Siroz nedir, neden olur?

Siroz, karaciğerde meydana gelen önemli bir hastalıktır ve organın olağan fonksiyonlarını bozar. Karaciğer, bedende birçok değerli misyonu yerine getiren karmaşık bir organdır. Siroz, karaciğer hücrelerindeki hasar ve iltihaplanma sonucunda fibrozis denilen yara izleriyle karakterizedir. Bu, olağan karaciğer dokusunun yerini fibrotik (bağ dokusuyla kaplı) alanların alması manasına gelir.

SİROZ NEDİR?

Siroz, karaciğerde meydana gelen önemli ve ilerleyici bir hastalıktır. Karaciğer hücreleri, ziyanlı hususların, toksinlerin ve alkolün neden olduğu hasar sonucunda vakitle tahrip olur ve yerini fibrotik yani fibrozis denilen, yani bağ dokusuyla kaplı yara izleri alır. Bu süreç, karaciğerin olağan fonksiyonlarını yerine getirmesini maniler ve karaciğerin yapısını değiştirir.

Siroz, ekseriyetle uzun müddetli alkol berbata kullanımı, viral hepatit (B ve C gibi), yağlı karaciğer hastalığı (steatohepatit), otomatik bağışıklık hastalıkları, genetik bozukluklar yahut uzun müddetli safra yolu tıkanıklığı üzere faktörlerden kaynaklanabilir. Bu nedenler, karaciğerdeki iltihaplanma ve hücre vefatına yol açar, bu da fibrozise ve siroza neden olur.

Siroz ilerledikçe, karaciğerin işlevleri giderek azalır. Karaciğer, bedende birçok değerli fonksiyonu yerine getirir, örneğin toksinleri temizler, protein üretir, sindirimi dayanaklar, hormonları metabolize eder ve kan pıhtılaşmasını sağlar. Siroz ilerledikçe, bu fonksiyonlar bozulur ve önemli komplikasyonlara yol açabilir, örneğin karaciğer yetmezliği, karaciğer kanseri, karaciğer sirozuna bağlı hipertansiyon, karaciğerde enfeksiyonlar ve başka organlara yayılan enfeksiyonlar üzere.

Sirozun birtakım belirtileri ortasında karın şişliği, kilo kaybı, iştahsızlık, yorgunluk, bulantı, karaciğer bölgesinde ağrı, sarılık, ciltte kaşıntı, koyu renkli idrar ve hafıza sorunları bulunabilir.

Sirozun kesin bir tedavisi olmasa da, erken teşhis ve uygun idare ile ilerlemesini yavaşlatabilir ve belirtileri hafifletebilir. Alkolü bırakmak, sağlıklı bir beslenme programı takip etmek, hepatit enfeksiyonlarını denetim altında tutmak, uygun ilaçlar kullanmak ve bazen karaciğer nakli üzere tedavi seçenekleri siroz idaresinde kullanılabilir. Sirozun ilerlemesini önlemek ve komplikasyonları azaltmak için sistemli tıbbi takip ve sıhhat uzmanının yönlendirmesi kıymetlidir.

SİROZ NEDEN OLUR?

Siroz, çoklukla aşağıdaki faktörlerden kaynaklanır:

Alkol berbata kullanımı: Uzun vadeli ve çok alkol tüketimi, karaciğerde önemli hasara neden olabilir. Alkol, karaciğerdeki hücrelerde iltihaplanma ve fibrozise yol açarak siroza neden olabilir.

Viral hepatit: Kronik hepatit B yahut hepatit C enfeksiyonları, karaciğerde iltihaplanmaya ve vakitle siroza yol açabilir. Bu enfeksiyonlar, virüslerin karaciğer hücrelerini direkt etkilemesiyle karaciğer hasarına neden olurlar.

Yağlı karaciğer hastalığı: Şişmanlık, yüksek kan yağları, diyabet üzere faktörler, karaciğerde yağ birikimine neden olabilir. Bu durum, yağlı karaciğer hastalığı yahut steatohepatit olarak isimlendirilir. Steatohepatit ilerleyebilir ve fibrozis ve siroza yol açabilir.

Otomatik bağışıklık hastalıkları: Bağışıklık sistemi ezkaza karaciğer hücrelerini maksat alarak iltihaplanma ve hasara neden olabilir. Bu cins hastalıklar ortasında otoimmün hepatit bulunur, ki bu durum siroza ilerleyebilir.

Genetik bozukluklar: Birtakım genetik bozukluklar, karaciğerin olağan fonksiyonunu etkileyebilir ve siroza neden olabilir. Örnek olarak, hemokromatozis yahut Wilson hastalığı üzere genetik bozukluklar karaciğerde demir yahut bakır birikimine neden olabilir ve siroza yol açabilir.

Safra yolu tıkanıklığı: Safra kanallarının tıkanması, safra akışının engellenmesine ve karaciğerde hasara neden olabilir. Bu tıkanıklık, safra kesesi yahut safra kanallarındaki taşlar, tümörler yahut safra yolu enfeksiyonları üzere çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir.

SİROZ BELİRTİLERİ NELER?

Sirozun belirtileri, hastalığın ilerlemiş etaplarında ortaya çıkar. Lakin birtakım şahıslarda belirtiler hafif yahut hatta hiç görülmeyebilir. Belirtiler, karaciğer hasarının şiddetine ve bedendeki öbür organlara tesirine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Sirozun yaygın belirtileri şunlardır:

Karın şişliği (asit): Siroz, karaciğerin olağan sıvı istikrarını düzenlemesini etkileyebilir. Bu durum, karında sıvı birikmesine ve karın şişliğine yol açar. Karında çok sıvı birikimi sonucu göbek altında şişlik ve gerginlik hissi oluşabilir.

Sarılık: Karaciğerdeki hasar, bilirubin ismi verilen bir pigmentin birikmesine neden olabilir. Bu durumda, cilt ve gözler sarı renk alır. Sarılık, karaciğer işlevlerinin bozulmasıyla bağlantılıdır.

İştah kaybı ve kilo kaybı: Sirozlu şahıslarda iştah azalır ve kilo kaybı görülebilir. Bu çoklukla beslenme emilimi ve metabolizma bozukluğundan kaynaklanır.

Yorgunluk ve halsizlik: Karaciğer, güç üretiminde değerli bir rol oynar. Siroz, güç metabolizmasını etkileyebilir ve şahıslarda daima yorgunluk ve halsizlik hissi oluşabilir.

Bulantı ve kusma: Karaciğer işlevlerindeki bozukluk, sindirimi etkileyebilir ve mide bulantısı ve kusma üzere gastrointestinal sıkıntılara yol açabilir.

Cilt problemleri: Sirozlu bireylerde ciltte kaşıntı, kızarıklık, damar genişlemeleri (örneğin örümcek ağı şeklinde) ve ciltte morarma üzere belirtiler görülebilir.

Hafıza ve konsantrasyon problemleri: Siroz, toksinlerin beyne yayılmasına ve beyin işlevlerini etkilemesine neden olabilir. Bu durumda hafıza meseleleri, dikkat eksikliği ve konsantrasyon zahmeti yaşanabilir.

Sindirim problemleri: Siroz, mide ve bağırsaklarda problemlere neden olabilir. Bu da kabızlık, ishal, şişkinlik, gaz ve mide ağrısı üzere sindirim problemlerine yol açabilir.

SİROZ TEDAVİSİ NE?

Siroz, geri dönüşümsüz bir karaciğer hastalığıdır, bu nedenle tam bir tedavisi bulunmamaktadır. Fakat, sirozun ilerlemesini yavaşlatmak, komplikasyonları önlemek ve belirtileri hafifletmek için çeşitli tedavi prosedürleri uygulanır. Tedavi planı, ferdi duruma ve sirozun nedenine bağlı olarak sıhhat uzmanı tarafından belirlenir. İşte yaygın olarak kullanılan siroz tedavi yolları:

Ana nedenin tedavisi: Sirozun nedeni olan faktörlerin tedavisi değerlidir. Örneğin, alkol berbata kullanımı sorunu varsa alkolü büsbütün bırakmak gereklidir. Viral hepatit enfeksiyonları varsa antiviral ilaçlar kullanılır.

Semptomların idaresi: Siroza bağlı semptomların denetim altına alınması için çeşitli ilaçlar kullanılabilir. Örneğin, karın şişliği için diüretikler (idrar söktürücü ilaçlar) reçete edilebilir.

Beslenme sistemi: Sağlıklı bir beslenme nizamı, sirozlu bireylerin genel sıhhatini dayanaklar. Diyetisyen tarafından belirlenen özel bir beslenme planı ile istikrarlı bir beslenme sağlanabilir.

Komplikasyonların idaresi: Siroz, çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Örneğin, karaciğer sirozuna bağlı portal hipertansiyon (karaciğerde yüksek tansiyon) gelişmişse, beta blokerler yahut öteki ilaçlar kullanılarak tansiyon denetim altına alınabilir. Öbür komplikasyonlar için uygun tedavi teknikleri uygulanır.

Karaciğer nakli: Sirozun ilerlemesi durumunda ve başka tedavi teknikleri başarısız olduğunda, karaciğer nakli düşünülebilir. Bu, ileri derecede hasarlı karaciğerin sağlıklı bir verici organla değiştirilmesini içerir.