Prof. Dr. Evrim Coşkun uyardı: Önümüzdeki aylarda protez gereksinimi doğacak
Başakşehir Çam ve Sakura Kent Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Kliniği Koordinatörü Prof. Dr. Evrim Coşkun, zelzele sonrası çeşitli hastanelerde uzuvları kesilmek zorunda kalınan hastaların şimdi yara tedavilerinin devam ettiğini, çok sayıda vatandaş için protez gereksiniminin 2-3 ay sonra ortaya çıkmaya başlayacağını söyledi.
“BİZE ÇOK BÜYÜK İŞLER DÜŞECEK”
Prof. Dr. Coşkun, uzuv kayıpları sonrası uygulanan protezlerin o denli gidip marketten alınabilecek standart aygıtlar olmadığına dikkat çekerek bireye özel ölçü ve gereksinimlere nazaran yapıldığını vurguladı.
Bazı protez fiyatlarının yüz binlerce TL’yi bulabildiği de göz önüne alındığında ortaya çıkacak bu derece büyük bir gereksinimde yalnızca SGK geri ödeme sistemiyle bu sürecin atlatılamayabileceğini lisana getiren Prof. Dr. Coşkun, “Fizik tedavi ve rehabilitasyon klinikleri olarak zelzelenin birinci günlerinden sonraki süreçte çok uzun bir vakit bize çok büyük işler düşecek. Zelzele yaralılarında kırıklar, baş travmaları, omurga kırıklarına bağlı parapleji (omurilik felci), tetraplejiler (kol ve bacaklarda hareket kaybı) olabiliyor ya da uzuv ezilmeleri sonrası ortaya çıkan ampütasyonlarla karşılaşabiliyoruz. Bunun tedavisi de birinci cerrahi müdahaleler yapıldıktan sonra, temel biz fizik tedavi kliniklerine düşüyor” dedi.
Şu an depremzedeler açısından birinci olarak barınma, yeme içme ve inançlı hayat alanı problemlerinin ön planda olduğunu lakin kronik yani uzun vadeli devirde yaralılar açısından ortez ve protez gereksinimlerinin öne çıkacağını söz eden Prof. Dr. Coşkun, “Ortez, kişinin beden kesimi varken o beden modülüne yani koluna bacağına dayanak olacak aygıtlara diyoruz. Lakin kişinin kolu yahut bacağı ampütasyonla kaybedilmişse bunun yerine protez uygulanması gerekiyor. Ampüte hastalarda birinci cerrahi müdahale yapıldıktan sonra yara bakımı ile güzelleştikten sonra bu uzuvları proteze hazırlama sürecine giriyoruz. Birinci planda eklemleri müdafaa ve kas güçlendirme etabını geçiriyoruz. Daha sonra protez uygulaması kelam konusu oluyor” diye konuştu.
“HOLDİNGLERİN ELİNİ TAŞIN ALTINA KOYMASI GEREKECEK”
Protezlerin de o denli gidip marketten alınabilecek bir şey olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Coşkun, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bunlar o denli xs, medium large ya da 36-38 vücut üzere standart bulabileceğiniz eserler değil. Bireye özel ölçü alınıp, kişinin gereksinimlerine yönelik yaşına, mesleğine, beklentisine, toplumsal hayatına yönelik yapılması gereken aygıtlardır. O kadar farklı bir yelpazede protez ve orteze gereksinim olacak ki bunların kesinlikle kişinin gereksinimlerine nazaran değerlendirilip yapılması gerekiyor. Kişinin gereksiniminin ne altında, ne de çok üstünde olmalı. Beklentinin çok üzerinde bir ampütasyon düzeyine gitmiş hastalarımız var. SGK bunun hepsini karşılayamayabilir ya da SGK’nın karşıladığı standart sistem, her hastanın muhtaçlığına yönelik olmayabilir. Bazen kişinin gereksinimi bu standardın çok üstünde olabiliyor. Bu durumlarda kesinlikle sivil toplum kuruluşları, muhakkak holdinglerin ve yardımlaşma kuruluşlarının elini taşın altına koyması gerekecek.”
“YARA GÜZELLEŞMESİ SAĞLANDIKTAN SONRA…”
Şu anda ampütasyon cerrahilerinin birçoklarının şimdi yeni yapıldığını, yara güzelleşmesi sağlandıktan sonra güdük hazırlama (uzuvdan geriye kalan kısmın rehabilitasyonu) basamağına geçileceğini kaydeden Prof. Dr. Coşkun, şu ihtarlarda bulunarak kelamlarını noktaladı:
“Güdüğün ampütasyon ve protez kullanımına uygun bir hale getirilmiş olması gerekiyor. Şu anda şimdi o aşamalardayız. Güdüğün hazırlanması ve protez kullanımına geçilmesi için 1 ila 3 aydan evvel başlayamıyoruz. Zira bu hastalarda (çoğunda acil cerrahi yapıldığı için) hem yara yerinde enfeksiyon olma ihtimali yüksek, hem de travmatik bir ampütasyon olduğu için onun hazırlanması gerekiyor. Ayrıyeten birden fazla yaralımızda yalnızca ampütasyon değil, kişinin böbrek sorunları, baş travmaları, öteki sıhhat sorunları olduğu için biraz daha vakit alıyor. Fakat biz, bu süreci de beklemeden bir an evvel aksiyon almak zorundayız. Sivil toplum kuruluşları ve birtakım holdinglere bu manada yavaş yavaş müracaatlarımız başladı. Gerek Fizikî Tıp ve Rehabilitasyon Derneği, gerekse ortez-protez teknisyenlerinin olduğu platformlarda bu hususta yapılabileceklerin üzerinde fikir alışverişlerinde bulunuyoruz.” (DHA)
