Seçime 58 gün kaldı, propaganda kuralları belirli oldu

Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28’inci Devir Milletvekili Genel Seçim’inde propaganda devrinde uyulması gereken yol ve temellere ait YSK kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.

Karara nazaran, Cumhurbaşkanı seçimi için 31 Mart 2023 Cuma günü, milletvekili seçimi için ise 18 Mart 2023 Cumartesi günü, propaganda süreci başlayacak, 13 Mayıs 2023 Cumartesi günü saat 18.00’de sona erecek.

Cumhurbaşkanı seçiminde birinci cinste geçerli oyların salt çoğunluğu sağlanamadığı takdirde seçim ikinci tipe kalacak. İkinci tıpta propaganda süreci ise 15 Mayıs 2023 Pazartesi günü başlayacak, 27 Mayıs 2023 Cumartesi saat 18.00’da son bulacak.

Seçim vaktinde, genel yollar üzerinde, mabetlerde, kamu hizmeti görülen bina ve tesisler ile ilçe seçim heyetlerince gösterileceklerden öbür meydanlarda toplu olarak kelamlı propaganda yapılamayacak. Hangi meydanlarda toplu olarak kelamlı propaganda yapılabileceği ilçe seçim heyetlerince belirlenecek.

KURA ÇEKİLECEK

İlçe seçim kurulunca, o seçim etrafı içindeki miting alanları 28 Nisan Cuma gününe kadar belirlenerek, seçime katılan adaylara yazılı olarak bildirilecek. Adaylar, bildirimden itibaren iki gün içinde yararlanmak istedikleri miting alanlarını ve mühletini yazılı olarak ilçe seçim şurasına iletecek. Birden fazla cumhurbaşkanı adayının kelamlı propaganda yapmak için müracaatı üzerine, ilçe seçim heyetlerince toplantı, meydan, gün, sıra ve saatlerinin 1 Mayıs 2023 Pazartesi gününe kadar isim çekme ile belirlenerek, ilgililere bildirim edilecek.

EN AZ İKİ SAAT

Belirlenen miting alanına tıpkı gün ve saatlerde kelamlı propaganda için birden fazla aday tarafından başvurulması halinde propaganda müddeti en az iki saat olacak. Birbirini takip eden propagandalar ortasında en az iki saat orta bırakılacak. Başvuran adaylar ortasında muahede sağlanamadığı takdirde, propaganda sırası isim çekerek belirlenecek. Adaylar ortasında mutabakat olması durumunda, propaganda gün ve saatlerinin başka aday/adayların muvafakati aranmadan değiştirilebilecek.

KAMPÜSLERDE SEÇİM PROPAGANDASI YAPILAMAYACAK

Açık yerlerde, güneşin battığı ikinci saatin sonundan, güneşin doğmasına kadar toplu olarak kelamlı propaganda yapılamayacak. Fakültelerin, öğrenci yurtlarının, teknik ve idari ünitelerinin bulunduğu etrafı kapalı ve giriş çıkışların denetimli yapıldığı üniversitelerin yerleşkelerindeki tüm açık ve kapalı alanların öğrenciler ve işçi tarafından ortak alan olarak büsbütün kamu hizmeti için kullanıldığı dikkate alınarak, buralarda seçim propagandası ve seçim toplantısı yapılamayacak. Yurt dışında ve gümrük kapılarında kelamlı propaganda yapılamayacak.

YURT DIŞINDA SEÇİM OFİSİ AÇAMAYACAKLAR

Adaylıkların katılaştığı 31 Mart 2023 Cuma gününden itibaren cumhurbaşkanı adayları, çalışmalarını yürütmek üzere yurt içinde seçim ofisleri açabilecek. Lakin adaylar yurt dışında seçim ofisi açamayacak.

Siyasi partiler ve bağımsız adaylar, seçim takvimi başlangıç tarihi olan 18 Mart 2023 Cumartesi gününden itibaren seçim ofisleri açabilecekler. Başka seçim faaliyetleri gizli kalmak üzere, seçim ofislerinde imajlı ve sesli propaganda yapılabilecek lakin, seçim ofislerinde yapılacak sesli yayınlarda çevresel gürültü ile ilgili mevzuat kararlarına uyulması gerekecek.

Seçim ofisleri, saat 09.00’dan 23.00’e kadar halka açık faaliyette bulunabilecek. Seçim ofislerindeki ilan ve reklam gereçleri 13 Mayıs 2023 (ikinci oylamaya kalması halinde 27 Mayıs 2023) Cumartesi günü saat 18.00’de kaldırılacak, ofislerin faaliyetleri de bu tarihte son bulacak.

Adaylar, propaganda devrinin başlangıç tarihinden seçimden bir gün evvel saat 18.00’e kadar, yurt içinde yayımlanan yazılı basında ilan ve reklam yoluyla yahut internet sitesi açmak suretiyle kelamlı, yazılı ve manzaralı propaganda yapabilecek. Fakat, yurt dışında yayımlanan yazılı basında ilan ve reklam yoluyla yazılı ve imajlı propaganda yapamayacak.

Vatandaşların elektronik posta adreslerine, taşınabilir ya da sabit telefonlarına imajlı, sesli yahut yazılı bildiri göndermek suretiyle propaganda yapılması yasak olacak. Lakin, siyasi partiler kendi üyelerine destekledikleri aday ile ilgili sesli, manzaralı yahut yazılı bildiriler gönderebilecek.

Oy verme gününden evvelki on gün içinde yazılı, kelamlı ve görsel basın ve yayın araçları ile kamuoyu araştırmaları, anketler, iddialar, bilgi ve bağlantı telefonları yoluyla küçük referandum üzere isimlerle, adayın lehinde yahut aleyhinde yahut vatandaşın oyunu etkileyecek biçimde yayın ve rastgele bir surette dağıtım yapılamayacak. Bu müddetin dışında yurt içinde yapılacak kamuoyu araştırmaları, anketler, varsayımlar ve küçük referandum üzere yayınlarda; tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk unsurlarına uyulması gerekecek.

Ancak, yurt dışında hiçbir halde kamuoyu araştırmaları, anketler, varsayımlar ve küçük referandum üzere yayınlar yapılamayacak. Kamuoyu araştırmaları ve anketlerin yayınlanması sırasında, araştırmanın hangi kuruluş tarafından yapıldığının, denek sayısının, araştırmanın kim tarafından finanse edildiğinin açıklanması gerekecek.  Bu kurallara tersliğin tespiti halinde, ilgisi itibariyle husus Cumhuriyet Başsavcılıkları, Radyo ve Televizyon Üst Şurası, Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumu ve Erişim Sağlayıcıları Birliğine bildirilecek.

HOPARLÖRLE PROPAGANDA YASAK

Propaganda periyodunda halkın huzur ve rahatını bozmamak şartıyla yalnızca yurt içinde açık yerlerde, güneşin batmasının akabinde ikinci saatin sonuna kadar hoparlörle propaganda hür olacak. Buna rağmen, öteki bir aday ismine açık ya da kapalı yer toplantısı yapılan saatlerde, bu toplantıların yapıldığı yer ve binalardan işitilecek ve bu toplantıları rahatsız edecek biçimde hoparlörle propaganda yapılamayacak. Adaylar, istemeleri halinde, ilçe seçim şurasının düzenleyeceği programa nazaran varsa belediye hoparlörlerinden bedeli karşılığında eşit surette faydalanabilecek.

TÜRK BAYRAĞI VE DİNİ İBARELER BULUNDURULAMAYACAK

Adaylar, propaganda devrinde broşür, el ilanları, poster, afiş yahut ses ve imaj içeren CD/DVD üzere her türlü yayını yalnızca yurt içinde dağıtmakta özgür olacak. Lakin; siyasi partiler ve adayların, bunlar dışında rastgele bir armağan ve eşantiyon dağıtmaları, dağıttırmaları yahut bunları üçüncü şahıslar ya da kurum ve kuruluşlar aracılığıyla dağıttırmaları yasak olacak. Siyasi partiler ve adaylar, halkın huzur ve refahını bozmamak, yaya ve taşıt trafiğini engellememek şartıyla evvelce müsaade almaksızın yalnızca yurt içinde stant açabilecek. Propaganda için kullanılan el ilanları ve öteki her türlü matbuat üzerinde Türk Bayrağı ve dini ibareler bulundurulamayacak.

EŞİT PAYLAŞTIRILACAK

Seçim vakti dışında fiyatsız olarak isteklisine tahsis edilen ilan ve reklam yerleri için fiyat talep edilemeyecek. Bu yerler adaylar ortasında eşit paylaştırılacak.

298 sayılı Kanun’da yasaklanan yerler dışında, kamuya açık alanlara yerleştirilmiş manzaralı ilan ve reklam yapmaya uygun sabit dijital reklam panoları vasıtasıyla da imajlı propaganda yapılabilecek. Lakin, bu araçlarla sesli propaganda yapılamayacak.

MEMURLAR İLAN DAĞITAMAZ

Propaganda devrinin başlangıcından oy verme gününe kadar kent içi yahut kent dışında, toplu taşıma hedefiyle kamu hizmetlerinde kullanılan hava, kara, deniz ve raylı sistem taşıtlarındaki reklam yerleri ve araçlarında, propaganda içeren yayınlar yapılamayacak. Kural, toplu taşıma araçlarına tahsis edilmiş üstü kapalı duraklar ile yolcuların inip bindiği kapalı alanlarda da geçerli olacak.

Devlet, katma bütçeli yönetimler, vilayet özel yönetimleri, belediyelerle bunlara bağlı daire ve kuruluşlar, iktisadi devlet teşekkülleri ve bunların kurdukları kurumlar ve iştirakleri ile başka kamu hukukî kişiliklerinde memur ve hizmetli olarak çalışanlar ilan dağıtamayacak.

Yurt dışında ve gümrük kapılarında propaganda yapılamayacak. Devlet, katma bütçeli yönetimler, vilayet özel yönetimleri, belediyelerle bunlara bağlı daire ve kurumlar, iktisadi devlet teşekkülleri ve bunların kurdukları kurumlar ve iştirakleri ile başka kamu hukuksal kişilikleri, genel menfaatlere hadim cemiyetler ve Bankacılık Kanununa tabi teşekküllerin, rastgele bir adayın lehinde yahut aleyhinde yahut vatandaşın oyuna etki etmek amacıyla her türlü yayınlarda bulunmaları yasak olacak. Kamu faydasına çalışan dernek ve vakıflar, seçmenin oyunu etkileyebilecek teşebbüslerde bulunamayacak.

MAKAM ARABASI KULLANAMAZLAR

Yurt içinde yapılacak seçim propaganda seyahatlerine, bakanlarla, milletvekilleri makam arabaları ve resmi hizmete tahsis edilen vasıtalarla katılamayacak. Bu niyetle yapılacak seyahatlerde, protokol icabı olan karşılama ve uğurlamalar ile merasimlerin yapılamayacak ve resmi ziyafet verilemeyecek. Bu husustaki yasaklama, aday olması halinde misyonda bulunan cumhurbaşkanı için de geçerli olacak. Seçim propagandasıyla ilgili seyahatlere hiçbir memur katılamayacak.