Prof. Ercan: ‘Sakarya Çukuru’ İstanbul’un zelzele güvenlik sigortası

Düzce’nin Gölyaka ilçesinde saat 04.08’de meydana gelen zelzele sonrasında SÖZCÜ’ye konuşan Sarsıntı Bilimcisi Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan insanların yüreğine adeta su serpti. Ercan bundan sonraki beklentisini, “Sakarya Çukuru İstanbul’un zelzele güvenlik sigortasıdır. Bu sarsıntı İstanbul sarsıntısını öne çekmez. Düzce’de 1,5 ay boyunca 5,2 büyüklüğü geçmeyecek artçı sarsıntılar olacaktır. Lakin gelecekte olabilecek en yüksek büyüklük 6,5’tir. İmar barışı yapıları inançsız ve en evvel yıkılacaklardır” başlıklarıyla açıkladı.

20 YIL EVVEL BU ZELZELESİ BEKLEDİĞİNİ YAZDI

2002 yılında çıkardığı “Marmara’da deprem” başlıklı kitabında bu zelzelesi 20 yıl evvel yazdığını belirten Ercan, şunları söyledi:

* Kitapta İstanbul sarsıntısı olmadan Sakarya Çukuru’nda 2025’e kadar sarsıntı beklediğimi yazmıştım, bu sarsıntı o beklediğim sarsıntı. Münasebetiyle bu zelzele beni şaşırtmadığı üzere tam aksine uzun erimli kestirimi doğrulayan bir zelzele oldu.

* Bu zelzelenin büyüklüğü 5,9 değil bir kez 6. Yıkım gücü de 4. Hasebiyle 6,4 yahut 6,7 olsaydı yıkım gücü de yaklaşık 7 olabilirdi. Zira 1999 öncesi Düzce’deki yapılar çok yorgun. Münasebetiyle 6 büyüklüğündeki zelzeleye direnebildiler.

* Daha büyüğü olsaydı direnemeyebilirlerdi. 1999’da önerdiğimiz Düzce’nin dağlara hakikat taşınması olayı kısmen yapılmıştı. Lakin Düzce içindeki yapılar da onarılarak yerleşime yeniden açıldı. Bu yanlış bir olay. Düzce’de bu ne birinci ne de son sarsıntı olacak.

* Önümüzdeki 30-35 yıl içinde bu bölge yine orta büyüklükte sarsıntı görecektir. Bu daima mümkünlük içinde ve 6,5 büyüklüğüne de ulaşabilir.

KUZEY ANADOLU KIRIĞI BURAYI 3,5 MİLYON YILDIR DAİMA KIRIYOR

Kuzey Anadolu Kırığı bu bölgeyi 3,5 milyon yıldır daima kırıyor. Adapazarı, Kocaeli ve Marmara’da bu sarsıntılar daima olacak. Fakat en sık zelzelelerin olduğu Sakarya Çukuru. Yani doğuda Kaynaşlı’dan batıda Gölcük’e kadar olan kesim. Burası İstanbul’un zelzele güvenlik sigortası üzere çalışıyor. İstanbul, yani Kuzey Marmara’da olacak sarsıntıların gerginliğini aktaran yer burası. Lakin burasının çok gevrek ve direnme gücünün çok düşük olması nedeniyle gerginliği aktarmadan kendi sarsıntısı olarak boşaltıyor.

Burada 6 büyüklüğünde sarsıntının olması İstanbul zelzelesini öne almadığı üzere geciktirir.

DAHA BÜYÜK BİR ZELZELE OLUR MU?

Ercan, “Bunun akabinde daha büyük bir sarsıntı olur mu?” sorusunu şöyle yanıtladı:

* Bunu bir jeofizik bilimsel olarak açıklamak mümkün değil. Lakin sanırım artık Türkiye’nin en yaşlı zelzele bilimcisi oldum ve bu 60 yıllık tecrübelerime nazaran ben daha büyük sarsıntı beklemiyorum.

* 1,5 ay kadar sürecek, 5,2’ye kadar çıkabilecek artçılar olacaktır. Bunlar yıkımcıl olmayacak. Bilhassa Düzce’de oturanlar, 2007 sonrasındaki yapılan yapılarda oturabilirler. Bunun kararını valilik ve AFAD verir. Biz yalnızca yorum yapan bilimcileriz.

BU SARSINTI İSTANBUL ZELZELESİNİ ÖNE ÇEKMEZ

Özellikle İstanbul’da yaşayanların merak ettiği “Bu zelzele İstanbul zelzelesini öne çekebilir mi?” sorusunu ise Ercan, şöyle cevapladı:

* Hayır çekmez, çekemez. İstanbul bir zelzele yaratmaz. İstanbul için söylediğim tarihi 2045’i değiştirmiyorum. Bundan evvel bir sarsıntı olursa şaşarım.

* İstanbul için korkulacak bir durum yok. Zira Marmara’nın zelzele yapması için 6 milyar cigatonluk bir gerginliğin birikmesi gerekiyor ki bu gerginlik yok. Ayrıyeten bu zelzelesi de o denli çok fazla abartmamak gerekiyor.

İMAR BARIŞI YAPILARI ÇOK GÜVENSİZ

* Kıymetli mevzulardan bir tanesi seçimlerin yaklaşması nedeniyle düşünülen imar barışı… Evvelce yapılan da, yapılacak imar barışı da kontrolsüz kaçak yapıların devlete para verilerek yasallaşması manasını taşıyor.

* İmar barışından yararlanan bütün yapılar inançsızdır. Bilhassa kaçak kat çıkarılan her yer zelzelede yıkılmaya en büyük adaydır.

* Zelzele hem tabiat hem de ekonomik bir meseledir. Münasebetiyle yaşantı kültürü klâsik olan ve gereğince geliri olmayan ülkelerde sarsıntının ismi her vakit vefat olmuştur.

* Türkiye’nin gelir seviyesi 2000 yılında yaklaşık 12 bin dolarken artık 6 bin 500 dolara yani neredeyse yarı yarıya düşmüştür. Yüzde 100 fakirleşme olmuştur. Fakirleşen bir ülkede halkın zelzele tedbirini almasını beklemek alaycılık olur.

ATATÜRK: “CUMHURİYET KİMSESİZLERİN KİMSESİDİR” DEMİŞ

Mustafa Kemal Atatürk’ün, “Cumhuriyet kimsesizlerin kimsesidir” kelamlarını hatırlatan Prof. Dr. Ercan, “Dolayısıyla bu kimsesiz ve fakirlerin ayakta ve canlı kalabilmesi için devletin TOKİ aracılığıyla, seçim aracı olarak değil, sarsıntı olabilecek bölgelerde muhtaçlığı olan vatandaşlara fiyatsız meskenler yapması gerekir. Türkiye’nin iktisadı düzelmedikçe bu ‘Allah korusun, Allah korudu, vatanımız ve devletimizi büyüktür, yaralarımızı saracaktır, zelzele ilahidir’ lafları daima süregidecektir. Bunun tek devası bu laflar değil iktisadın düzelmesidir” diye konuştu.

ÇOK SAYIDA ZELZELESİ EVVELCE BİLDİ

Daha evvel SÖZCÜ’ye yaptığı açıklamalarda çok sayıda sarsıntısı evvelden bilen Övgün Ercan son olarak Datça ve Ula ortasında zelzele beklediğini söylemiş ve o sarsıntı de geçtiğimiz günlerde yaşanmıştı. Ercan son olarak, “Daha öncesinde zelzelede öncelik Kuzey Anadolu kırığındaydı ancak Ege Bölgesi Türkiye’de zelzele çekincesinde öncelik aldı. Güney Ege bölgesinin her yerinde her vakit zelzele olabilir. Bilhassa şurası demek uygun olmaz” dedi.