Teknoloji işverenleri bu yıl yüzlerce milyar dolar kaybetti

Dünya iktisadının sarsıldığı bir yıl olan 2022’de makroekonomik gelişmelerden en çok pay senedi varlıkları ve teknoloji şirketleri olumsuz etkilendi. Şirketlerin payları sert gerilerken dev milyarderlerin varlıkları da eridi.

Pandemide çok süratli büyüyen satışlar 2022’de küçülürken teknoloji paylarının bedelleri bu yıl kıymetli ölçüde daraldı. Son on yılda baş döndürücü bir süratle büyüyen teknoloji devleri, ekonomilerdeki yavaşlama nedeniyle işe alımları dondurmaya ve büyük çaplı işten çıkarmalara başladı.

SERVETLERİ HÂLÂ DEVASA BOYUTTA

Ancak teknoloji işverenleri milyarlarca dolar kaybetse de hâlâ devasa servetlere sahip. Örneğin Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’in serveti 45 milyar dolar bedelinde. Bu sayı İzlanda iktisadının gayri safi yurtiçi hasılasından daha büyük.

Ayrıca milyarderlerin birçoğunun serveti 2019’dakine oranla epeyce üstte. Zira pandemi devrinde çok süratli gerçekleşen büyüme 2020 ve 2021’de milyarderlerin portföylerini doldurmuştu.

Yine de jeopolitik krizler, enflasyon, yükselen faizler ve ekonomilerdeki yavaşlama işverenlerin servetlerinin 2022’de kıymetli ölçüde daralmasına sebep oldu. Bu yıl önde gelen teknoloji işvereninin servetlerindeki değişim şöyle oldu:

ELON MUSK

Tesla, SpaceX ve Twitter’ın CEO’su Elon Musk bu yıl 140 milyar dolar net servet kaybetti. Musk’ın kaybı bu yıl tüm milyarderleri solladı.

Musk yılın büyük kısmında dünyanın en varlıklı insanı unvanını korudu. Lakin servetinin büyük bir kısmını Tesla paylarında tutan Musk, paylarının bu yıl yüzde 70 kıymet kaybetmesiyle birlikte tacını devretti.

Borsalardaki genel düşüşün yanında Musk’ın toplumsal medya şirketi Twitter’ı 44 milyar dolara satın alabilmek için Tesla paylarını satması da yatırımcıları kaçırdı.

Yılın sonuna yanlışsız ise Tesla tarihinin en makus devrini yaşamaya başladı. Şirketin paylarında salı günü satışlar ağırlaştı ve paylar bir günde yüzde 11 düştü.

Dün paylarda yaşanan sert düşüş, Tesla’nın Çin Şanghay’daki tesisinde yeni bir Covid dalgasıyla karşı karşıya kalması ve üretime bir hafta orta vereceği haberlerinin akabinde geldi. Musk’ın serveti bir günde 8 milyar dolar eridi.

JEFF BEZOS

Amazon’un kurucusu Jeff Bezos, şirket paylarının yılbaşına nazaran neredeyse yüzde 50 kıymet kaybetmesi nedeniyle bu yıl yaklaşık 86 milyar dolar kaybetti ve piyasadaki en makus yıllarından birini yaşadı.

Geçtiğimiz yıl CEO’luktan ayrılan lakin Amazon’un en büyük hissedarı olmaya devam eden Bezos tıpkı zamanda uzay seyahati şirketi Blue Origin’in de kurucusu ve 2013’te 250 milyon dolara satın aldığı The Washington Post’un sahibi.

Amazon’un corona vürüsü pandemisi sırasında yaşadığı devasa büyüme bu yıl yavaşlarken şirket 2022’de yüksek enflasyon ve iktisattaki soğumanın yarattığı meselelerle boğuştu. Amazon ayrıyeten yaklaşık 10 bin kişiyi çıkarma süreci başlattı.

MARK ZUCKERBERG

Facebook, Instagram ve Whatapp’ın çatı şirketi Meta’nın sahibi Mark Zuckerberg’in net serveti bu yıl yaklaşık 81 milyar dolar eridi. Facebook kurucusu, Bloomberg Milyarderler Endeksi’ne nazaran geçen yılın sonunda 6. sıradaydı. Zuckerberg bu yıl 25. sıraya düştü.

2022 ana şirketinin ismini Meta olarak değiştirdiğini açıklayan Facebook için şiddetli bir yıl oldu. Zuckerberg, sanal cihan Metaverse’e fazla odaklanmasına neden oldu.

Şirket, TikTok ve öteki toplumsal medya uygulamalarından kaynaklanan rekabet nedeniyle sıkıntı vakitler yaşadı. Ayrıyeten ekonomik gelişmeler nedeniyle dijital reklamcılık pastasının daralması da şirketi olumsuz etkiledi.

Meta, bu yıl birinci iki çeyrekte gelirinin düştüğünü bildirdi. Şirket, masrafları kısmak için bu sonbaharda 11 bin  emekçiyi işten çıkarmayı planladığını duyurdu.

LARY PAGE VE SERGEY BRIN

Google’ın kurucuları ve Alphabet’in idare heyeti üyeleri Sergey Brin ve Larry Page bu yıl toplam 88 milyar dolar kaybetti.

Dijital reklamcılık için makûs geçen bir yıl olan 2022’de yaşanan gelişmelerden en çok etkilenen şirketlerden biri Google oldu. Alphabet bu yıl işe alımları yavaşlattı ve görüntü oyunları için bulut akış hizmeti olan Stadia’yı kapattı.

BILL GATES

Microsoft’un kurucu ortağı Bill Gates, 2022’de yaklaşık 29 milyar dolar kaybetti. Gates’in servetindeki bu düşüş borsadaki gerilemeye paralel oldu.

Öte yandan Gates’in yatırımları, birden fazla şirketteki büyük paylar, gayrimenkuller ve devasa tarım toprakları ile çeşitlendirilmiş olsa da ünlü milyarderin en kıymetli varlığı bu yıl yaklaşık yüzde 30 oranında küçülen Microsoft’un payları olmaya devam etti.

Microsoft’un bulut hizmetleri geliri son çeyrekte yüzde 24 artarken Windows işletim sisteminin satışları yüzde 15 düştü. Ayrıyeten şirket bulut geliri için gelecek yıl yavaşlayan bir büyüme beklediğini söyledi.

STEVE BALLMER

Microsoft’un eski CEO’su ve Los Angeles Clippers’ın sahibi Steve Ballmer,  şirketin paylarındaki gerileme nedeniyle bu yıl 20 milyar dolardan fazla kaybetti.

Ballmer, 2014 yılında Microsoft’tan emekli olduktan sonra ABD’nin ulusal basketbol ligi olan NBA’den Los Angeles Clippers’ı 2 milyar dolara satın almıştı. Ballmer, ekibin alanı olan Intuit Dome’u tekrar inşa etmek için bu süreçte önemli bir para da harcadı.