Naci Görür’den o vilayet için tsunami uyarısı… İstanbul için de sayı verdi

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Atatürk Konferans Salonu’nda ‘Depreme Dirençli Bir Antalya’ bahisli panel düzenlendi.

Panele; Bilim Akademisi Üyesi, Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) İnşaat Mühendisliği Kısmı Lideri Prof. Dr. Fazilet Canbay ve Dr. Yüksek Mühendis Mimar Doğan Hasol, konuşmacı olarak katıldı.

ATSO Lideri Ali Bahar, panelin açılış konuşmasında, kentte arama-kurtarma merkezi yapılması için çalışma başlattıklarını söyledi.

‘HERKES FAY ÜSTADI OLDU’

Prof. Dr. Görür, televizyon programlarında sarsıntı konusunda yapılan açıklamaları eleştirdi.

Televizyon programlarında görüşlerini açıklayan akademisyenlerin bilim dünyasında araştırmalar yapmasını öneren Prof. Dr. Görür, şöyle konuştu:

*Herkes fay üstadı oldu. O fay mı kırılacak, hangi fay nerede kırılacak, ne vakit üzere kelamlar. Bu bahisler akademisyenlerin işi.

*Akademisyenler, bunları televizyonda konuşacağına bilim dünyasında müellif, çizer, insanlara yararlı olur. Halk olarak detayları bilmemize gerek yok. Kendime kelam verdim.

*Yıllarca zelzele konusunda halkı bilgilendirmeye, bilimsel öngörülerle yaklaşmaya, fısıltı gazetesine inanmamaya, mahallî ve merkezi idareleri zelzele konusunda tedbir almaya sevk ettim. 6 Şubat’tan sonra bizim tek tahlilimiz var.

*Deprem dirençli yerleşim alanları oluşturmak. Köyse sarsıntıya dirençli köyler, kazaysa sarsıntıya dirençli kazalar, kentse sarsıntıya dirençli kentler oluşturmak için gayret vereceğim. İnsanları da bu mevzuda seferber edip, bizi yönetenlere ülkenin bir numaralı gerçeğini anlatacağız.

‘ASRIN FELAKETİ ÜZERE TELAFFUZLARI CİDDİYE ALMAYIN’

Kahramanmaraş merkezli zelzeleleri de hatırlatan Prof. Dr. Naci Görür, şöyle konuştu:

*6 Şubat asrın felaketi üzere telaffuzları ciddiye almayın. Bu asırda daha felaketler oldu. Bu zelzele bağıra bağıra geldi.

*Kendini gizlemedi, apansız gelip de vurmadı. Bu sarsıntının geleceğini yıllardır söylüyoruz. Elazığ sarsıntısından sonra ‘Maraş’a Malatya’ya Çelikhan’a Hatay’a dikkat.

*Büyük sarsıntı gelme mümkünlüğü arttı’ dedim. Yanıt kolaydı. Büyük bilim adamı olmaya gerek yok. Yer bilimleri kuralı.

*Elazığ sarsıntısı 6.8 oldu. O fay kırılmamış yerlere değerli ölçüde enerjiyi transfer eder. Elazığ, Malatya’ya kadar kırıldıktan sonra batısı Maraş. Sarsıntıda on binlerce insanımız öldü. Cesetleri soğumadan unutuldu, gitti.

*Ailesinden ölen beşerler da dahil kentinden binlerce meyyitin çıktığı belediye liderleri, valiler, merkezi idare zelzeleyle yüzleşmedi. Beşerler öldü gittiler, olan ölenlere oldu.

‘DEPREMİ AFETE DÖNÜŞTÜREN BİZLERİZ’

Depremin Türkiye’de en değerli gündem olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Görür, şu sözleri kullandı:

*Deprem için yazgı vesaire deniyor. O da kutsal dinimizin çıkarları için kullanım oluyor. Mukadderat asla değildir.

*Dinimizde yazgı, bilimin gereklerini yaparsın; sonra işi Allah’a bırakırsın. Tedbirini almadan ‘kaderdir’ demek; dinimizi çıkarlar için yanlış kullanmak manasına gelir. Sarsıntı, afet değildir. Zelzelesi afete dönüştüren bizleriz.

*İlk beşerler yaşama gereksinimi duyuyor, çoklukla zelzele nesillerine hakikat yerleşmişler. Zelzele nesilleri yer yüzünde cennettir.

*Akarsuyun, sıcak ve soğuk su kaynaklarının, ağaçların olduğu yerdir. Sarsıntı nesillerinin tamamı öyledir.

*Başta bilinmemiş ancak zelzelesi öle öle öğrenmişler. Günümüz dünyasında zelzele nesillerinin özellikleri biliniyor ve o jenerasyonda yaşayacaksan; çağdaş beşerler, yerleşim alanlarını bilim ve teknoloji ışığında zelzeleye dirençli yapmış ve ölmüyorlar.

*Türkiye’de olan zelzeleden daha fazlası, diğer ülkelerde oluyor lakin o gün hayat durmuyor, beşerler ölmüyor. Ölse bile tesadüfen ölüyor.

‘DAĞLIK BÖLGELER TABAN OLARAK SAĞLAM‘

Antalya’nın jeolojik yapısı ve sarsıntı riski üzerine görüşlerini belirten Prof. Dr. Görür, şunları söyledi:

*Antalya’nın jeolojik özelliğinden ötürü kuzeyindeki dağlık bölgeler taban olarak sağlam. Yaşlı kayalar, fakat dinamitle kırarsın.

*Antalya Körfezi’nde işler biraz değişiyor. Antalya’nın batı kısmında ekseriyetle sağlam olduğunu düşündüğümüz traverten var.

*Antalya’nın değerli kısmı, bunların üzerine inşa edilmiş. Yer içerisine su girdiğinde işler karışır. Travertenlerin üzerinde olan konutlar, inşaat mühendisliğinin, mimarlığın öngörüldüğü formda yapılırsa; sorun yok.

Antalya Körfezi’nin doğusundaki yerleşim yerlerinin zemin yapısına dikkat edilmesi gerektiğine dikkati çeken Prof. Dr. Görür, “Antalya Körfezi’nin doğusuna gelince oralarda sıkıntımız var. Alüvyonlar, yer altı su düzeyi yüksek olan yerler. 5 metre kazıldığında su çıkan yerler. Burada yüksek katlı binaların imali düşünülmeli. Her tabanın depremsellik özelliği var. Killi yerse; sarsıntı dalgasını yediği vakit, sarsıntı tesirini 3-5 kat artırır. Zelzelede sıvılaşma yapar, binanız batar. Antalya’da, kentin bulunduğu yerlerde etkin fay yok, tabanının büyük kısmı sağlam. Yalnızca doğu kısmına dikkat edilmeli” dedi.

’24 VİLAYET FAY ÇİZGİLERİ ÜZERİNE KURULU’

Türkiye’de 24 ilin fay sınırları üzerine kurulduğunu vurgulayan Prof. Dr. Görür, “Antalya’ya yakın Akşehir fay zonu var. Burası büyük zelzeleler üretme kapasitesine sahip Fethiye-Burdur fay zonu ile Kıbrıs fayı ile bağlantısı var. Antalya’nın kuzeyinde göller bölgesinde Beyşehir, Eğirdir, Burdur bölgesinde graben yapılar var. Onlar da önemli sarsıntı üretebilir. Fethiye-Burdur zonu çok önemli. Bunun üzerinde 7.2’ye kadar sarsıntı olmuş. Antalya’ya 90 kilometre uzakta. Akşehir fay zonu 115 kilometre uzaklıkta, bir de Kıbrıs fay zonu 116 kilometre uzakta. Canlı faz 7 ve üzeri zelzele üretirse; 100 kilometre alan içerisinde hasara neden olabilir” diye konuştu.

1900-2017 yılları ortasında Antalya etrafında 6 üzeri meydana gelen sarsıntılardan bahseden Prof. Dr. Görür, “Antalya’yı direkt doğruya vuracağı fay yok fakat komşularının zelzelesini daima hissedecek. Ondan da kaçamazsınız. Antalya sarsıntı kentidir fakat direkt doğruya üzerinde oturduğu faal fay yoktur. Kent hudutları içerisinde sorun yok fakat çevreleyen alanlarda 6 ve üzeri sarsıntılar üretecek bölgenin içindedir. Bu komşularda olabilecek büyük zelzeleler Antalya’ya önemli hasar verebilir” dedi.

ANTALYA İÇİN TSUNAMİ RİSKİ

Depremin heyelanı tetikleyebildiğini anlatan Prof. Dr. Görür, Antalya’da kimi bölgelerin heyelan oluşumuna yatkın olduğunu söyledi.

Antalya için tsunami riskine dikkati çeken Prof. Dr. Görür, “Antalya’da tsunami riski olabilir; Helen Kıbrıs yayında. Dalma batma zonları, dünyada tsunami üreten faylardan. Antalya, her vakit tsunamiye maruz kalabilir. Tsunaminin tesiri, deniz düzeyinden yüksekteyseniz gelmez lakin dalga uzunluğunun 10 metreyi bulduğunu düşünün. 10 metre aşağıda olan her yeri kaplar. Zelzele tedbirleri alıp, tsunami tabelaları koyarak, nerelerde tesirli olabileceğini belirtmek şart” diye konuştu.

İstanbul’da 90 binden fazla riskli bina bulunduğuna da değinen Prof. Dr. Görür, mümkün zelzelede 4 milyon insanın vefatla burun buruna geleceğini söyledi. (DHA)