Pakistan, seçimlere zor şartlarda giriyor

KUETTA/İSLAMABAD (AA) – Son haftalarda Belucistan ve Hayber Pahtunhva eyaletlerinde artan saldırılar, seçimlerin güvenli bir atmosferde geçip geçmeyeceğine dair soru işaretlerine yol açtı.

İki gün önce, Hayber Pahtunhva’nın Dera İsmail Han bölgesinde bir polis merkezine 30 kişilik ağır silahlı militan bir grup saldırı düzenledi. 10 emniyet mensubu saldırıda hayatını kaybetti.

Son haftalarda Belucistan ve Hayber Pahtunhva eyaletlerinde yaşanan şiddet olaylarında en az 36 kişi öldü.

Belucistan’da seçim çalışmaları coşkusuz

Mitinglerin ve seçim kampanyalarının tüm hızıyla devam ettiği Pencap ve Sind eyaletlerinin aksine, ülkenin en büyük eyaleti olan Belucistan’da seçim çalışmaları coşkusuz.

Yüzölçümü bakımından ülkenin en büyük eyaleti olmasına rağmen nüfusu en az olan Belucistan, 336 sandalyeli Pakistan Ulusal Meclisi’de 16 sandalye ile temsil ediliyor.

Eyalette siyasi partiler, şiddet olaylarının tırmanması nedeniyle miting ve toplantılar düzenlemekten kaçınıyor.

Militanlar, seçim bürolarını, parti binalarını, mitingleri, siyasetçileri ve milletvekili adaylarını hedef alan saldırılar düzenliyor.

Eyalet yönetimi, milletvekili adaylarını “sahada gereksiz faaliyetlerden” kaçınmaları konusunda uyararak, intihar bombacılarının Belucistan’daki mitingleri ve halk toplantılarını hedef alabileceği uyarısında bulundu.

Güvenlik tehdidi siyasi faaliyetlere engel teşkil ediyor

Kuetta merkezli siyasi analist Zafer Beluç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “2018 seçimlerine kıyasla bu kez Belucistan’da siyasi faaliyetler çok düşük. Bunun nedeni güvenlik tehditleri. Adaylar bile seçmenlere ulaşmak için alternatif yollar arıyor.” dedi.

Beluç, sadece birkaç partinin Kuetta’da halka açık mitingler düzenlemeye cesaret edebildiğini belirterek, “Adayların çoğu kapalı kapılar ardında yapılan toplantılara ve sosyal medya araçlarına odaklanıyor. Hem adaylar hem de seçmenler artan şiddet ve güvenlik tehditleri nedeniyle korkuyor.” diye konuştu.

Son olarak Beluç, yarınki seçimlere katılımın düşük olacağını ifade etti.

İran ve Afganistan’a komşu olan Belucistan, zengin bakır, çinko ve doğal gaz rezervleri nedeniyle stratejik öneme sahip.

Belucistan, Çin’in kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ni, Pakistan’ı kuzeydoğu-güneybatı yönünde katederek Gvadar ve Karaçi limanlarıyla Umman Denizi’ne bağlamayı amaçlayan “Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru” projesinin kilit güzergahında yer alıyor.

Bölge uzun süredir, İngiliz sömürgesinin sona ermesinin ardından 1947 yılında eyaletin “zorla” Pakistan’a dahil edildiğini iddia eden Beluç ayrılıkçıların düşük yoğunluklu isyanıyla karşı karşıya.

Sınır bölgeleri daha savunmasız

Hayber Pahtunhva eyaletinin Bajaur bölgesinden genç milletvekili adayı Rehan Zeb Han, geçen hafta kampanya yürütürken kimliği henüz belirlenemeyen saldırganlar tarafından öldürüldü.

Öldürülen Han, hapisteki eski Başbakan İmran Han’ın partisi Pakistan Adalet Hareketi (PTI) ile bağlantılıydı.

Pakistan-Afganistan sınırında yer alan Bajaur’da uzun süredir şiddet olayları yaşanıyor.

30 Temmuz 2023’te İslam Uleması Cemiyeti Partisi (JUI) tarafından Bajaur’da düzenlenen mitingin ortasında bir intihar bombacısının kendini patlatması sonucu 63 kişi hayatını kaybetmişti.

Pakistan Müslüman Ligi-Navaz Partisinden (PML-N) milletvekili adayı Aslam Buledi’ye de Belucistan’ın Turbat bölgesinde 10 Ocak’ta silahlı saldırı düzenlendi.

Buledi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Özellikle Belucistan’da güvenlik sorunları şüphesiz çok büyük. Ben saldırıya uğradım. Çalışanlarımız saldırıya uğruyor ve tehdit ediliyor ancak pes etmeyeceğiz.” dedi.

Destekçilerine ve parti çalışanlarına seslenen Buledi, özellikle güvenlik sorunu olan bölgelerde kalabalık gruplar halinde seçim çalışması yapmamalarını istedi.

Milliyetçi bir siyasi parti olan Ulusal Halk Partisi’nin (ANP) yerel bir lideri, Belucistan’ın Afganistan sınırındaki Çaman bölgesinde bir seçim bürosuna düzenlenen saldırıda vurularak öldürüldü. Geçen hafta meydana gelen saldırıda bir başka parti çalışanı da yaralandı.

Seçim günü bazı bölgelerde internet erişimine kısıtlama

Pakistan, Afgan Talibanı’nın Ağustos 2021’de Kabil’i yeniden ele geçirmesinden bu yana başta sınır bölgelerinde olmak üzere terör olaylarında bir artış olduğunu belirtiyor.

İslamabad yönetimi, “Afganistan merkezli” militanları son saldırılara karışmakla suçlarken, Kabil ise bu suçlamayı reddediyor.

Belucistan eyaletinde geçici hükümet Bilgi ve Halkla İlişkiler Bakanı Can Açakzai, Kuetta’da düzenlediği basın toplantısında, kolluk kuvvetlerinin oy verme günü başta olmak üzere seçimleri sabote etmeye yönelik her türlü girişimi engellemek için “mümkün olan tüm” önlemleri aldığını söyledi.

Açakzai, eyaletin çeşitli bölgelerindeki “hassas” seçim merkezlerinde internet hizmetinin geçici olarak askıya alınacağını ifade ederek, barışçıl seçimlerin hükümetin başlıca sorumluluğu ve hedefi olduğunu ve bunun ne pahasına olursa olsun yapılacağını kaydetti.

Son genel seçimler 2018’de yapılmıştı

Pakistan’da son genel seçimler 25 Temmuz 2018’de yapılmış ve İmran Han hükümeti göreve gelmişti.

Pakistan Parlamentosunda 10 Nisan 2022’de yapılan güven oylamasında, İmran Han hükümeti düşürülmüştü.

Üç dönem başbakanlık yapan Navaz Şerif’in kardeşi Şahbaz Şerif, 11 Nisan 2022’de Mecliste düzenlenen seçimde salt çoğunluğun desteğini alarak başbakan seçilmiş ve ülkeyi Ağustos 2023’e kadar yönetmişti.

Ülkeyi genel seçimlere kadar yönetecek geçici hükümetin Başbakanı Anvarul Hak Kakar ise 14 Ağustos 2023’te yemin ederek göreve başlamıştı.

Muhabir: Aamir Latif, Muhammet Nazım Taşcı