Deniz GEZ / SÖZCÜ TV
6 Şubat zelzeleleri Türkiye’yi derinden sarstı. İki zelzelenin akabinde 50 binden fazla insan hayatını kaybetti. Hala yakınını bulamamış beşerler var. Zelzelenin maddi boyutu hükümet tarafından 110 milyar dolar olarak açıklandı. Binlerce insan hala evsiz, çadır kentlerde yaşamaya devam ediyor.
Çok sayıda bölgede pak su, hijyen gereçlerine erişim sorunu yaşanıyor. Ancak asıl tehlike uzmanların yıllardır uyardığı İstanbul… Büyük Marmara sarsıntısı için her gün bir geri sayım. Süratle yaklaşan yıkım her geçen gün daha da yaklaşıyor. Marmara’da meydana gelecek zelzelenin büyüklüğünü, kaç insanın zelzeleden direkt etkileneceğini, yıkılacak bina sayısını, maddi ziyanı ve oluşacak etraf felaketini yer bilimci ve Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Naci Görür ile konuştuk.
“24 KENTTE 7 BÜYÜKLÜĞÜNDE SARSINTI OLABİLİR”
Türkiye’de 24 kentin direkt fay çizgilerinin üzerinde bulunduğunu açıklayan Görür, “Türkiye’de çok büyük yerlerde 7 ve üzeri sarsıntı beklemek mümkün. Bunu kabul etmek gerekiyor. Türkiye’nin her yerinde, her an 7 büyüklüğünde zelzele olabilir. Bunu kabullenelim. Bunların olmadığı yerleri fakat biz iğneyle ararsak size söyleyebiliriz. 23-24 kentimiz direkt doğruya fay çizgilerinin üzerinde oturuyor. Yani bu kentlerin içinden geçiyor bu faylar. Bu kentler nitekim riskli.” dedi.
Büyük İstanbul sarsıntısıyla ilgili ikazını yineleyen Görür, “Bakın bu son 6 Şubat sarsıntılarını biz yıllarca evvel söyledik zelzele geliyor diye. Birçok arkadaş söyledi. Benim dilimde şahsen tüy bitti. Halk bile duymadı, duydu da umursamadı. Bir gün duyduk ki zelzele olmuş, 50 binden fazla insanımızı gömdük. Her geçen gün de vaktimiz azalıyor.”
“7,6 BÜYÜKLÜĞÜNDE SARSINTI BEKLİYORUZ”
Görür, Marmara Denizi’nde en az 7,2 azamî ise 7.6 büyüklüğünde bir sarsıntı beklendiğini belirterek, “Marmara Denizi bir zelzele denizidir. Marmara Denizi’nin oluşumu zelzeleden dolayıdır. Marmara Denizi’nin tabanında faal bir fay vardır. Bu fay vakit zaman sarsıntı üretmektedir. Yapılan bütün çalışmalar ne vakit üreteceğini, ne büyüklükte üreteceğini, nerede üreteceği de belirlidir. Bunu bütün dünya biliyor. Bizim burada beklediğimiz sarsıntı en az 7,2 azamî 7,6. İstanbul çalışmalarında yapılan senaryo zelzele 7,5. Bu gerçek. Ne vakit olacak dersen? Fazla uzakta değil. Yapılan bilimsel çalışmalar, en son revize çalışmayı da koyarsak sarsıntı olma mümkünlüğü 1999’dan sonra 30 yıl içinde artı eksi 10-15 sene koyarız. Bu oran da yüzde 47. Bu kadar da yüksek.” sözlerini kullandı.
“10 BİN BİNA YIKILIRSA 400 BİN İNSAN ÖLEBİLİR”
Görür, Marmara zelzelesinde mümkün can kaybıyla ilgili iddiada bulunarak şöyle konuştu:
“Kökten yıkılan bina sayısını ben sana söyleyeyim. İstanbul’da 1 milyon 100 bin bina var. İstediğiniz kadar insaflı ele alın. 1 milyon 90 bin binaya hiçbir şey olmasın. 10 bin bina kalsın. Her binaya da 5 kat diyelim. 50 bin kat yapar. Her kata 2 daire koyalım. 100 bin daire yapar. Her daireye 4 kişi koy, 400 bin insan yapar. Direkt doğruya can güvenliği olmayan, mevtle burun buruna insan demek. 400 bin beşerden kurtar, kurtara bildiğin kadar. Yeniden geliyorsun 50 bin 100 bin can kaybına. Ya 20 bin bina yıkılırsa?”
“MALİYETİ 150 MİLYAR DOLARI GEÇER”
“İstanbul sarsıntısının yıkımı inanılmaz boyutlarda olacak” diyen Görür, “Afetin bize yükü birinci anda 120-150 milyar dolarları geçecek. Beni asıl korkutan, bütün Marmara Bölgesinde iktisat ve iktisadın çarkları duracak. O olduğu vakit üretim olmayacak, ihracat olmayacak, ithalat olmayacak, turizm olmayacak, gelen olmayacak, giden olmayacak. Ne yiyeceğiz, ne içeceğiz. Bu insanları nasıl besleyeceğiz, nasıl hayatlarını idame ettireceğiz. Anadolu’ya güvenmeyin, Anadolu’yu besleyen Marmara Bölgesi. Bütün ülkenin kaynaklarını tıpkı sepete, yani İstanbul’a konuldu. Bu sepet tümüyle yok olursa Anadolu’nun da yapacağı bir şey yok. Anadolu’nun da beli kırılacak demektir. Zelzele olursa çabucak o gün, o andan itibaren biz nasıl yaşayacağız. Nasıl hayatımızı idame ettireceğiz. Bunu düşünmemiz gerekiyor.” diye konuştu.
“ÇEVRE FELAKETİ YAŞANACAK”
Depremin akabinde inanılmaz bir etraf kirliliği yaşanacağı öngörüsünde bulunan Görür, “Yüz milyonlarca ton atık çıkacak. Bu atığı ne yapacaksınız? Bu atıklar ne olacak? fizikî, kimyasal, biyo kimyasal olaylar insan hayatını nasıl etkileyecek? Denizlerimiz, göllerimiz ne olacak? Bunları nasıl bertaraf edeceksiniz? Bütün bunlar çabucak sarsıntıdan sonra karşımıza çıkacak. Şimdiden bunların hepsinin planlanması gerekiyor.” dedi.
