Reuters AFAD ve Ahbap ortasındaki ilgiyi tahlil etti
Merkez üssü Kahramanmaraş olan zelzeleler sonrasında hayatını yitirenlerin sayısı her geçen gün artarken İngiltere merkezli haber ajansı Reuters kapsamlı bir tahlil yayınlayarak, AFAD ile Ahbap ortasında ortaya çıkan tansiyonu yorumladı.
“‘Hızlı hareket kabiliyeti ve hesap verebilirlik’ kutuplaşan Türkiye’de zelzele bağışlarına da taraf veriyor” başlığıyla verilen tahlilde, “Türkiye tarihinin en yıkıcı ve ölümcül zelzeleleri sonrası hükümetin arama kurtarma kurumu AFAD, sarsıntının birinci günlerinde, ‘yetersiz ve geç kaldığı’ tenkitlerine amaç olurken, sanatçı Haluk Levent‘in kurucusu olduğu Ahbap Derneği ise resmi kurumların ‘hızlı hareket kabiliyeti ve hesap verebilirliği’ ile ilgili soru işaretlerinin arttığı bir periyotta, kutuplaşan Türkiye’de bağış için tercih edilen STK’ların başını çekti” denildi.
Haluk Levent, yaşanan tansiyon sonrasında toplumsal medyadan bir paylaşımda bulunmuştu.
Analizde, “Yaşanan felaket sonrası Türkiye’den ve dünyadan depremzedelere bağış yapanların bir kısmı, devlet takviyeli AFAD ve Kızılay’a yardımda bulunurken, Ahbap üzere sivil toplum örgütlerinin de büyük ölçülerde bağış toplaması son periyotta dikkatleri derneğin üzerine çekti. O denli ki yaptığı sarsıntı paylaşımında pop yıldızı Madonna da bağış için Ahbap’ı adres gösterdi” yorumu yapıldı.
Deprem felaketinde resmi bilgilere nazaran 50 binden fazla insanın ömrünü yitirdiği açıklandı.
Yüzbinlerce kişinin kışın ortasında evsiz kaldığı zelzele bölgesinde, bilhassa yıkımın en ağır yaşandığı Hatay, Maraş ve Adıyaman’da bilhassa zelzelenin birinci iki gününde arama kurtarma çalışmalarının yavaş kalması, alandaki yardım çalışanları barınma, besin ve sıhhat yardımlarının dağıtılmasında yaşanan koordinasyonsuzluğun reaksiyonlara neden olduğu kaydedilirken, “AFAD 2021 yılında Türkiye’nin birçok vilayetinde gerçekleşen orman yangınlarına müdahalede de yetersiz kalması nedeniyle eleştirilmişti” tabiri kullanıldı. Öte yandan Reuters’ın yayınladığı haberde 1999’daki Gölcük ve Düzce zelzelelerinin akabinde yürürlüğe giren ve kalıcı hale getirilen Özel İrtibat Vergisi ile toplanan yaklaşık 38.2 milyar doların “nerelere harcandığı”nın da tartışıldığına dikkat çekildi.
MAHRUKİ: KURUMLARA GÜVENSİZLİK
AKUT derneğinin kurucusu Nasuh Mahruki Reuters’a yaptığı açıklamada 17 Ağustos 1999 sarsıntısından sonra sivil toplumda kıymetli bir katılımcılık gözlendiğini kaydederek, halkın Ahbap üzere STK’lara yönelmesinin gerisindeki nedenin devlet kurumlarına olan güvensizlikten kaynaklandığını söyledi.
Vatandaşın hükümete yolladığı yardımların gereksinim sahiplerine ulaşabileceği konusunda tereddütleri olduğunu belirten Mahruki, devlete bağlı kurumların geçen yıl Temmuz ayında gerçekleşen orman yangınlarına müdahalede geç kaldığı üzere, yaşanan zelzele sonrasında da geciktiğine dikkat çekti.
Deprem felaketinde çok sayıda bina yıkıldı.
Profesyonel dağcı olan Nasuh Mahruki’nin kurduğu AKUT, 1999 yılında meydana gelen ve 18,000 kişinin öldüğü Gölcük zelzelesinde arama kurtarma faaliyetlerinde kilit rol üstlenmiş akabinde giderek tanınan ve bilinen bir dernek olmuştu. Lakin Mahruki geçen sene AKUT’tan atıldığını duyurarak “AKUT ölçeğinde bir STK’yı yönetmeye asla ehliyetli ve liyakatli olmayan ve idarede hiçbir vakit bulunmamış bir çıkar kümesi bu formülle AKUT’un idaresine çöktü” açıklamasını yapmıştı.
MADONNA AHBAP’I İŞARET ETMİŞTİ
Bağışta bulunmak için Ahbap’ı adres gösteren Madonna da resmi Instagram hesabından sarsıntı ile ilgili yaptığı paylaşımda takipçilerine Ahbap’a bağış yapma davetinde bulunmuş ve derneği “bağış yapılacak en yeterli yer” olarak nitelemişti.
Yıllarca Kızılay’a bağışta bulunduğunu belirten ve Reuters’a konuşan 53 yaşındaki K.K. ise “Her yıl kestirdiğim kurban etlerini fakirlere dağıtacağına inandığım için Kızılay’a gönderirdim. Toplanan bu yardımların satıldığına dair haberleri gördüğüm günden beri bir kuruş bağışta bulunmadım. Ahbap’a yolladığım paranın depremzedeler için kullanılacağından kuşkum yok” dedi.
Reuters, Ahbap derneğinden gündemdeki tartışmalar ile ilgili sorularına cevap alamadı.
AHBAP BAĞIŞLARI 1 MİLYAR TL’NİN ÜZERİNE ÇIKTI
Ahbap Derneği Başkanı Haluk Levent, sarsıntının çabucak akabinde Türkiye ve dünyanın dört bir yanından toplanan bağışların 1 milyar liranın üzerine çıktığını açıkladı. Bunun üzerine toplumsal medyada, “toplanan paralar için hesap verilmesi” tenkitlerine ise Levent, derneği denetleyecek kurumların ismini toplumsal medyadan paylaşarak yanıt vermişti.
Öte yandan televizyon kanallarının ortak yaptığı bir yayınla Cumhuriyet tarihinin en büyük yardım seferberliği olduğu söz edilen bağış kampanyasında AFAD ve Kızılay’a aktarılmak üzere toplam 115 milyar TL toplandı. Bu fiyatın 80 milyar TL’den fazlası ise Merkez Bankası ve kamu bankaları da dahil olmak üzere kamu kurumlarından geldi.
Paylaşımlarında daima “AFAD da bizim Ahbap da” diyen Levent ise, yardım gecesi televizyona bağlanmak istediğini fakat bağlanamadığını belirterek AFAD’a 500.000 TL bağışladığını duyurdu.
Fotoğraf: Reuters
Bir diğer sivil toplum kuruluşu olan Çağdaş Ömrü Destekleme Derneği Genel Lideri Profesor Hekim Ayşe Yüksel ise Reuters’a konuşarak hesap verebilirlik ve şeffaflığın altını çizerek, “Bizim internet sitemizde ve beyannamelerimizde bütün bağışlarımız, masraflarımız herkesin ulaşımına açık. Şeffaf olunca, somut sonuçlar gösterince ve projelerde raporlama yapınca sağlam oluyorsunuz” dedi.
Reuters’taki haberde “Türkiye’de ve yurtdışında çok sayıda sivil toplum örgütünün de yer aldığı geniş çaplı yürütülen yardım kampanyalarında, şu ana kadar depremzedelerin gereksinimlerine yönelik toplanan fiyatın nakdî karşılığı ise bilinmiyor” yorumu yer aldı.
MHP’DEN KİNAYELİ TEPKİ
İktidarın ortağı durumunda olan Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) önderi Devlet Bahçeli küme toplantısında derneğe kinayeli bir söz ile reaksiyon göstererek, “Devleti bir kenara itip ahbap çavuş münasebetleriyle yardım toplanması yanlıştır” açıklamasında bulunmuştu.
Bugüne kadar birçok defa AHBAP’ın AFAD ve hükümet ile eşgüdümlü çalıştığını ve irtibat hâlinde olduğunu belirten Levent ise, Bahçeli’nin tenkitlerinin akabinde Twitter’da AHBAP’ın AFAD ile imzaladığı işbirliği protokolü dokümanını paylaşarak “AFAD devleti, Ahbaplar da STK olarak gönüllüleri temsil eder” demişti.
