Taban fiyat pazarlığında kritik gün

Asgari Fiyat Tespit Komitesi, birinci toplantısını Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan başkanlığında gerçekleştirecek ve milyonlarca çalışanı ilgilendiren yeni taban fiyat sayısının belirlemesine yönelik süreç, bugün resmi olarak başlayacak.

Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nın konut sahipliğindeki toplantıda, patron tarafını Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), personel tarafını ise en fazla üyeye sahip konfederasyon olduğu için Türk-İş temsil edecek.

Ankara’da saat 13.30’da başlaması planlanan toplantıda patron heyetinin başkanlığını TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç, personel heyetinin başkanlığını ise Türk-İş Genel Lider Yardımcısı Ramazan Ağar yapacak.

Ayrıca Türk-İş Lideri Ergün Atalay birinci kere kurulda 4 taban fiyatlı çalışanın temsil edileceğini açıkladı. Emekçilerden biri Çorum’dan güç personeli, bir kişi Cankurtaran’dan karayolu çalışanı, bir kişi AVM çalışanı, bir kişi ise Adana’dan sıhhat çalışanı olacak.

‘AÇLIK SONU ALTINDA PAZARLIĞA KAPALIYIZ’

Asgari fiyat pazarlığında taraflardan şimdi bir sayı duyulmasa da personel tarafı açlık hududunun altında bir sayının pazarlık konusu olmayacağını belirtti. Açlık sonu kasım ayı itibariyle 14 bin 500 TL düzeyinde bulunuyor.

Açlık hududunda bir teklifle masaya gelinmesi halinde ne yapacakları sorulan Atalay, “O vakit masadan kalkarız. O denli şey olmaz” dedi. Kimi hükümet yetkililerinin söz ettiği ve yüzde 25 artışa tekabül eden 14 bin 250 TL üzere bir fiyatı de asla kabul etmeyeceklerini söyleyen Atalay, “Bizim sayı söylem etmemiz gerçek değil. Ne vereceklerini görelim; ondan sonra tutumumuzu belirleriz” dedi.

Asgari fiyatla ilgili kamuoyunda konuşulan hiç bir sayının gerçeği yansıtmadığını söz eden Atalay, “Enflasyonu durdursunlar; ete, süte, kiraya artırım gelmesin. Taban fiyatı konuşmanın da bir manası yok o vakit. Sen artırımı ver, sonraki gün artırım getir fiyatlara! Bu sürdürülebilir bir iş değil” diye konuştu.

Yeni taban fiyatın bu yıl emekçi, patron ve hükümetin üçlü mutabakatıyla belirlenmesini isteyen TİSK ise fiyatın ‘dengeli, istihdamı ve rekabet gücünü kollayıcı bir seviyede’ olması gerektiğini savunuyor. TİSK’in taban fiyat patron dayanağının artırılarak devam ettirilmesi konusundaki ısrarı da sürüyor.

Öte yandan emekçi ve patron tarafı taban fiyattaki görüş farklılığına karşın vergi indirimi konusunda mutabık. Her iki taraf, fiyatlar üzerindeki vergilerin kademeli olarak azaltılmasında hemfikir.

TEK ARTIRIM TARTIŞMASI

Bakan Işıkhan, minimum fiyat için tek artırım olacağına yönelik açıklamaların hatırlatılması üzerine, “Tek artırım olacak, zira yönetmeliğimizde de o denli, Taban Fiyat Yönetmeliğimizde yılda bir sefer. Çok mecburî şartlarda, zelzele gibi… Geçen yıl Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatı ile minimum fiyata ikinci artırımı yaptık” dedi.

Enflasyon karşısında çalışanların alım gücü kaybına uğramaması için taban fiyatın 17 bin 500 liraya denk gelecek halde yüzde 53,5 artırılması gerektiğine yönelik değerlendirmeler sorulan Işıkhan, “Çalışmalarımızı bitirdiğimizde son sonuca ulaşacağız inşallah, sizinle de paylaşacağız” cevabını verdi.

Türk-İş Genel Lideri Ergün Atalay ise Türk-İş Genel Şurası’nda yaptığı konuşmada, minimum fiyata tek artırım olacağı istikametindeki açıklamaya reaksiyon gösterdi. Atalay, “Bakan Beyefendi ‘Bu sene bir sefer artış olacak.’ dedi. Hiç olmasın. Enflasyon da olmasın artırım da yapmayın” dedi.

Önceki hafta yurtdışı gezisi sonrası gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “En uygun minimum fiyat neyse bunun kararını vereceğiz. Bütün sorun tarafları mağdur etmeden bir sonuca varabilmek. Minimum fiyat artışı aslında biliyorsunuz yıl içinde bir seferdir. Bir defa verilecek artırımla bu iş biter” dedi.

SENDİKALARIN TALEPLERİ

DİSK Genel Lideri İstek Çerkezoğlu ise evvelki hafta yaptığı açıklamada taban fiyatın yüksek enflasyon şartlarında yılda dört sefer belirlenmesi gerektiği söylendi. DİSK ayrıyeten, minimum fiyat artışında resmi enflasyon/hedeflenen enflasyon değil, kişi başına GSYH artışının temel alınması gerektiğini söyledi.

Açıklamada DİSK/Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezi BİSAM’ın Kasım 2023’te yayımlanan Ekim 2023 periyoduna ilişkin Açlık ve Yoksulluk Sonu Araştırması bilgilerinde açlık hududunun 13 bin, yoksulluk hududu ise 45 bin TL olduğu anımsatılarak “Asgari fiyat artışında yoksulluk sonu bir kriter olarak dikkate alınmalı ve bir meskende iki kişi çalıştığında yoksulluk hududunu aşan bir gelir elde etmeleri garanti altına alınmalıdır” denildi.

HAK-İŞ Vilayet Liderler Heyeti ise geçen hafta yaptığı açıklamada “Bütün çalışanların temsil edildiği adil bir Taban Fiyat Tespit Komitesi oluşturulmalıdır. Minimum fiyatın, 4 kişilik bir ailenin hayat masrafları göz önüne alınarak, günün ekonomik şartlarına ve enflasyon bilgilerine nazaran hakkaniyetli bir yaklaşımla belirlenmesini talep ediyoruz”

Çalışma hayatına ait taleplerin karşılanması için uğraşın sürdürüleceği kaydedilen bildiride şu sözlere yer verildi:

“Asgari fiyatın, 4 kişilik bir ailenin hayat masrafları göz önüne alınarak, günün ekonomik şartlarına ve enflasyon datalarına nazaran hakkaniyetli bir yaklaşımla belirlenmesini talep ediyoruz.

Ülkemizdeki vergi sisteminin yine ele alınarak, adil bir vergi sisteminin hayata geçirilmesini önemsiyoruz. Bu açıdan, fiyatlı çalışanların çıkarlarının vergi dilimlerinin düşük kalması nedeniyle ellerine geçen net fiyatlarının azalmasının önüne geçecek bir vergi modelinin oluşturulmasını talep ediyoruz.”