Sahra Altı Afrika’da 9,3 milyon kız çocuğu okula hiç gitmiyor

İSTANBUL (AA) – Küresel bir soruna dönüşen eğitim meselesi, değişen dünya koşullarına rağmen halen kronik sıkıntılar barındırıyor.

• Dünyanın en genç nüfusu eğitimden uzak büyüyor

Afrika başta olmak üzere gelişmekte olan birçok ülkede, toplumsal eşitsizlik, okul, öğretmen, fiziki ortam ve materyal yetersizliği gibi nedenlerle çocuklar en temel insan haklarından olan eğitimden yoksun kalıyor.

Eğitim hakkından yoksun çocuklar arasında en dezavantajlı gruplar ise kız çocukları.

Anadolu Ajansının (AA) Afrika’da Eğitim Sorunları dolayısıyla hazırladığı dosya haberler kapsamında bu haberde, UNESCO, BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ve Dünya Bankasının verileri doğrultusunda Afrika kıtasında kız çocuklarının eğitim sorunu ele alındı.

UNESCO’nun Mart 2023 raporuna göre, dünyada 244 milyon kız ve erkek çocuk ile genç hala okula gitme imkanından yoksun. Aynı rapora göre, dünya genelinde ilk ve ortaokul çağında 118 milyon 500 bin, Sahra Altı Afrika’da ise 9, 3 milyon kız çocuğu okula gitmiyor.

Cinsiyet ayırımcılığı, kaliteli ve eşit eğitimden yoksunluk gibi sorunlar nedeniyle okula gitme imkanı bulamayan 98 milyon çocuk ile Sahra Altı Afrika ülkeleri, yeryüzünde eğitim konusunda en kötü durumdaki bölge olarak gösteriliyor.

Bölgede, 6 ila 11 yaş arasındaki her 5 çocuktan 1’i ve 12 ila 14 yaş arasındaki her 3 çocuktan 1’i okula gitmiyor.

Kıtada, her 3 kız çocuğundan biri değişik nedenlerle okulu erken terk etmek zorunda kalıyor ya da hiç sınıfa adım atmıyor.

Küresel Eğitim İzleme Raporu’na göre, Sahra Altı Afrika’da ve Kuzey Afrika’nın yoksul bölgelerinde ortaokul çağındaki her 100 erkek çocuğa karşılık sadece 85 kız çocuğu okula devam ediyor.

Sahra Altı Afrika’da 6 ila 11 yaş arasında değişen 9,3 milyon kız çocuğu hiç okula gitmiyor. Ortaokul çağındaki kız çocuklarının okul dışında kalma oranı yüzde 36.

Kıtada, lise çağında ise her 100 erkek çocuğa karşılık sadece 77 kız çocuğu okula devam edebiliyor. Yükseköğrenime devam eden kız ve erkek öğrenci oranı ise 2021 verilerine göre sadece yüzde 1,02.

Afrika kıtasında çocuklar büyüdükçe eğitim sorunu daha da derinleşiyor. 15-17 yaş arası gençlerin neredeyse yüzde 60’ı okula gitmiyor ya da okulu yarıda bırakmak zorunda kalıyor.

Ailelerin tüm çocukları okula göndermeye gücünün yetmediği durumlarda kız çocuklarının yerine erkek çocuklarının eğitimine öncelik veriliyor.

UNESCO ve Dünya Bankasının istatistiklerine göre, Sahra Altı Afrika’daki kadınların yüzde 41,2’sinden fazlası okuma yazma bilmiyor.

Somali kız çocuklarının eğitiminde en kötü ülkelerden biri

Afrika kıtasında eğitim alanında en sorunlu ülkelerin başında Somali geliyor. 20 yılı aşkın devam eden çatışmalar, kuraklık ve sel felaketleri, öğretmen yetersizliği, eğitim kalitesinin düşüklüğü ülkede eğitimin ciddi bir şekilde aksamasına neden oldu.

İstatistiklere göre, okul dışı nüfusun en yoğun olduğu ülkede, okul çağındaki 5 milyon çocuk ve gencin 3 milyonu okula gitmiyor. Cinsiyet eşitsizliğine maruz kalan kız çocuklarının okula gitme oranı yüzde 2.

Cinsiyet ayırımcılığının en yoğun yaşandığı diğer iki ülke ise Nijer ve Çad. Çocuk yaşta evliliğin yaygın olduğu bu iki ülkede kız çocukları erken yaşta evlendirilerek eğitim hakkından mahrum bırakılıyor. Nijer’de kız çocuklarının yüzde 76’sı 18 yaşına gelmeden evlendiriliyor.

Çatışmaların yoğun yaşandığı Güney Sudan’da eğitim yaşındaki kız çocuklarının yarısından fazlası ya hiç okula gitmiyor ya da güvenlik gerekçesi ile okulu terk etmek zorunda kalıyor.

Raporlara göre, 2019’da başlayan Kovid-19 salgını Afrika’da kız çocuklarının eğitimini ciddi bir şekilde etkiledi, mevcut durumun daha da kötüleşmesine neden oldu. Uzun kapanmaların ardından 2021 eğitim yılında çok az sayıda kız çocuğu okula geri döndü.

UNICEF ve UNESCO’nun raporlarına göre, kız çocuklarının eğitim haklarından yoksun olduğu en kötü 25 ülke arasında ilk sıralarda Somali, Nijer, Sudan ve Çad geliyor.

Bu ülkeleri sırayla çocuk yaşta evliliklerin yoğun olduğu Sierra Leone takip ediyor. Ülkede, 7-15 yaş arası kız çocuklarının yüzde 86’sı eğitim haklarından yararlanamıyor.

Sudan, erken evlilik, toplumsal şiddet, kültürel normlar ve cinsiyet ayırımcılığı gibi nedenlerle kız çocukların en fazla eğitim hakkından yoksun olduğu ülke. İlköğretim eğitimini tamamlamış kız çocuklarının oranı yüzde 49. Ülkede yarısı kız çocuğu olmak üzere 3 milyon çocuk eğitim sistemin dışında kalıyor.

Kız çocuklarını eğitim dışında kaldığı sorunlu diğer bir ülke ise Çad. Ülkede, binlerce kız çocuğu erken yaşta evlilikler ve hamilelikler nedeniyle okulu bırakmak zorunda kalıyor. Çad, Dünya Ekonomik Forumu’nun “Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu’na göre kız çocuklarının eğitimi konusunda en kötü performans gösteren 5 Afrika ülkesinden biri.

Bu ülkeleri sırasıyla Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Güney Sudan, Gine, Gambiya, Cibuti, Liberya, Mali ve Burkina Faso takip ediyor.

Muhabir: Gülsüm İncekaya