Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür “Marmara’da şu anda sarsıntı olsa, yerle bir oluruz. Olağandışı bir yıkım olur zira kent yoğunluğu nüfus yoğunluğu kadar. Burada inşaat yoğunluğu da fazla olduğundan can kaybımız çok fazla olabilir. Marmara bu türlü bir tehdit altında. Ve maalesef beşerler hala bunun farkında değil” dedi.
Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, İstanbul Rumeli Üniversitesi’nde sarsıntı gerçeği ve yapılması gerekenler ile ilgili düzenlenen sempozyuma katıldı. Üniversitenin Silivri yerleşkesinde düzenlenen aktiflikte konuşan Prof. Dr. Görür “Türkiye’nin her tarafı faylarla dolu bu fayların zelzele yineleme dönemi dolduğu vakit zelzele kaçınılmaz olacak” tabirini kullandı.
“TÜRKİYE’NİN ÇABUCAK HEMEN HER YERİNDE ZELZELE OLACAK”
Prof. Dr. Görür, şöyle devam etti:
– Türkiye’nin çabucak hemen her yerinde sarsıntı olacak. O denli 4’lük, 5’lik sarsıntılardan bahsetmiyorum. 7 ve üzeri büyüklüğündeki, afet niteliğinde sarsıntılar olacak. Hasebiyle bu ülkede rastgele bir gece bir sabah kalktığınızda rastgele bir yerde büyük bir zelzelenin olduğunu, binlerce meskenin yıkıldığını, insanımızın öldüğünü duyabilirseniz. Gerçek olan bu. Tahlili ise çok kolay. Tek tahlil zelzeleye dirençli yerleşim alanları oluşturarak, ülkemizdeki bütün yerleşim alanlarının sarsıntıya dirençli yapılmasını sağlamak. Bu mümkün değil üzere gözüküyor lakin pek mümkün.
– Örneklemek gerekirse, Kaliforniya, Japonya, Meksika hatta Brezilya, Arjantin, İtalya, Çin. Bütün buralarda zelzeleye dirençli kentler oluşturulmuş, bilhassa Endonezya ve etrafında. Bu ülkelerde, Türkiye’deki sarsıntılardan daha şiddetli zelzeleler olduğu halde bilhassa Japonya’da, 3-5 kişi ya ölüyor ya ölmüyor. Günlük ömür bile değişmiyor. Sarsıntı olmayan yer yok. Öncelikle bunu kabul edip, şuurlu davranmak zorundayız.
Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür
“7.5’E KADAR VARABİLECEK ZELZELE BEKLENİYOR”
Sempozyumda, Marmara Bölgesi’nin sarsıntı tehdidi altında olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Görür, şunları söyledi:
– Marmara denizinin içerisinde körfezden başlayıp Tekirdağ’a giden bir fay zonu var. Bu zon dünyanın en tehlikeli ve zelzele üreten zonlarından biri. Uzunluğu 160 kilometre ve 3 kesimden meydana geliyor. Biri adaların güneyindeki adalar fayı, oburu Kumburgaz fayı öbürü de Tekirdağ fayı. Biz denizaltı ile yaptığımız çalışmalarda bu kısmın 1910 yılında kırıldığını tespit ettik. Bizim için kıymetli olan bu iki fay da kilitli. Sarsıntı üretebilecek durumda. Ne vakit üretir? Onu bilmiyoruz lakin 1999 sarsıntısından sonra diyelim ki 30 yıl içerisinde. Her an olmak kaydıyla Marmara’da zelzelenin olma mümkünlüğü 30 yıl içinde yüzde 64 diye yayınladılar. Şimdiye kadar 24 yılımız geçti. Münasebetiyle bu iki fay zelzelesi oluşturacak. Bu iki fay tıpkı anda kırılırsa sarsıntının büyüklüğü 7.5’e kadar varabilecek.
“SİLİVRİ’DE MESKENLER SIKINTI AYAKTA KALIR”
“Depremin şiddeti binaya, yapıya ve binanın gücüne de bağlıdır” diyen Prof. Dr. Görür, “Silivri’de 8 şiddetinde sarsıntı bekleniyor. 8 şiddetindeki bir sarsıntı küçük değildir. Şayet, yüksek binalar yaparsanız, o binaların orta kesiti olan temelle yer ortasındaki bağlantıyı âlâ sağlayamazsanız, uygun mühendislik hizmeti vermezseniz uygun gereç kullanmazsanız düzgün planlama yapmazsanız. Silivri’de konutlar güç ayakta kalır” tabirlerini kullandı.
“97 BİN BİNA BÜSBÜTÜN ÇÖKECEK”
Prof. Dr. Naci Görür, kelamlarını şöyle sürdürdü:
– Marmara sarsıntısı gerçekleşirse tek söz ile yıkım olur. Altyapı yapı stoku, etraf büsbütün imha olur. Bakın bu 11 kentte zelzele oldu000 t ya 11 kentteki yıkımı düşünün. Ondan çok daha fazla olur. Olağandışı bir yıkım olur zira kent yoğunluğu nüfus yoğunluğu kadar. Burada inşaat yoğunluğu da fazla olduğundan can kaybımız çok fazla olabilir. Mesela İstanbul’da 97 bin binanın büsbütün çökeceği İBB tarafından yapılan çalışmalarda ortaya konuldu. Bu demek ki milyonlarca insanın can güvenliği olmayacak. Ve maalesef beşerler hala bunun farkında değil.
Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan
“VAN’I EREK DAĞI’NA KAYDIRMALI”
Öte yandan Van’da incelemelerde bulunan sarsıntı uzmanı Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, Van’ın, gelecekte mümkün bir sarsıntıya hazırlıklı olması gerektiğini söyledi. Ercan “Van’ı Erek Dağı’na gerçek kaydırmamız gerekiyor, bu koşul. Şayet Van, Erek Dağı’na hakikat kaydırılmazsa şu anki nüfusu yaklaşık 1,5 milyon olan Van’ı 2035-2050 yıllarında çok büyük bir yıkım bekleyebilir. Zira 2 sarsıntı gören bu yapılar çok yorgun” dedi. (DHA)
