Rekabet Kurumu’ndan ‘çalışan ayartmama’ mutabakatı yapan şirketlere ikaz

Rekabet Şurası Lideri Birol Küle, şirketlerin birbirlerinden çalışan almamaya yönelik “centilmenlik” mutabakatları nedeniyle birtakım şirketlere yönelik alınan ceza kararını kıymetlendirdi.

Kurul, iş gücü piyasasına yönelik centilmenlik mutabakatı yapan 16 teşebbüse 151 milyon 148 bin lira ceza kesmişti.

Küle, “Bu mutabakatlar ülkemizdeki iş gücünün yurt dışına yönelmesine sebebiyet veren etkenlere de katkıda bulunabilir” dedi.

Rekabete muhalif mutabakatların iş gücünün hareketliliğine, istihdamın verimliliğine ve fiyatların rekabetçi düzeylerde belirlenmesine mahzur olduğuna işaret eden Küle, alternatif ve avantajlı iş imkanlarından mahrum kalan çalışanların fiyatlarının baskılanabildiğini ve çalışma şartlarının negatif istikamette etkilenebildiğini bildirdi.

‘HİZMET KALİTESİNDE DÜŞÜŞ YARATABİLİR’

Küle, bu durumun, son mal ve hizmetlerin üretiminde kalite, nitelik düşüşü üzere yansımaları olabileceğine dikkati çekti.

Çalışanların, hür ve rekabetçi iş gücü piyasasının sunduğu fırsatlardan yoksun kalmamasını önemsediklerini vurgulayan Küle, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Başka bir patronda daha üretken olabilecek çalışanın iş değiştirmesinin engellenmesi, çalışanların yeteneklerine uygun bir teşebbüs tarafından istihdam edilememesi sonucunu doğurabiliyor. Uzun vadede baktığımızda bu muahedeler, ülkemizdeki iş gücünün yurt dışına yönelmesine sebebiyet veren etkenlere de katkıda bulunabilir. Çalışan mobilitesinin engellenmemesiyle bu istikamette de olumlu adımlar atılacağını, yetişmiş işçimizin ülkemizde farklı kesimlerde istihdam imkanı bulabileceğini söyleyebilirim.”

‘ZATEN EMEĞİN TOPLAM GELİRDEN ALDIĞI HİSSE DÜŞÜYOR’

Küle, son yıllarda iş gücü piyasalarına ait kaygıların sıklıkla gündeme geldiğini, bilhassa emeğin toplam gelirden aldığı hissede düşüş gözlemlendiğini söz etti.

Kurum olarak kelam konusu piyasalara ait tespit ettikleri rekabetçi aksaklıkları kapsamlı biçimde araştırdıklarını belirten Küle, “Bu kapsamdaki fiyat sabitleme ve çalışan ayartmama üzere mutabakatların pazarlardaki olumsuz tesirlerini göz önüne aldığımızda bu mutabakatların tesirleri bakımından ‘fiyat tespiti’ ve ‘müşteri paylaşımı’ ile özdeş olduğunu değerlendiriyoruz” dedi.

Küle, “Bu kapsamda özgür ve rekabetçi iş gücü piyasaları maksadı doğrultusunda rekabet hukuku enstrümanlarını en aktif biçimde kullanmaya devam edeceğiz” diye konuştu.

‘ÇALIŞANLAR FİYATLARDAKİ DÜŞÜŞE REAKSİYONUNU İŞ DEĞİŞTİREREK KOYAMIYOR’

Küle, işçi-işveren bağında güçlü pozisyonda bulunanın patron olduğunu lisana getirerek, “Çalışanların, fiyatlarındaki düşüşlere yansısını iş değiştirerek gösteremediğini ortaya koyan çalışmalar da bulunuyor. Hasebiyle biz de Kurum olarak çalışanların yapay halde refahını düşüren bu üzere ihlallere tesirli halde müdahale etmeyi amaçlıyoruz” dedi.

Son aldıkları iş gücü kararının konusunun “çalışan ayartmama” mutabakatları olduğunu söyleyen Küle, “Burada da patronlar birbirlerinin çalışanlarını istihdam etmemek üzerine anlaşıyorlar. Böylelikle iş gücü piyasası dediğimiz, çalışanların emeklerini arz ettiği, patronların de emek talebi içinde olduğu bu piyasada patronlar rekabet etmekten, yani çalışanlarına daha güzel şartlar sağlayarak bu çalışanları koruma etmekten yahut yeni istihdam etmekten vazgeçiyor.” sözünü kullandı.

‘TİCARİ SIRLAR KORUNABİLİR’

İşveren ile emekçi ortasında işin gereklerine nazaran muhakkak şartlar dahilinde rekabet etmeme yükümlülüğü ve gibisi yükümlülükler getirilebileceğini bildiren Küle, “Böylece know-how ve ticari sır müdafaasının sağlanması ya da eğitim üzere yatırımların kaybının önlenmesi sağlanabiliyor” dedi.

“Öte yandan, çalışan ayartmama mutabakatları, patronlar ortasında yapılan ve çalışan geçişliliğini patronların keyfi uygulamalarına bağlayan bir mutabakat türüdür” diyen Küle, “Çalışanlarına yatırım yapan bir firmanın türel hudutlar içindeki imkanlarla bu yatırımların geri dönüşünü alması mümkündür” diye konuştu.

Küle, “Bunun yerine diğer teşebbüslerle rekabete muhalif mutabakatlar yapılması, yatırımların karşılığının alınması emelini aşmakta olup gerek çalışanları gerekse toplumun genelini kapsayacak biçimde olumsuz tesirler barındırmaktadır” değerlendirmesinde bulundu.

‘BİZİM UZMANLARIMIZ ÖZEL KESİME GEÇEBİLİYOR’

Küle, kendilerinin de ağır emek vererek yetiştirdikleri uzmanlarının özel dala geçişine mani olmadıklarına dikkati çekerek, “Bir kamu kurumu olarak gösterdiğimiz bu halin gerek global gerekse yerli teşebbüslerimizden de birebir hassasiyetle benimsenmesini bekliyoruz.” dedi.

ABD’de ve AB’de de çalışan ayartmama mutabakatlarının rekabeti açık halde kısıtlayan muahedeler ortasında kabul edildiğini belirten Küle, şunları kaydetti:

“Rekabet Kurumu’nun iş gücü piyasalarına yönelik uygulamaları dünya çapındaki öteki otoritelerin uygulamalarıyla paralellik gösteriyor. Keza iş gücü kararında da gerek Heyet içtihadı gerekse dünya çapındaki uygulamalar gözetildi.

Dosya konusu aksiyonların emek girdisinin paylaşımını amaçlayan hareketler olduğu, rakipler ortası muahede niteliğinde bulunduğu, hasebiyle kartel tarifi kapsamında olduğu değerlendirildi.

Aldığımız kararın insan kaynakları konusundaki rekabet şuurunu daha da yaygınlaştırmasını ve inovatif yapıyı koruyacak halde çalışanların daha uygun şartlara ulaşmasının önündeki yapay manilerin kaldırılmasına yardımcı olmasını temenni ediyoruz.”

HANGİ ŞİRKETE NE KADAR CEZA VERİLMİŞTİ?

Rekabet Konseyi, 2 Ağustos’ta iş gücü piyasasına yönelik centilmenlik mutabakatlarıyla rekabete ait kanunu ihlal ettikleri gerekçesiyle 16 teşebbüse 151 milyon 148 bin lira ceza verilmesini kararlaştırmıştı.

Bu kapsamda, Rekabete ters çalışan ayartmama mutabakatlarına taraf olduğu belirtilen şirketlerin listesi şöyleydi:

* D-Market Elektronik Hizmetler ve Ticaret AŞ’ye 4 milyon 834 bin 124 lira,

* Vodafone Telekomünikasyon AŞ’ye 5 milyon 319 bin 292 lira,

* Zeplin Yazılım Sistemleri ve Bilgi Teknolojileri AŞ’ye 192 bin 973 lira,

* Arvato Lojistik Dış Ticaret ve E-Ticaret Hizmetleri AŞ’ye 2 milyon 159 bin 522 lira,

* Çiçeksepeti İnternet Hizmetleri AŞ’ye 517 bin 883 lira,

* Sosyo Plus Bilgi Bilişim Teknolojileri Danışmanlık Hizmetleri Ticaret AŞ’ye 1 milyon 94 bin 131 lira, TAB Besin Sanayi ve Ticaret AŞ’ye 7 milyon 293 bin 869 lira,

* Vivense Teknoloji Hizmetleri ve Ticaret AŞ’ye 1 milyon 218 bin 89 lira,

* Türk Telekomünikasyon AŞ’ye 41 milyon 22 bin 658 lira,

* Zomato İnternet Hizmetleri Ticaret AŞ’ye 20 bin 827 lira,

* Flo Mağazacılık ve Pazarlama AŞ’ye 18 milyon 21 bin 702 lira,

* Koçsistem Bilgi ve Bağlantı Hizmetleri AŞ’ye 6 milyon 513 bin 239 lira,

* LC Waikiki Mağazacılık Hizmetleri Ticaret AŞ’ye 59 milyon 590 bin 457 lira

21 FİRMAYA CEZA VERİLMEMİŞTİ

Dosya konusu tezler çerçevesinde Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’u ihlal ettikleri tespit edilemediğinden idari para cezası verilmesine gerek olmadığına karar verilen teşebbüsler ise şöyle:

“- 41 29 Medya İnternet Eğitimi ve Danışmanlık Reklam Sanayi Dış Ticaret AŞ

– Anadolu Restoran İşletmeleri Ltd. Şti.

– Doğuş Planet Elektronik Ticaret ve Bilişim Hizmetleri AŞ

– Etiya Bilgi Teknolojileri Yazılım Sanayi ve Ticaret AŞ

– Google Reklamcılık ve Pazarlama Ltd. Şti.

– Grupanya İnternet Hizmetleri İrtibat Tertip Tanıtım ve Pazarlama AŞ

– Havas Worldwide İstanbul İrtibat Hizmetleri AŞ

– İş Besin AŞ

– Logo Yazılım Sanayi ve Ticaret AŞ

– Meal Box Yemek ve Teknoloji AŞ

– Migros Ticaret AŞ

– Mobven Teknoloji AŞ

– Mynet Medya Yayıncılık Milletlerarası Elektronik Bilgilendirme ve Haberleşme Hizmetleri AŞ

– Net Danışmanlık Eğitim ve Ticaret Ltd. Şti.

– Noktacom Medya İnternet Hizmetleri San. ve Tic. AŞ

– NTV Radyo ve Televizyon Yayıncılığı AŞ

– Peak Oyun Yazılım ve Pazarlama AŞ

– Pizza Restaurantları AŞ

– Sahibinden Bilgi Teknolojileri Pazarlama ve Ticaret AŞ

– Valensas Teknoloji Hizmetleri AŞ

– Yeşil Vadi Tarım Besin AŞ.” (AA)