN SENEYİ, BİR AY EVVELKİ FİYATI ARIYOR

Yaz aylarında olunmasına karşın zerzevat ve meyve fiyatlarındaki büyük artışlar, bu eserlerin neredeyse et fiyatlarıyla yarışır hale gelmesine neden oluyor.

İTO datalarına nazaran, sırf son bir ayda İstanbul’daki domates fiyatları yüzde 48,3 zamlanmıştı. Yıllık fiyat değişimine bakıldığında ise, geçen sene ağustosta marketlerdeki fiyatı 15 liraya düşen bir kilo dometesin, bu yaz prestijiyle en ucuz domates 20 liradan başlayıp, 30 liraya kadar çıktığı görülüyor.

Bir ayda yüzde 62,2 birden zamlanan biber ise, temmuz ayında artırım şampiyonu olmuştu.

Halihazırda biberin kilosu ortalama 50 TL civarında seyrederken, semt pazarlarındaki fiyat 70 TL’ye kadar çıkıyor.

‘PAZAR GÜNÜ BİLE DÜKKÂNI SABAH 7’DE AÇARDIK…’

Öte yandan, pandemiyle birlikte hızlanan et tüketimindeki düşüş, pandeminin tesirleri sona erse de artarak devam ediyor. Bundaki asıl kıymetli neden ise, et eserlerinin her geçen gün maliyet kaynaklı zamlanması ve fiyatların ulaştığı düzeye alım gücünün yetmemesi…

Türkiye Kasaplar Besiciler Et ve Et Eserleri Federasyon Lideri Yardımcı, pandemiden çabucak evvel yaz periyotlarındaki haftalık mangallık eseri satışlarının, şu anki satışlarının 2-3 katı üzerinde olduğunu söyleyerek şöyle diyor:

“Pandemiden evvel müşteri geliyor diye pazar günleri bile sabah 7’de açardık dükkânı. Artık saat 10-11’e kadar kimse gelmiyor. Gelenler de çoğunlukla bahçeli konutlarda oturan beşerler.

Fiyatlar bu düzeye ulaşmadan evvel cuma günü tedarik ettiğimiz beyaz et cumartesi günü biterdi, pazara kalmazdı. Mangal dönemi da kalmadı yani artık.”

BU KERE KASAPLAR UYARDI: BESİCİYİ DESTEKLEYİN!

Tüketimdeki düşüşün, fiyatlardaki yüksekliğin temelinde besicilerin yaşadığı meselelerin yattığını vurgulayan ve ziraat derneklerinin yıllardır yaptığı ihtarları yineleyen İstanbul Perakendeci Kasaplar Esnaf Odası Lideri Aydın Tüfekçi ise, yapılması gerekenlere ait şu değerlendirmeyi yaptı:

“Bunu daima vurguluyoruz:  Hayvan varlığımız azalıyor, yem fiyatları her geçen gün artıyor. Ahırlar boş. Maliyet düşmeden et fiyatları düşmez. Fiyatlar bu formda arttığı sürece tüketim de azalmaya devam eder. Devlet, sorunun kökenine inmek için hayvancılığı ayakta tutan küçük besicileri, aile işletmelerini desteklemeli.”