Tacikistan’ın Ankara Büyükelçisi Gulov: Tacikistan ile Türkiye arasındaki kardeşçe ilişkilerin geleceği parlak

ANKARA (AA) – Tacikistan’ın Ankara Büyükelçisi Eşrefcan Gulov, Türkiye ile Tacikistan ilişkilerinin kurulmasının 31. yıl dönümünde, iki ülke arasındaki kardeşçe, dostane ilişkilerin ve faydalı işbirliğinin geleceğinin parlak olduğunun güvenle söylenebileceğini ve bu doğrultuda büyükelçilik olarak tüm imkanları seferber etmek için çaba sarf edeceklerini belirtti.

Gulov, Türkiye ve Tacikistan arasındaki diplomatik ilişkilerin kurulmasının 31. yıl dönümünde, AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Türkiye’nin, 16 Aralık 1991’de Tacikistan’ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkelerden biri olduğuna ve 29 Ocak 1992’de Tacikistan ile diplomatik ilişkilerini tesis ettiğine işaret eden Gulov, “Bu uzun yıllar içerisinde, iki ülke arasındaki diplomatik münasebetler sayesinde, farklı alanlardaki gelişmelerle olumlu sonuçlara ulaşılmıştır. Türkiye ile ilişkilerimizin ekonomik, ticari ve yatırım boyutlarının yanı sıra, siyasi ve güvenlik ilişkilerimize uygun bir seviye getirilmesine yönelik çalışmalarımız da bir diğer önemli önceliğimizdir.” dedi.

Büyükelçi Gulov, iki ülke arasındaki ilişkilerin, olumlu bir güven ortamı, gerekli siyasi ve yasal çerçeve ve karşılıklı yarar sağlayan işbirliğini oluşturma araçları yarattığını vurgulayarak “Tacikistan ve Türkiye, uluslararası ve bölgesel siyasetin birçok önemli meselesinde ortak bir konuma sahiptir. Uluslararası arenada birbirlerinin girişimlerini ve yapıcı tutumlarını desteklerler.” ifadelerini kullandı.

30’dan fazla işbirliği belgesi üzerinde çalışılıyor

Tacikistan’ın bağımsızlık döneminde üst düzey ziyaretlerin, iki ülke arasındaki yapıcı işbirliğinin geliştirilmesinde ve güçlendirilmesinde önemli rol oynadığını belirten Gulov, her bir ziyaretin, ilişkilerde yeni bir sayfa açtığına işaret etti.

Gulov, iki ülkenin 31 yıllık süreçte 70’in üzerinde anlaşma, mutabakat zaptı ve işbirliği belgeleri imzaladığına işaret ederek, şu anda da tarafların 30’dan fazla taslak işbirliği belgesi üzerinde çalıştığını vurguladı.

Tarafların, siyasi işbirliğinin yanı sıra ekonomik ve ticari işbirliğinin güçlendirilmesine de özel önem verdiğinin altını çizen Gulov, Türkiye ile Tacikistan arasında 1993’te imzalanan ekonomik işbirliği anlaşması temelinde kurulan hükümetler arası ekonomik işbirliği komisyonunun, şu ana kadar Duşanbe ve Ankara’da 11 toplantı gerçekleştirdiğini, ayrıca 16 Aralık 2021’de Tacikistan ve Türkiye’nin çeşitli ekonomik faaliyet alanlarından 150’den fazla şirket ve işletmenin temsilcilerinin katıldığı Tacikistan-Türkiye İş Forumu’nun Konya’da düzenlendiğini anımsattı.

Gulov, sanayi alanında işbirliğinin doğrudan ve dolaylı olarak geliştirilmesi ve gerekli ticari altyapının oluşturulması gibi konuların yanı sıra, “Türk firmalarının işbirliği ve deneyimlerine dayanarak, Duşanbe’de “Fuar Merkezi’nin kurulması”, “ortak yatırım fonunun kurulması”, “ihracat kredilerinin ayrıştırılması ve ortak ticari bankaların kurulması ve Türk bankalarının temsil edilmesi”, “Tacikistan ve Türkiye özel sektörüne karşılıklı yarar sağlayan Tacikistan Cumhuriyeti topraklarında öncelikli yatırım projelerinin uygulanmasında yardımcı olmak için tarafların ticari altyapısının geliştirilmesi” gibi konulara da öncelik verdiklerini aktardı.

İki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler

İki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin kurulmasının ardından, ikili ticaretin cirosunun 1999’da 1 milyon dolardan 2021’de 350,2 milyon dolara yükseldiğini ve bunun da genel olarak ticari işbirliğinin istikrarlı gelişme eğilimini doğruladığını belirten Gulov, şu bilgileri verdi:

“Böylece 1999-2022 döneminde Tacikistan ile Türkiye arasındaki ticaret cirosu 8,2 milyar dolar olarak gerçekleşti ki bu, Tacikistan’ın dış ticaret cirosunun yüzde 10’una tekabül ediyor ve bu göstergenin 6,13 milyar dolar (veya yüzde 75’i) ürün ve mal ihracatı Türkiye Cumhuriyeti içindir. Aynı zamanda, bu dönemde ihracat yapısında yüzde 25, ithalat yapısında ise yüzde 5’lik göstergelerle Türkiye Cumhuriyeti’nin birinci ve dördüncü sırada yer aldığını belirtmekte fayda var. Ülkenin ticaret akışının yapısında, ülkenin ana ticaret ortaklarından biri olarak kabul edilmektedir.

Aynı zamanda, 2022’de Tacikistan’ın Türkiye ile olan dış ticaret cirosu 351,2 milyon dolar (ülkenin ticaret cirosunun yüzde 6,5’i) olarak gerçekleşti. 2022’de Türkiye Cumhuriyeti’ne 180 milyon dolar tutarında mal ihracatı ve 171,2 milyon dolar ithalatı kaydedildi.”

Tacikistan, ortak girişimler kurarak Türkiye çeşitli sanayi alanlarında iş birliği hedefliyor

Tarafların yatırım alanında da iyi ilişkileri olduğuna işaret eden Gulov, 10 Kasım 2022’de Ticaret Bakanı Mehmet Muş’un Duşanbe ziyareti sırasında Tacikistan-Türkiye İş Forumu düzenlendiğini ve Türkiye ile Tacikistan arasında 2023-2025 dönemi için “Mal cirosunun 1 milyar dolara çıkarılması için Yol Haritası” dahil olmak üzere çok sayıda işbirliği belgesi imzalandığını anımsattı.

Bugün Tacikistan’da çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren 150’ye yakın anonim veya münhasıran Türk şirketi bulunduğuna işaret eden Gulov, Tacikistan’ın da ortak girişimler kurarak Türkiye ile altın, madencilik, pamuk işleme, alüminyum ve diğer sanayi alanlarında işbirliği yapmayı hedeflediğini dile getirdi.

Gulov, 31 yıldır Türk firmalarının Tacikistan’da 500 milyon dolarlık çeşitli projeler için ihalelere katıldığını belirterek, “TİKA’nın Duşanbe ofisi ise iki ülke arasındaki ekonomik, sosyal ve kültürel ilişkilerin güçlendirilmesi için çalışmalarını başarıyla yürütüyor. TİKA aracılığıyla yaklaşık 50 milyon dolar tutarında onlarca proje hayata geçirildi. 2022’de Duşanbe-İstanbul uçuşlarının haftada dörtten altıya çıkarılması, tarafların turizm başta olmak üzere ekonomik sektörün gelişmesine olan ilgisini gösteriyor.” dedi.

“(Ortak) Mirasın etkin şekilde kullanılması gerektiğine inanıyoruz”

İki ülke arasındaki ortak tarihi ve kültürel değerlerin, iki ülke ve halkları arasındaki ilişkilerin daha da geliştirilmesi için uygun bir temel oluşturduğunu belirten Gulov, şunları kaydetti:

“Mevlana Celaleddin Rumi başta olmak üzere büyük düşünürlerden ve değerli şahsiyetlerden güç alan bir kültürel mirası paylaştığımız Türkiye ile özel bir yakınlığımız ve ortak değerlerimiz var. İki ülke halkları arasındaki tarihi, kültürel ilişkiler ve samimi duygular, ilişkilerimizin temelini oluşturmaktadır. Bu mirasın çeşitli alanlarda işbirliğinin daha da geliştirilmesi için etkin bir şekilde kullanılması gerektiğine inanıyoruz. Mevlana’nın doğum günü, 30 Eylül’de Tacikistan’da kutlanıyor. Bu kapsamda 2018’de iki ülkenin desteğiyle Tacikistan’da ‘Medeniyetlerin bağlayıcısı Mevlana’ sloganıyla uluslararası bir konferans düzenlendi. Bu yıl veya gelecek yıl birbirimizin topraklarında kültür günleri düzenlemeyi planlıyoruz.”

Gulov, iki ülke arasındaki işbirliğinde eğitimin de öncelikli alanlardan biri olduğunu vurgulayarak, 1996’dan bu yana Tacikistan’dan yaklaşık 700 öğrencinin, Türkiye üniversitelerinde ekonomi, uluslararası ilişkiler, müspet bilimler, dilbilim ve mühendislik alanlarda eğitim gördüğünü aktardı.

Turizm alanındaki işbirliğinin de iki taraf arasındaki ilişkide önemli rol oynadığını belirten Gulov, “Tacikistan hükümetinin açık kapı politikası sayesinde, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına bir ay vizesiz sistem getirilmesinin, şüphesiz ülkenin turist sayısının artmasında etkili olacağını düşünüyoruz.” dedi.

Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Tacikistan hükümeti Turizm Geliştirme Komitesi arasında, 20 Aralık 2019’da Tacikistan ve Türkiye Karma Turizm Komisyonu kurulmasının memnuniyet verici olduğunu vurgulayan Gulov, “Tacikistan ile Türkiye arasındaki kardeşçe, dostane ilişkilerin ve faydalı işbirliğinin geleceğinin parlak olduğu, güvenle söylenebilir ve bu doğrultuda Büyükelçilik olarak da tüm imkanları seferber etmek için çaba sarf edeceğiz.” ifadelerini kullandı.

Muhabir: Dildar Baykan Atalay