TCMB’den enflasyonda ‘enerji fiyatları’ vurgusu

Merkez Bankası haziran aylık enflasyonunda güçte yüksek artışlar kaydedildiğini belirtirken, “Enerji kümesi fiyatlarındaki artışı döviz kuru gelişmelerinin tesiriyle yükselen akaryakıt kalemi sürüklemiştir” dedi.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) haziran ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 3,92 arttığını ve yüzde 38,21 olarak gerçekleştiğini açıklamasının akabinde TCMB’nin Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.

Rapora nazaran, bu periyotta yıllık enflasyon güç ve hizmet kümelerinde gerilerken, öteki kümelerde yükseldi.

Aylık bazda incelendiğinde, güç başta olmak üzere alt kümeler genelinde yüksek artışlar kaydedildi. Güç kümesi fiyatlarındaki artışı döviz kuru gelişmelerinin tesiriyle yükselen akaryakıt kalemi sürükledi.

Temel mal kümesi enflasyonundaki yükselişte, kur geçişkenliği yüksek ve süratli olan sağlam tüketim malları belirleyici olurken, hizmet kümesi fiyatlarındaki aylık artış evvelki aya kıyasla zayıflamakla bir arada bilhassa kirada güçlü seyrini korudu. Besin fiyatları, taze meyve ve zerzevat kümesi öncülüğünde, tarihî haziran ayı ortalamasının üzerinde yükseldi.

Üretici fiyatları döviz kuru gelişmelerinin tesiriyle son sekiz ayın en yüksek aylık artışını gösterirken bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış bilgilerle aylık artış oranı B ve C göstergelerinde bir evvelki aya kıyasla yükseldi. Yıllık enflasyon B göstergesinde gerilerken C göstergesinde artış kaydetti.

HİZMET FİYATLARI HAZİRANDA YÜZDE 3,66 ARTTI

Haziran ayında tüketici fiyatları yüzde 3,92 artarken yıllık enflasyon 1,38 puan azalarak yüzde 38,21 düzeyine geriledi. Yıllık değişim oranı B endeksinde 1,07 puan düşüşle yüzde 46,63, C endeksinde ise 0,71 puan artışla yüzde 47,33 oldu.

Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bu periyotta güç, hizmet, besin ve alkolsüz içecekler kümelerinin katkılarının sırasıyla 1,76, 0,17 ve 0,08 puan azaldığı, alkol-tütün-altın ve temel mallar kümelerinin katkılarının da sırasıyla 0,31 ve 0,32 puan arttığı görüldü.

Mevsimsellikten arındırılmış bilgilerle incelendiğinde, aylık artışlar bir evvelki aya kıyasla B ve C endeksinde bir ölçü yükseldi. Fiyat artışları B endeksini oluşturan kümelerden temel mal ve işlenmiş besinde bir evvelki aya nazaran güçlenirken, hizmet kümesinde bir ölçü yavaşladı. Hizmet fiyatları haziran ayında yüzde 3,66 yükselirken, küme yıllık enflasyonu 0,50 puan düşüşle yüzde 59,45 oldu.

Bu periyotta yıllık enflasyon kira dışındaki tüm alt kümelerde geriledi.

Kira aylık artışı yüzde 5,80 ile bu devirde de yüksek seyrini sürdürürdü, küme yıllık enflasyonu yüzde 75,91 düzeyine ulaştı.

Lokanta-otel alt kümesinde aylık enflasyon yüzde 4,32 ile yüksek görünümünü korudu. Fiyat artışları yiyecek hizmetlerinde bir evvelki aya kıyasla bir ölçü yavaşlarken turizmdeki canlı seyre bağlı olarak konaklama hizmetlerinde güçlü seyretmeye devam etti.

Bu gelişme ile birlikte lokanta-otel kümesi yıllık enflasyonu 1,76 puan düşerek yüzde 67,22’ye geriledi.

Haberleşme fiyatlarındaki artışlar internet fiyatları öncülüğünde sürerken, öbür hizmetler alt kümesinde ferdî ulaştırma araçlarının bakım ve tamiri ile cümbüş ve spor hizmetlerindeki artışlar öne çıktı. Ulaştırma hizmetleri görünümünde ise hava yolu ile yolcu nakliyatı kaleminde devam eden fiyat artışı belirleyici oldu.

TEMEL MAL ENFLASYONU YÜKSELDİ

Rapora nazaran, temel mal kümesi yıllık enflasyonu 1,62 puan artışla yüzde 36,69 olarak gerçekleşti. Haziran ayında yıllık enflasyon sağlam mal ile giysi ve ayakkabı alt kümelerinde yükselirken, başka temel mallarda geriledi. Sağlam mal (altın hariç) alt kümesinde, fiyatlar yüzde 6,64 artarak evvelki aya kıyasla güçlenirken, yıllık enflasyon 4,03 puan yükselişle yüzde 43,30 düzeyine ulaştı.

Otomobil fiyatlarında kur gelişmelerine ek olarak canlı seyreden iç satışlara bağlı olarak görülen yüksek artış yüzde 10,28 ile haziran ayında da alt küme enflasyon gelişmelerinin temel sürükleyicisi oldu.

Beyaz eşya ve mobilya kalemlerinde de sırasıyla yüzde 3,78 ve yüzde 1,47 ile fiyat artışları haziran ayında yükseldi fakat arabaya kıyasla daha ölçülü bir görünüme sahip oldu.

Diğer temel mallar alt kümesinde fiyatlar yüzde 1,95 oranı ile nispeten ölçülü bir artış kaydetti.

Bu devirde, aylık fiyat gelişmelerinde konutun bakım-onarımına yönelik gereçlerin yanı sıra konut ile ilgili paklık materyalleri öne çıktı. Giysi ve ayakkabıda fiyatların yüzde 1,37 yükselmesiyle alt küme yıllık enflasyonu 1,53 puan artışla yüzde 20,04 olarak gerçekleşti.

Enerji fiyatları haziran ayında yüzde 4,23 artarken, küme yıllık enflasyonu baz tesiriyle 9,55 puan düşerek yüzde 16,52 düzeyinde gerçekleşti. Bu devirde, küme aylık fiyat artışında Türk lirasındaki görünüme paralel olarak akaryakıt yüzde 11,32 ile fiyatları öne çıkarken, tüp gaz yüzde 2,59 ve şebeke suyu yüzde 1,10 arttı.

-İşlenmiş besinde 7,99 puan düşüşle yüzde 43,36 düzeyine geriledi

Gıda ve alkolsüz içecekler kümesi fiyatları haziran ayında yüzde 3,02 artarken, yıllık enflasyon 1,40 puan artarak yüzde 53,92 oldu. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 12,43 puan artışla yüzde 68,44’e ulaşırken, işlenmiş besin 7,99 puan düşüşle yüzde 43,36 düzeyine geriledi.

Mevsimsellikten arındırılmış datalar zerzevat başta olmak üzere taze meyve zerzevat fiyatlarının besbelli artış gösterdiğine işaret etti. Öteki işlenmemiş besin kümesinde ise kırmızı et fiyatlarındaki yükseliş devam etti.

Yaş çay alım fiyatlarına bağlı olarak artış kaydeden çay fiyatları alt kalemler ortasında öne çıktı.

Ekmek ve tahıllar aylık enflasyonu bu devirde yüzde 1,41 artış kaydetti. Alkollü içecekler ve tütün eserleri kümesinde fiyatlar yüzde 11,13 yükselirken, yıllık enflasyon 10,80 puan artışla yüzde 40,90 olarak gerçekleşti.

Bu gelişmede, yüzde 12,29 ile tütün eserlerinde üretici firma kaynaklı fiyat artışları belirleyici oldu.

Yurt içi üretici fiyatları aylık artışı yüzde 6,50 ile son üç aya kıyasla değerli ölçüde kuvvetlendi. Başka taraftan, bu kümede yıllık enflasyon baz tesiriyle 0,34 puan azalarak yüzde 40,42’ye geriledi.

Haziran ayında memleketler arası emtia fiyatları düşük bir oranda gerilerken, döviz kuru gelişmeleri üretici fiyatlarındaki yükselişin ana belirleyicisi oldu.

Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, yıllık enflasyon güçlü ve dayanıksız tüketim mallarında gerilerken, öbür alt kümelerde yükseldi.

Aylık fiyat gelişmeleri bölümler bazında incelendiğinde, artışların genele yayıldığı izlenirken, rafine edilmiş petrol eserleri, metal cevheri, gaz imalatı, tütün eserleri, motorlu kara taşıtları ile metal ve bununla temaslı kümelerin fiyat artışlarıyla öne çıktığı gözlendi. (AA)