Prof. Dr. Özkan: Dünyanın en çok nakil yapan ülkesiyiz ama…

Akdeniz Üniversitesi (AÜ) Prof. Dr. Tuncer Karpuzoğlu Organ Nakli Enstitüsü’nde, 2022 yılı Kasım ayı prestijiyle 317 nakil yapıldığını açıklayan Prof. Dr. Ömer Özkan, “Dünyanın en çok nakil yapan ülkesiyiz ancak bağış yapan ülkesi değiliz. Beşerler, ‘Cana can katın, can olun’ üzere cümlelerin manasını başına gelene kadar anlamıyor” dedi.

AÜ Tıp Fakültesi Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi ve Prof. Dr. Tuncer Karpuzoğlu Organ Nakli Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ömer Özkan, Organ ve Doku Bağışı Haftası nedeniyle organ bağışının değerine dikkati çekti.

Organ yetmezliği nedeniyle hastaların ömrünün kısaldığını, hatta hayatını kaybettiğini belirten Prof. Dr. Özkan, bu hastalar için tek dermanın organ nakli olduğunu söyledi. Türkiye’de 22 binin üzerinde kişinin organ ve doku nakli için beklediğini aktaran Prof. Dr. Özkan, 20 bine yakın böbrek, 1000’in üzerinde karaciğer, çok sayıda akciğer, kalp ve ince bağırsak nakli için bekleyen hasta olduğunu belirtti.

AÜ Prof. Dr. Tuncer Karpuzoğlu Organ Nakli Enstitüsü’nde 2022 yılı Kasım ayı prestijiyle 317 nakil yapıldığını açıklayan Prof. Dr. Özkan, 163’ü canlı, 21’i kadavradan olmak üzere toplam 184 böbrek nakli, 38’i canlı 10’u kadavradan olmak üzere 48 karaciğer nakli, 82 kornea nakli ve 3 kalp nakli yapıldığını söyledi.

‘CANLI BİRİNDEN ALMAK BİRAZ DAHA ÜZÜYOR’

Prof. Dr. Ömer Özkan, “Ülkemizde, dünyada çabucak hemen en yüksek oranda organ nakilleri yapılıyor. Bu bizi gururlandırıyor. Bu ülkede organ nakilleri yapılabiliyor, organ nakli için finans sağlanabiliyor. Tek kasvetimiz; bu nakilleri canlı vericilerden yapıyor olmamız. Kadavradan bağışların artırılması gerekir ki; canlıdan yapılan nakillerde büsbütün sağlıklı insanın bedeninden bir parçayı alıp, o beşere en az ziyan verecek biçimde diğerine nakletmek gerekiyor. Zati vefat etmiş birinden nakil almak varken; canlı birinden almak biraz daha üzüyor” dedi.

Prof. Dr. Ömer Özkan

Organ bağışlamak isteyenlerin kimi durumlarda canlı verici olabileceğini aktaran Prof. Dr. Özkan, “Beyin vefatı gerçekleşmiş lakin bir müddet için tıbbi yardımlarla kalbi, akciğerleri çalıştırılabiliyor. Bu müddet içerisinde organları kullanılabilen insanlardan, kadavralardan nakil yapılabilir” diye konuştu.

ORGAN NAKİLLERİNDE AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ FARKI

Prof. Dr. Ömer Özkan, “Ne yazık ki en çok organ bağışlayan ülke değiliz. Maalesef üst sıralarda da değiliz. Bir İspanya değiliz. Dünyanın en çok nakil yapan ülkesiyiz lakin bağış yapan ülkesi değiliz. Bu nedenle tüm uğraşlar organ bağışını artırmak için olmalı. Organ bağışımız zati azdı ve maalesef pandemi periyodunda uygunca azaldı. Dünyada azalmakla birlikte bizde de besbelli bir biçimde düşüş oldu. Son devirde biraz hareketlenme oldu ancak pandemi öncesine bile ulaşamadık” dedi.

Organ nakillerinde Akdeniz Üniversitesi’nin bir farkı olduğunu belirten Prof. Dr. Ömer Özkan, kurucu rektör Tuncer Karpuzoğlu’nun vizyonuyla turizm kenti olarak anılan Antalya’nın sıhhat turizmiyle de anıldığını hatırlattı. Prof. Dr. Özkan, “Hastanede Avrupa’nın birinci organ nakli hastanesini kuruyor. Vizyonu geliştirmiş ve o devirde sahiden bağışların kıymetini insanlara anlatıp, en çok nakillerin yapıldığı hastaneyi kurmuştur. Bunun üzerine Akdeniz Üniversitesi aldığı emaneti sonraki jenerasyonlara devretmek üzere tüm misyonunu yerine getiriyor. Dünyanın en çeşitli kompozit dokularının nakledildiği hastane, Türkiye’de böbrek, karaciğer ve kalp nakillerinde hayli saygın durumda. Bu nakilleri sağlıklı, yeterli sonuçlarla yapabilen, güzel bir kurum durumundadır” diye konuştu.

DÜNYANIN BİRİNCİ KADAVRADAN RAHİM NAKLİNİ YAPTILAR

Dünyanın birinci kadavradan rahim naklini Derya Sert’e gerçekleştirdiklerini hatırlatan Prof. Dr. Özkan, Ömer Özkan bebeği kucağına almasıyla birlikte ‘Dünyanın başarılı rahim nakli’ olarak literatüre girdiklerini belirtti. Yüz, çift kol ve rahim nakillerinin sayısının az olduğunu aktaran Prof. Dr. Özkan, şöyle konuştu:

“Bu tıp nakillerin yapılabiliyor olması; bizim için, ülkemizin imajı açısından, ülkenin ekonomik durumunu göstermesi, devletin dayanağının sağlanması ve ülkenin tıbbi altyapısını göstermesi açısından çok kıymetli. Sıhhat alanında yapmış olduğunuz süreç, o ülkenin güvenilirliğini artırıyor. Bunun ülkeye, turizme de katkısı oluyor. O ülkenin imajına da katkısı oluyor. Bu ülkenin tıbbi olarak kaliteli altyapısını gösteriyor. Dışarıdan katarakt ameliyatı olmak için gelince ‘Aaa, bu ülkede rahim nakli bile yapılıyor’ diyor. ‘Bu ülkede yüz, kalp nakilleri bile yapılıyorsa neler yapılmaz’ üzere kelamlar ortaya çıkıyor. Tıbbımız çok güzel seviyede. Bu işi yapacak çok düzgün doktorlarımız, hastanelerimiz var. Bu ülkeden de birinci kere bir organın, dokunun nakledilmiş olması, nakledilen doku tekniğinin dünyada kullanılıyor olması gurur verici.”

RAHİM NAKLİ SONRASI 2 SAĞLIKLI BEBEK DOĞDU

Dünyanın birinci kadavradan rahim nakli yapılan hastası Derya Sert’in ameliyatının akabinde dünyanın dört bir köşesinden rahim naklinin nasıl yapıldığını öğrenmek için hekimleri Akdeniz Üniversitesi’nde ağırladıklarını belirten Prof. Dr. Özkan, “O periyot Derya’nın doğum yapması biraz gecikti. Derya’nın doğumu olmadan yeni bir nakil yapmadık. Derya’nın doğumundan sonra süratlice sıradaki hastamız Havva Erdem’e yaptık. Alışılmış ki bu nakilleri özel müsaadeyle yaptık. Havva da 14 ay içerisinde doğumunu gerçekleştirdi. Sağlıklı bir bebek dünyaya getirdi. Sonraki süreçte mevzuat olduğu takdirde ülkemizde eminim, muhakkak merkezlerde bu nakiller yapılacak” dedi.

‘RAHİM NAKLİ OLMAK İSTEYEN BİNLERCE İNSAN VAR’

Rahim naklinin akabinde dünyanın birçok yerden müracaat için gelenler olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Özkan, “Böbrek nakli olmak isteyenlerin sayısı 20 bine yakın. Şu anda donör çıksa 20 bin hastaya nakil yapılabilecek durumdalar. O hastalar diyaliz tedavisi görüyor. 20 bin çok yüksek bir sayı. Ancak rahim nakli yapılıyor diyebilseniz eminim Türkiye’de 20 binin üzerinde nakil olmak isteyecek insan var” diye konuştu.

‘TOPRAK OLACAK BİR ORGAN, DİĞERİNE CAN OLABİLİR’

Prof. Dr. Ömer Özkan, şöyle devam etti:

“Rahim naklinin hoşluğu şu; ameliyatı yapıyorsunuz çocuk doğduktan sonra o rahme gereksiniminiz kalmıyor ve alıyorsunuz. Nakil hastası artık ilaçlarını kullanmıyor. Olağan hayatına devam ediyor. Rahim naklinin öbür nakillere nazaran, bu türlü bir avantajı var. Başka nakillerde yetmezlikten sonra muhakkak ilaçlara devam ediliyor. Beşerler, ‘Cana can katın, can olun’ üzere cümlelerin manasını başına gelene kadar anlamıyor. Kalp muhtaçlığı olan insan tahminen birkaç hafta içerisinde hayatını kaybedecek. Nakil için 3-5 hasta hazırlanıyor, yalnızca 1’ine baht gülüyor. Öbürleri yapay kalp ile bir mühlet yaşatılmaya çalışılıyor. Başınıza gelmeden erdemlik yapmak çok değerli, birebir kan bağışında olduğu üzere. Size de bir gün kan gerekebilir. Onun için sık sık kan bağışında bulunmak yararlı, faziletli ve vicdani bir hareket. Bu organ için de faziletli bir hareket.”

Prof. Dr. Özkan, “Organ bağışını evvelden şuurunuza yerleştirdiğiniz vakit; tahminen de birkaç gün sonra toprak olacak bir organı, dokuyu öbür bir şahısta can olarak yaşatmış oluyorsunuz. ‘Acaba verse miydik’ diye pişman olan birçok insan var. Yakınlarının organlarını bağışlayıp, çok keyifli olan ‘İyi ki verdik, ne kadar huzurluyuz, yakınımızın dokusu organı birisine can oldu’ diyen birçok insan var” dedi. (DHA)