Orhan Gencebay kimdir, nereli?

ORHAN GENCEBAY KİMDİR?

Orhan Gencebay (Orhan Kencebay), 4 Ağustos 1944’te Samsun’da doğdu. Müziğe 6 yaşında ailesi gibi Kırım göçmeni ve Ukrayna Konservatuvarı mezunu klasik batı müzisyeni Emin Tarakçı’dan keman ve mandolin dersleri alarak başladı. 7 yaşında bağlama ve Türk halk müziği dersleri almaya başladı. 10 yaşında ilk beste çalışması olan Kara Kaşlı Esmerdi Kim Bilir Kimi Sevdi isimli eseri yaptı. 13 yaşında Türk Sanat Müziği ve tambur eğitimi almaya başladı. Ortaokul ve lise yıllarında Samsun, Edirne ve İstanbul musiki cemiyetlerinde yaylı tambur, THM cemiyetlerinde ise bağlama çaldı. Samsun ve İstanbul’da halk evlerinin kuruculuğunu yaptı. Kendi açtığı müzik dershanelerinde öğretmenlik yaptı. Çocukluk yıllarında en çok etkilendiği kişi zamanının bağlama üstadı Bayram Aracı’ydı. Gencebay’a o yıllarda bu nedenle küçük Bayram diyorlardı.

İlk profesyonel bestesi “Ruhumda Titreyen Sonsuz Bir Alevsin”i 14 yaşında yapan Orhan Gencebay, 16 yaşından itibaren caz ve Rock müziği ile ilgilenmeye başladı, batı nefesli sazlardan oluşan orkestralarda tenor saksofon çaldı. İstanbul’a gelerek, Türkiye’nin ilk konservatuvarı ve eski adı Dârülelhan olan İstanbul Belediye Konservatuvarı’na girdi, bir süre icra heyetinde bulundu.

1964 yılında TRT Ankara Radyosu sınavına girdi ve yüksek başarıyla kazandı. Fakat, sınavda usulsüzlük olduğu gerekçesiyle sınav iptal edilince, müzik çalışmalarına ara vererek askerlik sebebiyle İstanbul’a gitti. Vatani görevini Heybeliada’da bahriyeli olarak sürdürdüğü yıllarda merasim bölüğü bandosunda saksafon çalmaya devam etti. 1966’da TRT İstanbul Radyosu sınavlarına girdi ve iftiharla kazandı. Aynı yıl, Türkiye çapında yapılan bağlama çalma yarışmasında Arif Sağ ve Cinuçen Tanrıkorur ile birlikte derece aldı. TRT İstanbul Radyosu’nda 10 ay bağlama sanatçılığı yaptı. Kurumun müzikal anlayışının ilerlemeye elverişli ve özgür olmadığı gerekçesiyle 1967 yılında kendi isteği ile ayrıldı. Bu yıllarda babasının işlerinin bozulması nedeniyle Samsun’a döndü.

TRT’den ayrıldıktan sonra, Arif Sağ ile birlikte 1966-1968 arası dönemde Muzaffer Akgün, Yıldız Tezcan, Gülden Karaböcek, Ahmet Sezgin, Şükran Ay, Sabahat Akkiraz, Nuri Sesigüzel gibi birçok sanatçıya bağlama çaldı. Bu dönem içinde Kızılırmak Karakoyun, Ana, Kuyu gibi Türk filmlerinin müzik direktörlüğünü yaptı. İstanbul’daki halk evlerinde Abdullah Nail Bayşu, İsmet Sıral, Burhan Tonguç, Erkin Koray, Ömer Faruk Tekbilek, Vedat Yıldırımbora, Özer Şenay, Neşet Ertaş gibi sanatçılarla sık sık bir araya gelip müzik yaparak gelecekte kendi ortaya koyacağı müziksel sentezin ilk meyvelerini verdi. Ağlıyorum Yana Yana, Gönül bağları, Yıldız Akşamdan Doğarsın, Neredesin Leylâ’m gibi türkü plakları çıkardı. Sevemedim Karagözlüm, Sabır Taşı, Goca Dünya gibi besteleri çeşitli sanatçılar tarafından okunmaya, sanat dünyasında adı besteci ve bağlama virtüözü olarak duyulmaya başlandı.

Türkü plâklarından sonra, 1968 yılında ilk serbest çalışmalar plâğı Sensiz Bahar Geçmiyor-Başa Gelen Çekilirmiş’i çıkardı. Bundan sonra Topkapı Plak ve İstanbul Plak’tan seri olarak plaklar çıkarmaya devam etti. 1969 yılında çıkardığı Bir Teselli Ver-Yorgun Gözler 45’liği ile Türkiye çapında ün yaptı. Bestekâr ve enstrümanist kimliğinin yanı sıra, yorumcu kimliği ile ön plana çıkmaya başladı. Ben Eski Halimle Daha Mesuttum, Hor Görme Garibi, Severek Ayrılalım, Ümit Şarkısı, Sevenler Mesut Olmaz gibi plaklara imza attı. 1971 yılında ise İstanbul Plak’a ortak oldu. 1972 yılında Yaşar Kekeva ile birlikte Kervan Plak şirketini kurdu, şirketin yöneticisi oldu. Kervan Plak, Türkiye’nin ilk yerli sermayeli plak şirketiydi. Bünyesine Erkin Koray, Ajda Pekkan, Muazzez Abacı, Mustafa Sağyaşar, Ahmet Özhan, Kamuran Akkor, Semiha Yankı, Samime Sanay, Neşe Karaböcek, Bedia Akartürk, Nil Burak, Ziya Taşkent, Semiramis Pekkan, Ferdi Özbeğen, Gönül Yazar, Sezen Aksu gibi starları alan Kervan Plak, dönemin plak piyasasının en güçlü şirketlerinden biri oldu.

Orhan Gencebay, bugüne kadar 35 (31 sinema, 4 televizyon) filminde başrol oynadı, 90’a yakın filmde müzik direktörlüğü yaptı. 1000’den fazla[8] bestesi bulunan Orhan Gencebay, bunların 300’e yakınını kendisi seslendirdi.

Orhan Gencebay’ın yaptığı çalışmalara TRT denetleme kurulunca arabesk dendiyse de, Orhan Gencebay bu değerlendirmeyi “yanlıştır ve eksiktir” diyerek kabul etmedi.

Orhan Gencebay’ın yasal olarak 67 milyon civarı plak ve kaset tirajı vardır.

Orhan Gencebay, 29 Kasım 2009 tarihinde Milliyet Gazetesi’nden Olcay Ünal Sert’e verdiği röportajda “Batsın Bu Dünya, Türkiye’nin ağıtıdır. Şu bir gerçek, 70’li yıllar çok kötü yıllardı. Günde 100-150 kişi öldürülüyordu. 1975’te böyle bir Türkiye’de yaptım ‘Batsın Bu Dünya’yı. O, Türkiye’nin ağıtıdır, ağlanacak parçasıdır.” demiştir.

17 Eylül 2012’de Orhan Gencebay’a saygı için Poll Production’dan yayınlanan Orhan Gencebay ile Bir Ömür albümünde Türkiye’nin önde gelen sanatçıları yer alarak Gencebay’ın bestelerini seslendirmiştir.

Orhan Gencebay, 2018 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından 24 Haziran seçimlerinin ardından oluşturulan Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu’na üye olarak atanmıştır. Kurulda Hülya Koçyiğit, Alev Alatlı, Murat Bardakçı, Prof. Dr. Mehmet Çelik, Prof. Dr. İskender Pala, Prof. Dr. Ümit Meriç gibi isimler yer almaktadır.

ÖZEL YAŞAMI

Orhan Gencebay, 1966 yılında Beyaz Kelebekler grubunun o dönem solisti olan ses sanatçısı Azize Atalay ile evlendi. Çiftin bu evliliğinden 1970 yılında Altan ismini verdikleri bir oğlu dünyaya geldi. Çift, evliliklerini 1977 yılında sonlandırdı. Gencebay, ikinci evliliğini 1978 yılında Sevim Emre ile yaptı. Çiftin bu evliliğinden 1981 yılında Gökhan ismini verdikleri bir oğlu dünyaya geldi.

ORHAN GENCEBAY’IN SAĞLIK DURUMU NASIL?

Bir süredir damar tedavisi gören Gencebay’ın sağlık durumunun iyi olduğu söylendi.

ORHAN GENCEBAY’IN DİSKOGRAFİSİ

Kervan Plakçılık

1975: Batsın Bu Dünya

1976: Hatasız Kul Olmaz

1976: Sarhoşun Biri

1978: Benim Dertlerim

1979: Yarabbim

1980: Aşkı Ben Yaratmadım

1981: Ben Topraktan Bir Canım

1981: Kördüğüm

1982: Bir Damla Mutluluk

1983: Leyla ile Mecnun

1984: Dil Yarası

1985: Beni Biraz Anlasaydın

1986: Cennet Gözlüm

1987: Akma Gözlerimden

1988: Emrin Olur

1988: Süper Yıldızlar Kervanı

1989: Ya Evde Yoksan / Seni Arıyorum

1990: Utan / Dokunma

1991: Hasret Rüzgarı

1992: Sende Haklısın

1993: Hayat Devam Ediyor

1994: Yalnız Değilsin

1995: Gönül Dostu

1996: Kiralık Dünya

1998: Klasikleri Sizin Seçtikleriniz

1999: Cevap Ver

2001: Klasikleri Sizin Seçtikleriniz 2

2002: İdeal Aşk / Batsın Bu Dünya (Remix)

2004: Yürekten Olsun

2005: İstanbul Hatırası / Köprüyü Geçmek

2006: Yargısız İnfaz

2007: Orhan Gencebay Film Müzikleri

2010: Berhudar Ol

2012: Orhan Gencebay ile Bir Ömür

2013: Bedensiz Aşk

2023: Maske

ORHAN GENCEBAY’IN FİLMOGRAFİSİ

1971 Bir Teselli Ver

1972 Sev Dedi Gözlerim

1973 Ben Doğarken Ölmüşüm

1974 Dertler Benim Olsun

1975 Batsın Bu Dünya

1975 Bir Araya Gelemeyiz

1976 Bıktım Her Gün Ölmekten

1976 Şoför Haydar

1977 Hatasız Kul Olmaz

1978 Derdim Dünyadan Büyük

1978 Çilekeş

1987 Aşkı Ben Mi Yarattım

1979 Yarabbim

1980 Kır Gönlünün Zincirini

1980 Vazgeç Gönlüm

1980 Ben Topraktan Bir Canım

1981 Feryada Gücüm Yok

1982 Kördüğüm

1982 Bir Yudum Mutluluk

1982 Leyla İle Mecnun

1983 Zulüm

1983 Kahır

1984 Kaptan

1984 Dil Yarası

1984 Aşkım Günahımdır

1985 Doruk

1987 Cennet Gözlüm

1988 Küçüksün Yavrum

1989 Sensiz Yaşıyorum

1989 Kan Çiçeği

1990 Utan

ORHAN GENCEBAY’IN ÖDÜLLERİ

1968-1976 arası her 45’liği için Altın Plak ödülleri

1976 Ses dergisi Yılın Türk Müziği Sanatçısı ödülü

1970: İstanbul Plak tarafından, yüksek tiraj başarısından olayı verilen Altın Taç Ödülü

1984: Tercüman gazetesi tarafından verilen Yılın Sanatçısı Ödülü

1984: Merhaba dergisi tarafından verilen Yılın Sanatçısı Ödülü

1985: Ses dergisi tarafından verilen Yılın Sanatçısı Ödülü

1990: MÜYAP tarafından Dokunma adlı albümünün göstermiş olduğu yüksek satış başarısından dolayı verilen Yüksek Tiraj Ödülü

1990: ABD-Mısır-İsrail’in önde gelen üniversiteleriyle, Hacettepe Üniversitesi’nin ortaklaşa vermiş olduğu Montu Merit Doktorası (Fahri Müzik Doktoru) Ödülü

1995: Mehmetçik Vakfı tarafından verilen Altın Madalya Ödülü

1998: İntermedia ekonomi dergisi tarafından verilen Ekonomide Yılın Yıldızları Ödülü

1998: Kültür Bakanlığı’nca verilen Devlet Sanatçısı unvanı

2000: Altın Kelebek Ödülleri Fantezi Müzik Onur Ödülü

2009: Cumhurbaşkanlığı tarafından, Türk Milli Eğitimine katkılarından dolayı verilen Onur Ödülü

2011: Kral Tv Müzik Ödülleri Onur Ödülü

2013: Müyap Fiziki Satış Ödülü

2013: Kral Tv Müzik Ödülleri En İyi Proje Ödülü

2015: Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü