Mümkün Marmara zelzelesinde tsunami olur mu? Uzmanlar yorumladı

Hatay’da 6,8 ve 5,8 büyüklüğünde iki sarsıntının akabinde AFAD tarafından kıyı kesitleri için tsunami ikazında bulunulmuştu.

Olası İstanbul zelzelesinden sonra gerçekleşmesi beklenen tsunami ise kıyı bölümünde bulunan 17 ilçeyi tehdit ediyor.

İBB, tsunamiye karşı 17 farklı ilçede kıyılara, Tsunami Aksiyon Planı kapsamında bilgilendirme panoları yerleştirildi.

Adalar, Avcılar, Bakırköy, Beşiktaş, Beylikdüzü, Beyoğlu, Fatih, Kadıköy, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Silivri, Tuzla, Üsküdar, Zeytinburnu olmak üzere toplamda 131 bilgi panosu ile bilinçlendirme çalışmaları yapıldı.

Bilgilendirme panolarında, tsunami hakkında genel bilgilendirme, tehlike bölgeleri, toplanma noktaları ve acil durum numaraları üzere bilgiler yer alıyor.

Ayrıca, 17 ilçede muhtemel bir tsunami durumunda neler yapılması gerektiği de bilgilendirme panosunda anlatılıyor.

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Mühendislik Fakültesi, Genel Jeoloji Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Şamil Şen, muhtemel İstanbul sarsıntısı sonrası küçük ölçekli tsunamiler olabileceğini belirterek, şu tabirleri kullandı:

*Büyük ölçekli tsunami olacağını düşünmüyorum. Birtakım düz alanlarda dalga yaptıktan sonra, dar bölgelerde, farklı tesirler yapma mümkünlüğü var.

*Haliç’e girdiğinde, büyük bir su kütlesi az bir alanda çok yerlere hasarlar verebilir. Tsunami için yapılan çalışmalar epeyce yeterli. Kimi riskler için tedbirler alınmış.

*Çeşitli bilgilendirme panoları var. Halkımızın bunlara dikkat etmesi lazım, sarsıntı olduktan sonra kıyıya koşmaması gerek.

“TSUNAMİNİN İSTANBUL İÇİN ABARTILDIĞINI DÜŞÜNÜYORUM”

Prof. Dr. Şamil Şen, tsunaminin İstanbul için abartıldığını düşündüğünü söz ederek, şöyle konuştu:

*Surları aşan büyük tsunamiler, denizin içerisinde kaymalar ve bunlara bağlı göçmeler olacak üzere görüşler var.

*Ben bunlara saygılıyım ancak, Marmara Denizi’nin büyüklüğü düşünülürse, burada zelzele olduğunda, küçük ölçekli tsunamiler olabilir. Ben büyük ölçekli tsunami olacağını düşünmüyorum.

*Bazı düz alanlarda dalga yaptıktan sonra dar bölgelerde, farklı tesirler yapma mümkünlüğü var. Haliç’e girdiğinde, büyük bir su kütlesi az bir alanda çok yerlere hasarlar verebilir. Tsunami için yapılan çalışmalar hayli düzgün.

*Bazı riskler için tedbirler alınmış. Çeşitli bilgilendirme panoları var. Halkımızın bunlara dikkat etmesi lazım, sarsıntı olduktan sonra kıyıya koşmaması gerek.

*Kurtarma gruplarının de buna uygun bir çalışma yapması gerekir. Kara ve denizdeki kurtarma sistemleri farklıdır.

“DEPREMLE GAYRETTE TEKNOLOJİYİ KULLANMAK ÖNEMLİ”

Şen, son sarsıntılarda kurtarmada eksiklikler olduğunu lisana getirerek, “Oradan yeterli dersler alıp, burada evvelden planlayıp yapay zeka sistemlerini kullanarak, hangi kümelerin nerede konaklayacakları, gelecek araçların düzgün planlanması gerek. Sarsıntı bölgesinde ne yapılmalıydı, bunları âlâ tespit edip buna bağlı olarak ne yapılacağını düzgün hesaplamamız gerekiyor. İstanbul’da zelzele riski var. Sarsıntının gününü ve vaktini bilemeyiz. Zelzeleyle çaba edeceksek, güçlü bir millet olarak planlama, aklı kullanma ve teknolojiyi kullanma hayli önemli” diye konuştu.

“TSUNAMİDEN KORUNMAK İÇİN İNANÇLI BÖLGE BİRKAÇ 100 METREDİR”

ODTÜ Kıyı ve Deniz Mühendisliği Araştırma Merkezi Lideri Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner ise, tsunaminin en çok tekneleri etkileyeceğini belirterek, şöyle konuştu:

*Tarihe baktığımızda zelzeleler her vakit tesirli olmuş, coğrafyamızda bazen tsunamilerin tesirli olduğu durumlar var. Bizim yapılarımız betonarme yapılar olduğu için tsunaminin tesir etmesi mümkün değildir. Tsunami tabelaları bize itimatla yardımcı olacaktır.

*Yapmamız gereken, zelzeleden en az ziyanla kurtulmuş olmaktır daha sonra tahminen tsunami gelirse evvel denizde bir çekilme olabilir.

*Daha sonra denizin ilerlemesi beklenir. Kıyılardaki tabelaların gösterdiği tarafa en süratli formda ulaştığımız takdirde inançlı bölgeye varırız.

*Bu inançlı bölgede uzak uzaklıkta değildir, birkaç 100 metredir. O nedenle tsunaminin geleceği vakte kadar bizim inançlı bölgeye çıkmamız mümkündür.

“DERE YATAKLARI, IRMAK AĞIZLARI, LİMANLAR RİSKLİ”

Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner, Seferihisar zelzelesi sonrasında Sığacık’ta tsunaminin teknelere verdiği ziyanı hatırlatarak, şunları söyledi:

*Deprem kıymetlidir, tsunami ikinci derece değerlidir. O denli bir durum olduğunda uzaksak bir şey yapmayalım kıyıya yakınsak uzaklaşalım.

*Kıyılarımızın hepsi tehlikeli demeyelim lakin tsunaminin baskınına maruz kalabilir. Kimi yerlerde çok az kimi yerlerde birkaç 100 metre.

*Nehir ağızları, dere ağızları, yatakları ya da kıyıya yakın düşük kotlu alanlar, dolgu alanları, tsunaminin geldiğinde ilerleyeceği yerler olarak bilinmektedir. Sarsıntı anında kaygı etmeyelim.

*Binaların sağlam kalması durumuna bakalım. Kandilli Rasathanesi’ne nazaran, 50 santimetre mertebesinde dalga beklenebilir.

*Türkiye’de Kandilli Rasathanesi bu bahiste gerekli altyapıya ve memleketler arası seviyedeki bilgisiyle vazifesini yürütmektedir. Limanlarda tesirli olur, tekneleri sürükler.

*Seferihisar sarsıntısı sonrasında Sığacık’ta teknelere verdiği ziyanla biliyoruz. Tekneler en çok etkilenecek ve kıyıya yakın dere ağızlarından içeriye gireceğini şu an söyleyebiliriz.

*Zaten tsunaminin ismi liman dalgasıdır ve limanlarda tesirli olur. O yüzden limanlar tehlikelidir.

KIYI ŞERİTLERİ ETKİLENİR

Ataköy Marina’da yat sahibi olan Sait Yazıcı, tsunami tablosunun değerli olduğunu belirterek, “Avcılar, Yeşilköy, Florya üzere birçok yerde bu tabelalar var. Tsunami konusunda halkı bilinçlendiren bu tabelaların olması çok hoş. Muhtemel bir tsunamide İstanbul’un büsbütün sular altında kalacağına ben inanmıyorum. Tabi ki kıyı şeritleri etkilenecektir. Ben İstanbul doğumluyum, buraların hepsi evvelden plajdı. Ataköy Marina’nın etrafı doldu. Denizcilikte bir kanun vardır, deniz her vakit doldurulan yeri geri alır. Tsunami olsa Bağcılar’a kadar su gitmez ancak kıyı şeritleri natürel ki etkilenir” sözlerini kullandı.