Temmuzdaki orta artırım gelir vergisine gitti

Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) hazırladığı yeni bir araştırma, fiyatların yaklaşık üçte birinin vergi ve kesintilere gittiğini ortaya koydu.

‘Adaletsiz Vergi Ve Kesintiler Fiyatları Nasıl Kemiriyor?’ başlıklı araştırmada, temmuzda fiyatlara yapılan orta artırımların gelir vergisine gittiği; çalışanların bir yandan yüksek enflasyon bir yandan adaletsiz vergi ve kesinti yükü altında ezildiği vurgulandı.

Araştırmaya nazaran, 2023 Ocak’ta yaklaşık 1.300 TL gelir vergisi ödeyen bir çalışanın, 2023 Ekim’den itibaren ödediği gelir vergisi meblağı 3 bin 500 TL’ye çıktı.

Ücretliler üzerindeki vergi ve kesinti yükü Ocak 2023’te yaklaşık yüzde 22 iken, 2023 Ağustos’tan itibaren yaklaşık yüzde 30’a yükseldi.

Kaynak: DİSK-AR

İlgili Makaleler

• 
  Milletlerarası anlaşmalar Resmi Gazete’de yayımlandı

  15 saat önce
• 
  ÇAYKUR’a 1072 mevsimlik işçi alınacak

  2 gün önce
• 
  Türkiye’de elektrikli araç satışları 2023’te 8 kattan fazla arttı

  3 gün önce
• 
  Bakan Işıkhan: Mevzuata uymayan herkese kararlı bir şekilde en ağır yaptırımları uygulayacağız

  4 gün önce
• 
  Avrupa 2023’te olağan dışı hava olaylarıyla karşılaştı

  6 gün önce
• 
  Avrupa 2023’te olağan dışı hava olaylarıyla karşılaştı

  6 gün önce

4 BİN 350 TL’LİK KESİNTİ 7 BİN 295 TL’YE ÇIKTI

Ücretlerin minimum fiyat kadar kısmına uygulanan vergi istinasına karşın net fiyatlarda büyük düşüşler yaşandığına dikkat çekilen raporda, “Yıl sonunda personellerin fiyatlarının yaklaşık üçte biri vergi ve kesintilere gitmektedir” denildi.

Bu durum, DİSK’e bağlı sendika üyelerinin bordroları dikkate alınarak yapılan örnek bir hesaplamayla şöyle ortaya kondu:

“Ocak 2023’te giydirilmiş brüt fiyat ve yan ödemeleri toplamı 20 bin TL olan bir çalışanın, yılın ikinci yarısında yüzde 25 orta artırım aldığını ve Temmuz 2023’te brüt giydirilmiş yararının 25 bin TL olduğu varsayalım.

Aynı çalışanın Ocak 2023’te 4 bin 350 TL olan toplam vergi ve sigorta prim kesintisi (gelir vergisi, damga vergisi, işsizlik sigortası yaklaşık primi ve SGK primi) Mayıs 2023’te 5 bin 100 TL’ye, Temmuz 2023’te 6 bin 378 TL’ye ve Ekim 2023’ten itibaren ise 7 bin 295 TL’ye yükseldi.”

Kaynak: DİSK-AR

YÜZDE 25 ORTA ARTIRIM ALAN, YÜZDE 12 ARTIRIM ALMIŞ OLDU

Böylece çalışanların yılbaşında toplam çıkarının yüzde 22’si vergi ve kesintilere giderken ve brüt fiyatın yüzde 78’i kendisine kalırken, Ekim 2023’e gelindiğinde kesinti oranı yüzde 30’a yaklaştı; çalışanın eline geçen fiyat ise yüzde 70 seviyesine gerilemiş oldu.

Başka bir deyişle, personelin brüt fiyatı Ocak 2023’te 20 bin TL iken, kesintiler sonrası eline geçen net fiyat 15 bin 600 TL idi. Ekim ayına gelindiğinde ise, çalışanın brüt fiyatı 25 bin TL olmasına karşın eline geçen net fiyat 17 bin 500 TL oldu. Yani bu personel temmuz ayında yüzde 25 oranında orta artırım almasına karşın, vergi ve kesintiler yüzünden eline geçen net orta artırım oranı yüzde 12 ile hudutlu kalmış oldu.

Kaynak: DİSK-AR

BİR YILDA TOPLAM 69 BİN TL’LİK KESİNTİ

Raporda, bu örnek üzerinden yapılan öteki hesaplamalar da yer aldı ve bir çalışanın 2023 yılı içinde 27 bin 575 TL’si gelir vergisi olmak üzere toplam 69 bin TL vergi ve kesinti (SGK primi, gelir vergisi, işsizlik sigortası primi ve damga vergisi) ödediği ortaya kondu.

Sadece gelir vergisi ödemelerine ait ise şu tabirlere yer verildi:

“Bir personel Ocak 2023’te 1.274 TL gelir vergisi öderken bu ölçü Mayıs 2023’te 2 bin 24 TL’ye, Temmuz 2023’te 2 bin 540 TL’ye ve Ekim 2023’ten itibaren ise 3 bin 457 TL’ye çıktı. Böylelikle ekim ayındaki gelir vergisi kesintisi artışı ocak ayına nazaran 2,7 kat olmaktadır.”

İŞVERENLERE 286 MİLYAR TL SGK PRİM DESTEĞİ

Raporda emekçiler için durum böyleyken, patronlara sağlanan primlere de dikkat çekildi.

“2008’den itibaren SGK patron prim hissesinin 5 puanı bütçeden karşılanmaktadır. 2010’da 3,8 milyar TL olan patronlara 5 puanlık SGK prim dayanağı, 2023’te 69,3 milyar TL’ye ulaşmıştır” denilen raporda, şu sözlere yer verildi:

“İşverenlere 5 puanlık prim indirimi uygulamasının 2010’dan günümüze bütçeye yükü 286 milyar TL’yi aşmıştır. Lakin patronlar için uygulanan 5 puanlık SGK prim takviyesinin gibisi emekçiler için uygulanmamaktadır. Emekçilere de patronlara olduğu üzere 5 puanlık SGK prim takviyesi uygulanmalı ve personellerin toplumsal güvenlik primlerinin 5 puanı Hazine/Bütçe tarafından karşılanmalıdır.”

PEKİ NE YAPILMALI? İŞTE DİSK-AR’IN 5 ÖNERİSİ…

Rapora nazaran, çalışanların gelir vergisi yükünün artmasının üç kıymetli nedeni var:

Gelir vergisi oranlarının çok yüksek olması, minimum fiyat istisnasının matrahtan değil gelir vergisinden indirim yoluyla uygulanması ve gelir vergisi tarife dilimlerinin düşük tutulması ve böylelikle çalışanların kısa müddette bir üst vergi tarife dilimine girmesi.

Çalışanların üzerindeki vergi yükünün hafifletilmesi için ise şunlar önerildi:

“*Gelir vergisi birinci vergi tarife oranı ücretlilerde yüzde 10’a düşürülmeli.

* Gelir vergisi tarife dilimleri yine değerleme oranında (asgari fiyat artışından az olmamak kaydıyla) artırılmalı.

* Minimum fiyat istisnası vergiden indirim değil, matrahtan indirim yoluyla uygulanmalı.

* Patronlara uygulanan 5 puan SGK prim dayanağı çalışanlara da uygulanmalı.

* Çağ dışı damga vergisi kaldırılmalı.”