Merkez Bankası’nın enflasyon raporunda kırmızı et vurgusu

Merkez Bankası (TCMB),nisan ayına ait Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu yayımladı.

Raporda, besin fiyatlarının kırmızı et ve işlenmiş et eserleri öncülüğünde tarihî eğilimin üzerinde artış kaydetti belirtilirken, son periyot besin fiyatlarındaki görünümle birlikte lokanta-otel kümesinde aylık fiyat artışlarının yüksek seyrini koruduğu bilgisi yer aldı.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) nisan ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 2,39 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 43,68’e gerilediğini açıklamasının akabinde TCMB’nin Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.

Rapora nazaran, nisanda yıllık enflasyon, tüm alt kümelerde düşüş kaydetti. Kelam konusu düşüşe en besbelli katkı 2,91 puanla besin ve alkolsüz içeceklerden geldi.

Aylık enflasyonun seyrinde bir evvelki ayda olduğu üzere besin ve hizmet kümeleri öne çıkarken, güç fiyatları besbelli bir oranda geriledi. Besin fiyatları, temelde kırmızı ve beyaz et ile işlenmiş et eserlerinin öncülüğünde tarihî nisan ayı eğiliminin üzerinde artış kaydetti.

Hizmet kümesinde ise aylık fiyat artışları alt kümeler genelinde gözlenirken, kümenin tüketici yıllık enflasyonuna düşürücü tesiri 0,57 puan oldu. Güç kümesi fiyatları da olumlu seyreden dış fiyat hareketlerinin yansımasıyla değerli ölçüde geriledi.

Nisanda üretici fiyatları, güç fiyatlarında süregelen azalış eğiliminin takviyesiyle sonlu bir oranda artarken, yurt içi üretici fiyatları yıllık artış oranı 10,34 puan gerileyerek yüzde 55,11 oldu.

Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış datalarla aylık artış oranı B göstergesinde yavaşlarken, C göstergesinde bir ölçü yükseldi. Göstergelerin yıllık enflasyonları sırasıyla yüzde 48,02 ve yüzde 45,48 düzeylerine geriledi.

Fiyat artışları, B endeksini oluşturan kümelerden hizmet dalında bir evvelki aya kıyasla güçlenirken, temel mallarda ölçülü seyrini korudu, işlenmiş besin kümesinde ise zayıfladı.

Bir evvelki aya nazaran, besin ve alkolsüz içecekler, güç, temel mallar, hizmet ve alkol-tütün-altın kümelerinin katkıları sırasıyla 2,91, 2,15, 0,92, 0,57 ve 0,28 puan azaldı.

HİZMET FİYATLARI NİSANDA YÜKSELDİ

Hizmet fiyatları nisanda yüzde 3,89 yükselirken, küme yıllık enflasyonu 1,31 puan düşüşle yüzde 58,62 oldu.

Bu periyotta yıllık enflasyon ulaştırma kümesinde daha bariz olmak üzere ulaştırma ve lokanta-otel alt kümelerinde gerilerken, başka hizmetler kümesinde yatay seyretti, kira ve haberleşmede ise yükseliş kaydetti.

Haberleşme kümesinde aylık fiyat artışı yüzde 8,02 ile yüksek bir oranda gerçekleşti. Bu gelişmede, cep telefonuyla yapılan görüşme ile internet fiyatlarındaki artışlar belirleyici oldu.

Başta kırmızı et olmak üzere son devir besin fiyatlarındaki görünümle birlikte lokanta-otel kümesinde aylık fiyat artışları yüksek seyrini korudu.

Ulaştırma hizmetleri aylık fiyat artışı kara yolu ile kentler ortası yolcu taşımacılığındaki artışın tesiriyle yüzde 3,08 olarak gerçekleşirken, bu kümede yıllık enflasyon yüzde 45,44’e geriledi.

Diğer hizmetler alt kümesindeki aylık fiyat artışları genele yayılırken, geçen ayın akabinde bu devirde de paket çeşit fiyatlarında gözlenen yükseliş öne çıktı. Kira alt kümesinde da aylık artış yüzde 4,37 ve yıllık enflasyon yüzde 66,76’e yükseldi.

FİYAT ARTIŞLARI ARABA VE BEYAZ EŞYADA GÜÇLENDİ

Temel mal kümesi yıllık enflasyonu, 2,42 puan düşerek yüzde 34,16 düzeyine geriledi.

Dayanıklı mal fiyatları (altın hariç) aylık bazda yüzde 3,05 yükselirken, alt küme yıllık enflasyonu 2,74 puan azalışla yüzde 37,47 oldu. Nisanda fiyat artışları araba ve beyaz eşya kalemlerinde güçlenirken, mobilyada yavaşladı.

Diğer temel mallarda fiyatların aylık artışı yüzde 1,09 ile bir evvelki aya kıyasla zayıflarken, bu alt kümede yıllık enflasyon 1,15 puan gerilemeyle yüzde 43,33 olarak gerçekleşti.

Yasal karlılık baremlerinde mart ayı ortasında gerçekleşen düzenlemenin sarkan tesiriyle fiyatları yüzde 5,36 artan ilaçlar, alt küme içinde öne çıkan kalem oldu. Yeni dönem geçişinin yaşandığı giysi ve ayakkabı kümesinde fiyatların aylık artış oranı, prosedür değişikliğine de bağlı olarak (yazlık eserlerin endekse giriş ayının nisan ayından mayıs ayına kayması) ölçülü seyretti.

ENERJİ FİYATLARI GERİLEDİ

Enerji fiyatları, nisanda yüzde 3,86 ile yüksek oranda gerilerken, küme yıllık enflasyonu 14,47 puanlık düşüşle yüzde 21,19 düzeyinde gerçekleşti. Bu gelişmede, meskenlere yönelik elektrik fiyatlarında yapılan yüzde 15’lik indirim belirleyici olurken, tüp gaz ve akaryakıt fiyat gelişmeleri aylık düşüşe katkı sağlayan öteki kalemler oldu.

Gıda ve alkolsüz içecekler kümesi fiyatları nisan ayında yüzde 3,95 artarken, yıllık enflasyon 13,97 puan azalarak yüzde 53,92 oldu. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 13,24 puan düşüşle yüzde 52,70’e, işlenmiş besinde ise 13,93 puanlık düşüşle yüzde 57,75 düzeyine geriledi.

Mevsimsellikten arındırılmış bilgiler bu periyotta zerzevat fiyatları kaynaklı olarak taze meyve ve zerzevat fiyatlarında artışa işaret etti. Taze meyve ve zerzevat dışı işlenmemiş besin kümesinde kırmızı ve beyaz et fiyatlarındaki besbelli yükselişler devam etti.

İşlenmiş besinde aylık enflasyon ölçülü seyretse de et fiyatlarındaki artış paralelinde işlenmiş et eserleri fiyatlarında yükseliş sürerken, ekmek ve tahıl fiyatlarındaki artış ise son 2 yılda kaydedilen en düşük oranda gerçekleşti.

Yurt içi üretici fiyatları nisanda yüzde 0,81 ile sonlu bir artış kaydederken, yıllık enflasyon 10,34 puan azalarak yüzde 52,11 oldu.

Ana sanayi kümelerine nazaran yıllık enflasyon alt kümelerin tümünde düşüş kaydederken, aylık bazda güç fiyatları sanayi doğal gaz ve elektrik fiyatlarındaki gelişmelere istinaden besbelli azalışını sürdürdü.

Aylık fiyat gelişmeleri dallar bazında incelendiğinde, elektrik-gaz imalatı, tütün eserleri, rafine edilmiş petrol eserleri ve kömür fiyatlarında düşüş gözlenirken, metal cevheri, madencilik, besin, motorlu kara taşıtları ve dokuma kesimlerinde nispeten daha yüksek fiyat artışları gözlendi. (AA)