Phaselis antik kentinde yapılaşmaya mahkeme ‘dur’ dedi

Antalya’nın Kemer ilçesinde bulunan Phaselis antik kentinin müdafaa alanı sonları içindeki iki başka koyda Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından inşa edilen halk plajı projesiyle ilgili açılan ikinci davada da Mahkeme’den yürütmeyi durdurma kararı çıktı.

Kemer ve Tekirova’da yaşayan vatandaşların ve TMMOB Mimarlar Odası Antalya Şubesi’nin açtığı davaya bakan Ankara 11. Yönetim Mahkemesi’nin, 30 Mayıs 2023 tarihli kararında, Phaselis’deki inşaat projesine destek teşkil eden Muhafaza Heyeti onayının da yürütmesinin durdurulduğuna işaret edilerek, ‘ihale süreçlerinin uygulanması halinde telafisi güç yahut imkânsız ziyanlar doğurabilecek nitelikte olduğu anlaşıldığından’ itiraz yolu kapalı olmak üzere yürütmeyi durdurma kararının verildiği kaydedildi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Phaselis antik kentinin 1. derece arkeolojik sit alanı statüsündeki muhafaza alanı sonları içerisinde inşa ettiği iki başka halk plajı tesisleri için 30 Ocak 2023 tarihinde ihale yapılmıştı. İhale şartnamesine nazaran 60 gün üretim müddeti olan 47 milyon liralık proje için Alacasu ve Bostanlık koyları seçilmişti.

TEPKİLER ÜZERİNE KOYDAKİ BETONLARIN BİR KISMI KALDIRILDI

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın başlattığı halk plajı projeleri, sit hudutlarındaki Alacasu koyunda iş makineleri kullanılarak atıksu sarfiyatı çukuru kazılması, büfe, duş ve tuvaletlere beton temel atılması nedeniyle kamuoyunun yansısına neden oldu.

Bu yansılar üzerine Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, beton temellerin söküleceğini ve kazık sistemiyle projeyi uygulayacaklarını açıkladı. Bakan’ın açıklaması sonrasında, beton yerlerin bir kısmı iş makineleri ile kırılarak kaldırıldı ve kısmen değiştirilen halk plajı projeleri inşaat çalışmalarına devam edildi.

“İHALE UYGULANIRSA TELAFİSİ GÜÇ ZİYANLAR DOĞABİLİR”

Yöre halkının ve meslek odalarının açtığı iptal davaları devam ederken, seçimlere yetiştirileceği söylenen proje jandarmaların nezaretinde tamamlandı. Antalya 3. Yönetim Mahkemesi ise inşaatın devam ettiği geçen nisan ayında projenin temelini oluşturan 13 Ekim 2022 tarihli Muhafaza Konseyi kararını mevzuata alışılmamış bularak yürütmesini durdurdu.

Bu kararın akabinde projeyle ilgili ihalenin iptali için Kültür ve Turizm Bakanlığı’na karşı Ankara 11. Yönetim Mahkemesi’nde açılan davada da mahkeme yürütmeyi durdurma kararı verdi.

Ankara 11. Yönetim Mahkemesi’nin 30 Mayıs 2023 tarihli kararında, Şura kararının yürütmesini durduran Antalya 3. Yönetim Mahkemesi’nin aldığı karara atıfta bulunularak şöyle denildi:

“Dava konusu sürecin Antalya-Kemer ‘Phaselis Antik Kenti Ören Yeri ve Bütünleyici Kıyı Alanı Etraf Düzenlemesi Üretim İşine’ ilişkin 30.01.2023 tarihinde onaylanan 2022/1512795 ihale kayıt numaralı ve 3438225 sayılı ihale kararının bulunması ve üretim işinin uygulanması halinde telafisi güç yahut imkânsız ziyanlar doğurabilecek nitelikte bulunması sebebiyle mahallinde keşif ve uzman incelemesi yaptırıldıktan sonra bu bahiste tekrar bir karar verilinceye kadar 2577 Sayılı Yasanın 27. unsuru uyarınca teminat alınmaksızın yürütmenin durdurulmasına. Tüm bu nedenlerle; dava konusu ihale kararı ve ‘olur’un dayandığı sürecin Muhafaza Bölge Heyeti kararı olduğu ve Antalya 3. Yönetim Mahkemesince de bu kararın yürütülmesinin durdurulmasına karar verildiği, ihale süreçlerinin uygulanması halinde telafisi güç yahut imkansız ziyanlar doğurabilecek nitelikte olduğu anlaşıldığından, yürütmenin durdurulması isteminin; bekletilen evrakta verilecek karar sonrasında mahkememizce yeni bir karar verilinceye kadar kabulüne, 2577 sayılı Kanunun 20/A hususunun 2/e unsuru uyarınca itiraz yolu kapalı olmak üzere 30/05/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.”

“ŞU ANDAN İTİBAREN TEK ÇİVİ ÇAKILAMAZ”

Ankara 11. Yönetim Mahkemesi’nin kararını kıymetlendiren davanın avukatlarından Tuncay Koç, projeyle ilgili ihaleye karşı açtıkları davada süreksiz olarak yürütmeyi durdurma kararı verildiğini belirterek, “Artık Phaselis’te projeyle ilgili hiçbir şey yapılamaz. Şu andan itibaren tek çivi çakılamaz. İhale artık askıya alınmış durumda. Aslında dört kez revize edilmiş bir planın birebir ihaleyle devam etmesi hukuken de sakattı. Bu kararın çok daha evvelce verilmesi gerekiyordu. Geç kalınmış bir karar lakin hiçbir şey bitmiş değil. Phaselis’te hukuka, mevzuata nazaran etraf çabamız devam ediyor” diye konuştu.

YARGI KARARI GECİKİNCE PHASELİS’TE YAPILAŞMA TAMAMLANDI

Türkiye genelinden 100 kadar doğal ve kültürel miras hassaslığına sahip sivil toplum örgütünün dayanak verdiği Phaselis’e Dokunma Hareketi olarak, halk plajları ihalesinin yürütmesini durduran mahkeme kararıyla ilgili buruk bir sevinç içinde olduklarını bilirten Koç, “Sevinçliyiz, zira Ankara 11. Yönetim Mahkemesi’nin almış olduğu karar, aylardır ‘Phaselis’e Dokunma’ sloganı ile sürdürdüğümüz doğal ve kültürel miras farkındalık eforlarımızı kıymetsizleştirmek isteyen siyasetçilere ve idarecilere güneşin balçıkla sıvanamayacağını gösterdi. Yapılan inşaatların ‘zararsız’ olduğu karşı tezler mahkeme kararıyla da çürütülmüş oldu. Ve bu karar Phaselis antik kenti ve etrafındaki iki koyla ilgili manipülatif haber ve paylaşımlara da bir yanıt niteliğindedir” dedi.

“PHASELİS, UNESCO DÜNYA MİRASI LİSTESİNİ HAKEDİYOR”

Ankara 11. Yönetim Mahkemesi’nin kararının, davayla ilgili yapılacak uzman incelemesinin tamamlanmasına ve Antalya 3. Yönetim Mahkemesi yeni bir karar alıncaya kadar, korunan alandaki yapılaşma projesinin alanda telafisi imkânsız ziyanlar vermesinin önüne geçmeyi amaçladığını belirten avukat Koç, “Ancak şimdi inşaatın başladığı günlerde açılan davalarda projenin tamamlanmasının ve korunan alanın tahrip edilmesinin akabinde gelen kararlarla sevincimiz buruk. Zira, Arkeologlar Derneği Antalya Şubesi’nin hatırlattığı üzere UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmeyi hak eden Phaselis’teki halk plajı projelerinin inşaatı, Türkiye’de gibisi görülmemiş halde, jandarma muhafazası altında tamamlandı ve buradaki kültür katmanı tahrip edildi” dedi.

“PHASELİS’TE TAHLİL BİLİMSEL ARAŞTIRMALARA PRESTİJ ETMEKTİR”

Phaselis Çalıştayı’na katılan ve alanda bilimsel araştırma yapan akademisyenlerin, Phaselis’te ziyaretçi trafiğinin yarattığı meselelerin ek halk plajı tesisleri ile değil, memleketler arası kabul gören doğal ve kültürel mirası müdafaa ve müdafaa kriterlerine uygun kullanma istikrarını sağlayarak çözülebileceğini açıkladıklarını hatırlatan Tuncay Koç şunları söyledi:

“Bu emelle öncelikle Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kemer ve Antalya Büyükşehir Belediyeleri, alanda araştırma yürüten Akdeniz Üniversitesi’nin yanı sıra ilgili meslek odaları ve sivil toplum örgütlerinin de sürece iştirakini sağlayacak Phaselis Antik Kenti İdare Planı hazırlanması gerekiyor.

Bizler buradaki doğal ve kültürel mirasın sonuncu korunmasını ve istikrarlı kullanılmasını sağlayacak Phaselis Antik Kenti İdare Planı hazırlaması için farkındalık eforlarımızı sürdüreceğiz. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nı da maddelere ve mahkeme kararına uygun davranmaya davet ediyoruz.”