TBB Lideri Sağkan: Savcılıkların talimatı olmadan enkazların kaldırılması kabahat teşkil edecektir

Erinç Sağkan, bugün Ankara’da düzenlediği basın toplantısında, TBB’nin sarsıntı bölgesindeki faaliyetlerine ait bilgi verdi. Sağkan, şunları söyledi:

* “Depremde hayatlarını kaybeden yurttaşlarımıza Allah’tan rahmet, yakınlarına başsağlığı diliyorum. Meskenini, yurdunu kaybetmiş yaralı on binlerce yurttaşımıza geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.

“HÂLÂ AYAKTA DURABİLMEMİZİ SAĞLAYAN İNSANÜSTÜ DAYANIŞMAMIZDIR”

* Sarsıntı, sırf yıkımların olduğu 10 vilayetimizi değil, ülkemizin tamamını derinden etkilemiştir. Ortaya çıkan vahim tabloya karşın hâlâ ayakta durabilmemizi sağlayan, bizi bu ülkenin bir kesimi olmakla gururlandıran, insanlık tarihine çoktan geçmiş insanüstü dayanışmamızdır. Tarih boyunca onlarca kere olduğu üzere, Anadolu coğrafyası bu yıkımdan da bir olma direnciyle çıkacak, yaralarını saracak ve ayakta kalmaya devam edecektir.

* Depremzede kardeşleriyle oyuncaklarını paylaşan evlatlarımız, hiç tanımadığı insanları kurtarmak üzere enkazın altına girmek için ülkenin dört bir yanından gelen kurtarma takımlarımız, cebindeki son parayı bir kampanyaya bağışlayan yurttaşlarımız, sıhhat çalışanlarımız, kolluk görevlilerimiz, çalışmalarda vazife alan kamu görevlilerimiz ve istekli yurttaşlarımız, sivil toplum kuruluşlarımız, hepinize minnet ve şükranlarımızı sunduğumuzu bilmenizi isteriz.

* Bilhassa birinci andan itibaren yaşadıkları kayıplara ve büyük yıkıma karşın gece gündüz çalışan zelzele bölgesindeki baro lider ve idare heyeti üyelerimiz, meslektaşlarımız ve baro işçilerimiz, fedakarlığın ve sorumluluğun ne olduğunu bizlere ve tüm ülkeye göstermişlerdir. Acılarını paylaşmak bir yana, bundan ötürü şükranlarımızı sunmayı bir vazife biliyoruz.

* Zelzele bölgesindeki barolarımız, meslektaşlarımız ve yurttaşlarımızla dayanışma için gece gündüz çalışan, sarsıntı bölgesi dışında kalan 71 vilayetimizin barosuna, liderlerimize, idare heyeti üyelerimize, meslektaşlarımıza ve baro işçilerimize de sonsuz teşekkürlerimizi sunmak isteriz. En umutsuz anlarımızda bile ortaya çıkan bu büyük dayanışmayı hiç unutmayacağız.

“YIKIMA MARUZ KALAN 10 VİLAYETİMİZDE 16 BİN AVUKAT MESLEKTAŞIMIZ BULUNMAKTADIR”

* Zelzelede yıkıma maruz kalan 10 vilayetimizde 16 bin avukat meslektaşımız bulunmaktadır. Kimi vilayetlerimizin zelzeleden daha fazla ziyan gördüğü, birtakım vilayetlerimizde görece daha küçük çaplı bir yıkım yaşandığı göz önünde bulundurulduğunda, 10 binden fazla meslektaşımızın ofislerinin ve meskenlerinin sarsıntıdan direkt etkilendiğini ve kullanılamaz durumda olduğunu kıymetlendiriyoruz. Bu, yaklaşık olarak, Türkiye’de yaşayan her 15 avukattan birinin, meskenini ve ofisini kaybetme seviyesinde sarsıntıdan etkilendiğini göstermektedir.

“İLK OLARAK MESLEKSEL DAYANIŞMA AĞI OLUŞTURDUK”

* Felaketin yaşandığı 6 Şubat sabahı, zelzelesi haber alır almaz yurttaşlarımızla paylaştığımız taziye, dayanak ve kan bağışı duyurumuzun akabinde Türkiye Barolar Birliği’ne düşen vazifeleri yerine getirmek üzere birinci olarak mesleksel dayanışma ağı oluşturduk. Bu sayede, o an itibariyle sarsıntının boyutları hakkında tam bir bilgi sahibi olmamakla birlikte, bir telefon sınırı aracılığıyla ulaşılabilen acil durum masasını kurmuş olduk.

* Birinci reflekslerimizden biri, Adalet Bakanlığı ve HSK yetkilileriyle çok sayıda görüşme ve yazışma gerçekleştirerek ortaya çıkması beklenen türel ve mesleksel problemlere ait tahlil teklifleri sunmak oldu.

* Birinci gün çabucak, meslektaşlarımıza, SYDF kapsamındaki yardımlarımızdan yararlanabileceklerini hatırlattık. Mesleksel dayanışma emeliyle kurduğumuz acil durum masası, bir anda göçük altında kalan yahut ulaşılamayan avukatların, yakınlarının ve yurttaşlarımızın bildirildiği bir davet merkezi haline gelmiş ve oluşturduğumuz davet merkezi ile tüm problemler tespit edilerek faal bir formda çözülmeye çalışılmıştır.

“169 HANE İÇİN EŞLEŞME YAPILDI”

* Oluşturulan merkez, tıpkı vakitte zelzele bölgelerinde konaklama imkanı bulamayan meslektaşlarımız ve yakınları için barınma kampanyası için de kullanıldı. Bu kapsamda, dün gece itibariyle bin 311 meslektaşımız, meskeninin kapılarını açabileceğini bildirdi; 169 hane için eşleşme yapıldı ve 855 avukat ve yakını konutlarda konuk edilmektedir. Ayrıyeten 700’ün üzerinde avukat ve yakını da başta Birliğimize ilişkin Litai Konukevi olmak üzere çeşitli misafirhanelerde ağırlanmaktadır. İnsani ve mesleksel dayanışma ile konutlarını ve gönüllerini avukat ve yakınlarına açan tüm meslektaşlarıma sizlerin huzurunda buradan bir defa daha teşekkür ediyorum.

“DESTEK İÇİN NAKDİ VE TIPKI YARDIM KAMPANYASI BAŞLATTIK”

* Sarsıntıdan ziyan gören meslektaşlarımıza dayanak için nakdi ve tıpkı yardım kampanyası başlattık. Sarsıntı bölgesinde sunduğumuz hizmetlerin bir kısmını bu yardımlar sayesinde gerçekleştirdik. Bağışçılarımıza şükran borçluyuz.

* Sarsıntının akabinde tüm idare konseyi üyelerimiz ortasında derhal vazife paylaşımı yapılarak birinci etapta neler yapılacağı planlanmıştır. Bu kapsamda, TBB Lideri sıfatıyla ben ve idare şurası üyelerimizden bir kısmı ile birlikte sarsıntı bölgesine hareket ettik. Başkanlık divanı ve idare şurasının kalan üyeleri de acil dayanak merkezimizde sarsıntı bölgesine yardım için barolarımız ve meslektaşlarımız ile uyumu sağladı. Sarsıntıdan etkilenen vilayetlerimizde incelemelerde bulunduk. Vilayetlerimizdeki barolarımızla hasar tespiti yaparken kısa ve uzun vadede yapılabilecekleri değerlendirdik.

“İKİ KIYMETLİ HUKUKSAL MÜRACAATTA BULUNDUK”

* Sarsıntıdan sonraki dört gün içerisinde iki kıymetli tüzel müracaatta bulunduk. Bunlardan birincisi, bant daraltma ve erişim manisi tezleriyle ilgili olarak BTK ve Twitter’a yaptığımız bilgi edinme başvurularıdır. İkincisi ise 10 vilayette meydana gelen yıkımlar nedeniyle binaların üretiminde, kontrolünde ve planların onaylanmasında ilgili olanlar ile kurtarma çalışmalarındaki ihmaller nedeniyle kayıpların artmasına sebep olanlar hakkında muhtemel kastla öldürme kabahati kapsamında yaptığımız hata duyurularıdır.

* Bu hata duyurularında ayrıyeten, kaçma ve kanıt karartma kuşkusu nedeniyle tüzel önlem de talep ettik. Kabahat duyurularımızdan kimileri resen başlatılan soruşturmalarla birleştirilerek hazırlık numarası almış ve türel önlem taleplerinin karşılandığı örnekler yaşanmıştır. Örneğin, kamuoyunda öne çıkan müteahhitlerden biri, yurt dışına kaçmak üzereyken bu soruşturmalar kapsamında havaalanında yakalanmıştır.

“BAROLAR BİRLİĞİ, YURTTAŞLARIMIZIN YANINDA YER ALMAYA DEVAM EDECEK”

* Tüzel boyut manasında ayrıyeten, faal bir soruşturma yürütülebilmesi için binlerce meslektaşımızla birlikte istekli olarak misyon almaya hazır olduğumuz Adalet Bakanlığı’na açık bir davet olarak tabir edilmiş, ayrıyeten Türkiye Barolar Birliği’nin 20 yıl evvel hazırlamış olduğu sarsıntı mağdurları için hukuk rehberi güncellenmiştir. Bu hafta itibariyle rehber yurttaşlarımızın kullanımına sunulacaktır. Türkiye Barolar Birliği, tüzel bilgi ve deneyimiyle zelzeleden etkilenen yurttaşlarımızın yanında yer almaya devam edecektir.

* Ayrıyeten sarsıntı bölgesindeki barolarımız ve meslektaşlarımız için konteyner, çadır, soba, battaniye ve portatif tuvaletler ile öteki yardım materyalleri tedarik edilerek bir kısmı gönderilmiş, öbür kısmı da peyderpey sarsıntı bölgesine gönderilecektir.

“YASAL SÜREÇ HAKKINDA BİLGİLENDİRME VE RAPORLAMA FAALİYETLERİ YÜRÜTECEĞİZ”

* Türkiye Barolar Birliği İdare Şurası tarafından, 12 Şubat 2023 tarihinde Zelzele Uyum Merkezi kurulmuştur. Sarsıntı Uyum Merkezi’miz, zelzeleden etkilenen vilayetlerde istekli avukatlardan oluşturulacak heyetlerin öncelikle aktif bir soruşturma sürecinin yürütülmesine katkı sunmak bakımından kanıtların toplanması, korunması, yasal müracaatların yapılmasında yurttaşlara yardımcı olunması ve hak arama hürriyetinin temini bakımından vatandaşlarımızın yasal süreç hakkında bilgilendirilmesi ve raporlama faaliyetleri yürütecek; yardım materyallerinin tasnifi, depolanması ve gerek meslektaşlarımıza gerekse muhtaçlık sahibi vatandaşlarımıza ulaştırılması için sorumluluk yüklenecek ve zelzeleden ziyan gören meslektaşlarımızla dayanışma, TBB SYDF kapsamında yapılacak yardımlar için sıhhat durumu, mesken ve ofis hasarlarının tespiti ile başka tüm gereksinimlerin belirlenerek raporlanması ve Türkiye Barolar Birliği’ne iletilmesi için çalışacaktır.

“TMMOB İLE ORTAK BİR UYUM HEYETİ OLUŞTURULMUŞTUR”

* Bugün duyurduğumuz üzere, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ile ortak bir uyum heyeti oluşturulmuştur. Alanda sürdürülen kanıtların karartılmasını tedbire ve raporlama çalışmalarında karşılıklı muhtaçlık duyulan teknik bilgi birikimi bir merkezde toplanacaktır. Bu vesileyle davetimize ve talebimize derhal karşılık veren TMMOB’un pahalı lider ve yöneticilerine de teşekkür ederim. Birlikte daha güçlü olduğumuzu biliyoruz.

“BİRÇOK YERLEŞİM ÜNİTESİNE ÇOK GEÇ İNTİKAL EDİLEBİLMİŞTİR”

* Sarsıntı sonrasında derhal zelzele bölgesinde olması beklenen gerek kurtarma grupları gerekse mülki ve idari yetkililer ile kolluk kuvvetleri, birçok yerleşim ünitesine çok geç intikal edebilmiştir. Geçmiş afetlerde de olumlu katkı ve dayanakları tüm kamuoyunca takdir edilen, bu alanda uzmanlığı olan askeri birliklerin alana gönderilmesinde gecikilmiş, ilerleyen günlerde görevlendirme sayıları artırılmıştır. Tekrar yapılan 4. derece alarm daveti üzerine olumlu geri dönüş yapan memleketler arası arama-kurtarma takımlarının ülkemize kabullerinde gecikmeler yaşanmıştır. Maalesef hâlâ enkazında çalışma yapılamayan binalar, yardımına koşulamayan yurttaşlar, hiç gidilemeyen köyler vardır.

“BAZI KAMU VAZİFELİLERİNİN İHMALLERİ OLDUĞU AÇIKÇA GÖRÜLMEKTEDİR”

* Sarsıntı sonrası gerek kurtarma gerekse zelzeleden etkilenen yurttaşların barınma, beslenme üzere en temel gereksinimlerinin karşılanması, tekrar ülkemizin her bir noktasından sarsıntı bölgesine gönderilen yardımların vaktinde ve aktif bir formda depremzedelere ulaştırılması konusunda birtakım kamu vazifelilerinin ihmalleri olduğu açıkça görülmektedir. Bu hususta vazifeli mülki ve idari sorumluların derhal tespit edilerek haklarında tüzel süreçlerin başlatılması ve sürdürülmesi için takipçi olacağız.

“CİDDİ ZAFİYET YAŞANDIĞI ANLAŞILMAKTADIR”

* Sarsıntı sonrası başta Hatay ilimiz ve ilçelerimiz olmak üzere güvenliğin sağlanması ile ilgili olarak önemli zafiyet yaşandığı anlaşılmaktadır. Yurttaşların can ve mal güvenliğinin sağlanması devletin asli vazifesi olup, bu kamu hizmetinin sağlamasında süreklilik temeldir. Her ne şart altına olursa olsun, yurttaşlarımızın can ve mal güvenliklerinin sağlanamaması kabul edilemez. Devletin birinci varlık sebebi, tam da bu türlü vakitlerde bu güvenliği sağlamaktır.

“KİŞİLERE AZAP VE BERBAT MUAMELE YAPILDIĞI TARAFINDA MANZARALAR KAMUOYUNUN GÜNDEMİNE GELMEKTEDİR”

* Öte yandan, bu zafiyetin bir sonucu olarak, çeşitli hırsızlık ve yağma savları gündeme gelmekte; ayrıyeten bu cürümlerin faili olduğu ileri sürülen bireylere azap ve makus muamele yapıldığı istikametinde imgeler kamuoyunun gündemine gelmektedir. Bu duruma, birlik ve bütünlüğümüzü ve hukuk devleti prensibimizi zedeleyecek ayrımcı bir nefret lisanı de eşlik etmektedir. Altını çizerek tabir etmek isteriz ki azap ve makûs muamele yasağı mutlaktır. Bu yasağın ihlali hiçbir şart altında kabul edilemez bir insanlık kabahati olup bu hatalarda zamanaşımının işlemediğini de hatırlatırız. Hukuk devletinde kanun önünde herkes eşittir ve hatası ispatlanana kadar masumiyet karinesi, hata ve cezaların yasallığı prensibi geçerlidir. Bu konulara ait tesirli soruşturma yürütülmesi, faillerin açığa çıkarılarak cezalandırılmaları, devletin en kıymetli yükümlülüklerindendir.

“ÇEŞİTLİ FORMLARDA ZORLUKLAR ÇIKARILMASINDAN VAZGEÇİLMELİDİR”

* Zelzele bölgesindeki ceza ve tutukevleriyle ilgili olarak, kamuoyu gündemine de yansıyan, isyan ve birtakım tutuklu ve mahkumların azap ve berbat muamele gördüğü ve hatta ömrünü kaybettiğine dair haberler duyulmaktadır. Hukuk devleti olmanın gereği olarak, ilgili kurumlarca bu sav ve olaylara ait detaylı, açık, tatmin edici bilgilendirme yapılmalıdır. Bu hususla ilgili olarak kamuoyunu tatmin edecek en kıymetli bilgilerin avukatlardan geleceği unutulmamalı, meslektaşlarımızın müvekkilleriyle ceza ve tutukevlerinde görüşmelerinin önüne çeşitli hallerde zorluklar çıkarılmasından vazgeçilmelidir. Tutuklu ve mahkumların de hakları olduğu ve bunların başında müdafi yahut vekilleriyle görüşme hakkının geldiği unutulmamalıdır.

“DEPREM BÖLGESİ ŞU ANDA TOPYEKÛN BİR KABAHAT MAHALİDİR”

* Birinci günden itibaren kamuoyunu en çok kaygılandıran sorunlardan biri, sarsıntıda ortaya çıkan ziyanlara ait kanıtların karartılacağı, faillerin bulunamayacağı yahut cezalandırılamayacağıdır. Bu dertleri gidermek mümkündür. Zelzele bölgesi, şu anda topyekûn bir cürüm mahalidir. Hasebiyle Cumhuriyet savcılığının nezaret ve kontrolü altındadır. Yürütülecek soruşturmalara temel oluşturacak kanıtlar toplanmadan, başta Etraf, Şehircilik ve İklim değişikliği Bakanlığı ve belediye binaları olmak üzere hasarlı binaların yıkılmaması, yıkılmış binaların da enkazlarının kaldırılmaması gerektiği açıktır.

* Savcılıkların buyruk ve talimatı olmadan enkazların kaldırılması ayrıyeten hata teşkil edecektir. Bu konuyla ilgili olarak başsavcılıklar tarafından derhal talimat verilmeli gerek başsavcılıklar gerekse Adalet Bakanlığı tarafından kamuoyunu rahatlatacak tedbirlerin alındığı tarafında açıklamalar yapılmalıdır. Delillendirme çalışmalarında savcılıklarla birlikte çalışmak üzere binlerce avukat meslektaşımızın istekli olduğunu tekrar hatırlatırız.

“HER 15 AVUKATTAN BİRİ BU ZELZELEDEN AĞIR FORMDA ETKİLENMİŞTİR”

* Tüm ülkede isimli mühletlerin durması ve duruşmaların ertelenmesi istikametindeki ısrarlı taleplerimize karşın durma ve ertelemenin kısmi bir halde gerçekleştirildiği kamuoyunun malumudur. Üstte da söz ettiğimiz üzere, Türkiye’de yaşayan her 15 avukattan biri, bu sarsıntıdan ağır biçimde etkilenmiştir. Sarsıntı bölgesinde yakınları olan on binlerce meslektaşımız ise birinci günden itibaren, mesleksel telaşlarını bir yana bırakarak dayanışma çalışmalarına katılmışlardır.

* Kaldı ki bölgede hiçbir tanıdığı olmasa bile, ulus olma şuuru tam da sıkıntıda ortak olmak manasına gelir. Türkiye’nin neresinde olursa olsun meslektaşlarımız ve yurttaşlarımız, dava evraklarındaki mühletleri kaçırmak durumunda kalmamalıdır. Yaşadığımız trajedi büyüktür. Mesleksel telaşların insani telaşların önüne geçmemesi için gerekli yasal düzenlemelerin istisnasız bir halde ve acilen hayata geçirilmesi gerekmektedir.

* Yurttaşlarımız, yaşanan felaket sonrası çalışmaların bir günlük ya da bir haftalık, bir aylık olmadığını, tahminen önümüzdeki birkaç yıl boyunca sürecek çalışmalar yapılması gerektiğinin şuurunda olmalıdır. Türkiye Barolar Birliği, bugün derhal yapılması gerekenleri yapmaktan geri durmamakla birlikte, varlığını ve tüm birikimini önümüzdeki uzun vakit dilimine yayacak halde çalışmayı sürdürecek; zelzele sebebiyle yaşanan kayıpların sorumluları hakkında yürütülecek yargı sürecine başından sonuna kadar müdahil olacaktır. Meslektaşlarımız ve yurttaşlarımızın hiçbir kuşkusu olmasın. Milletimizin başı sağ olsun.” ANKA