Ticarete ait “torba kanun teklifi” Meclis’te kabul edildi

Kanuna nazaran, kooperatif ve üst kuruluşları idare heyeti üyeleri, kooperatifin ticaret sicili kayıtlarını, finansal tablolarını, idare şurası yıllık faaliyet raporlarını, genel şura toplantı evrakını, ortaklarının kimlik, irtibat, hisse ve ödemelerine ait bilgilerini Kooperatif Bilgi Sistemi’nin (KOOPBİS) kurulmasını müteakip 1 yıl içinde sisteme aktaracak. Bu mühlet, Ticaret Bakanlığınca 6 aya kadar uzatılabilecek.

Serbest bölgelerde, kullanıcıların muhtaçlığı olan doğal gaz altyapısını kurmak ve işletmek, kamu ve özel kuruluşlardan doğal gazı satın alarak bölge içinde dağıtım ve satışını yapmak işleticinin yetki ve sorumluluğunda olacak. İşleticinin müsaadesi olmaksızın doğal gaz muhtaçlığı öteki bir yerden karşılanamayacak ve bu hedefle münferiden tesis kurulamayacak. Bu kararın uygulanmasına ait bölge içi doğal gaz dağıtım ve satışı nedeniyle kullanıcılardan tahsil edilecek bedele ait üst limit, Ticaret Bakanlığınca belirlenecek.

İşleticinin talebi ve bölgede faaliyet gösteren doğal gaz dağıtım şirketinin kabulü halinde doğal gaz dağıtım şirketleri, hür bölgeler içinde şebeke yatırımı yaparak yahut yapılmış şebekeyi mülkiyeti ile birlikte devralarak Güç Piyasası Düzenleme Heyeti tarafından belirlenen şartlar kapsamında özgür bölge içinde doğal gaz dağıtım faaliyeti gerçekleştirebilecek. Doğal gaza ait faaliyetlerin işletici tarafından yürütüldüğü hür bölgelerde, doğal gaz iletim ve dağıtım lisansı sahibi şirketlerin rastgele bir hak, yetki yahut sorumluluğu bulunmayacak.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten evvel bölge içi doğal gaz şebekesi yatırımı doğal gaz dağıtım şirketlerince yapılmış olan hür bölgelerde, işleticilerin bölge içi doğal gaz dağıtım ve satış yetkisi doğal gaz dağıtım şirketlerine devredilmiş sayılacak.

ÜYE ASKIYA ALINABİLECEK

Vergi mükellefiyet bilgisi kapalı olan ticaret ve sanayi odası ile borsa üyelerinin üyelikleri askıya alınabilecek. Her yılın ocak ayında güncelleme çalışması yapan odalar, Gelir Yönetimi Başkanlığından alınan mükellefiyet kapalı bilgisine istinaden ilgili üyeyi idare heyeti kararıyla askıya alabilecek ve aidat tahakkukunu durdurabilecek. Bu üyenin ticaret sicil kaydı açık olduğu sürece oda üyeliği de devam edecek.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Genel Konseyi, toplam fiyatı brüt taban fiyatın yüzde 50’sini geçmeyen ve vakit aşımı müddetinin dolmasına 1 yıldan az kalan aidat borçları ve ferilerine yönelik oda ve borsa meclislerince terkin kararı verilebilecek üst sonu belirleyebilecek.

TOBB’un yıllık gelirinin yüzde 2’sinin, TOBB Eğitim ve Kültür Vakfı ile TOBB İktisat ve Teknoloji Üniversitesinin muhtaçlıkları için kullanılması hedefiyle aktarılması için 15 yıl olarak belirlenen müddet 25 yıla çıkarıldı.

Kanunla, Ticaret Bakanlığınca lisanslı depo işletmelerine 2 yıl için verilen lisansların müddeti 3 yıla çıkarılacak.

Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarının genel şuraları, genel şura üyelerinin 5’te 2’sinin noterce tasdik edilmiş imzası ile düzenlenecek tutanak ve gündemle noter kanalıyla yapılacak müracaat üzerine, alınacak kararla idare konseyi tarafından inanılmaz olarak toplantıya çağırılacak.

Sebze ve Meyveler ile Kâfi Arz ve Talep Derinliği Bulunan Öteki Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un yürürlük tarihi olan 1 Ocak 2012’den evvel, toptancı hallerinde kendilerine tahsisli iş yerlerini kullanan mevcut tahsis sahiplerine verilen 12 yıllık kiracılık hakkı 18 yıla çıkarılacak.

“HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALARDA BULUNULAMAYACAK”

Kanunla perakende ticarette haksız ticari uygulamalarda bulunulamayacak.

Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler ortasındaki ticari bağlarda taraflardan birinin öteki tarafın ticari faaliyetlerini kıymetli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan yahut olağan koşullarda taraf olmayacağı bir ticari bağın tarafı olmasına neden olan faaliyetleri haksız ticari uygulama olarak pahalandırılacak.

Kanuna nazaran, haksız ticari uygulama olarak belirtilen faaliyetler şöyle:

– Kalite standartlarının sağlanması gayesiyle kontratta yer verilen şartlar hariç olmak üzere, rastgele bir gerçek yahut hükmî bireyden mal yahut hizmet teminine zorlamak.

– Kampanya maliyetini, kampanyalı satış yapmak istemeyen tarafa yansıtmak.

– Tarım ve besin eserlerinin tedarikinde ticari münasebetin şartlarını, yazılı yahut elektronik ortamda yapılan kontratla belirlememek.

– Karşı tarafın aleyhine tek taraflı değişiklik yapma yetkisi veren yahut açık ve anlaşılır olmayan kararlara mukavelede yer vermek.

– Eser talebini direkt etkileyen rastgele bir hizmet vermediği halde mağaza açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı iştirak bedeli ve öbür isimler altında bedel almak yahut verdiği hizmetin cinsini ve hizmet bedelinin fiyat ya da oranını kontratta belirtmediği halde prim ve bedel almak.

– Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve besin eserlerine yönelik siparişleri, eserin teslim tarihinden evvelki 30 içinde iptal etmek.

– Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve besin eserlerinin tesliminden yahut mülkiyetinin bölümünden sonra bozulma ya da zayi olma üzere maliyetleri yansıtmak.

Bozulan besinlerde kusuru ispat yükü siparişi iptal eden yahut maliyeti karşı tarafa yansıtana ilişkin olacak. Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklik 1 Ocak 2024’te yürürlüğe girecek.

ALIŞVERİŞ MERKEZLERİNDEKİ ORTAK KULLANIM ALANLARI

TBMM Genel Şurasında kabul edilen Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu ile Kimi Kanunlarda ve 640 Sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna nazaran, üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler ortasındaki ticari münasebetlerden kaynaklanan ödemelerin, mukavelede öngörülen müddet içinde yapılması temel olacak.

Üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve besin eserlerine ait ödemelerin müddeti; alacaklının küçük, borçlunun orta yahut büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli işletme olması durumunda 30, öbür durumlarda 45 günü geçemeyecek.

30 gün içinde bozulabilen tarım ve besin eserleri dışında yer alan tarım ve besin eserlerine ait ödemelerin müddeti, alacaklının küçük, borçlunun orta yahut büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli işletme olması durumunda 60 gün ile sınırlanacak. Bu düzenlemede belirtilen müddetler, teslim yahut mülkiyetin evresi tarihlerinden hangisi evvel ise o tarih temel alınarak hesaplanacak. Ödemenin mühleti içinde yapıldığına ait ispat yükü borçluya ilişkin olacak.

Söz konusu düzenlemenin yürürlük tarihi 1 Ocak 2024 olacak.

Alışveriş merkezlerindeki ortak kullanım alanlarına ait elektrik, su, doğal gaz, yenileme niteliğinde olmayan bakım, tamir, güvenlik ve paklık masrafları üzere alışveriş merkezinin aynına ait olmayan sarfiyatlar ile alışveriş merkezinde fiilen çalışan bordrolu idare çalışanının misyonuyla ilgili sarfiyatlar ortak sarfiyat olacak. Alışveriş merkezindeki perakende işletmelerden sadece bu masraflar için iştirak hissesi tahsil edilebilecek. Reklam, pazarlama ve danışmanlık üzere ortak masraf niteliğine haiz olmayan sarfiyatlar ile belgelendirilmeyen masraflar için rastgele bir bedel tahsil edilemeyecek.

Ortak kullanım alanlarından elde edilen kiralama, reklam, pazarlama, kültürel ve sanatsal faaliyet ve öteki ortak kullanım alanı gelirleri ile ortak sarfiyat iştirak hissesi avanslarından elde edilen her türlü gelir ortak gelir olacak. Ortak gelirler, ortak masrafların karşılanmasında kullanılacak.

Alışveriş merkezi maliki yahut idaresi, her yıl bir evvelki yıla ait ortak gelir ve sarfiyat raporu hazırlayarak alışveriş merkezindeki perakende işletmelere gönderecek. Raporda, ortak gelir ve masrafların cins ve fiyatları, her bir perakende işletmeden tahsil edilmesi gereken ve tahsil edilen ortak sarfiyat iştirak hisseleri ile ilgili bakanlıkça gerekli görülen başka bilgilere yer verilecek.

Kanunla, Perakende Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un ceza kararları kısmında değişiklik yapılıyor. Haksız ticari uygulamaların önüne geçilmesi için caydırıcı mahiyette idari para cezası uygulanacak.

Kanunun yürürlüğe girmesinden evvel reklam, pazarlama ve danışmanlık üzere masraflar için alışveriş merkezindeki perakende işletmelerden iştirak hissesi talep edilebilmesine imkan sağlayan ve bu hususun yayımı tarihinden evvel kurulan mukavele kararları, mukavele mühletince geçerli olacak. Fakat, kontrat mühletinin sona ermesinden evvel yahut sonra mukavelenin yenilenmesi ya da müddetinin uzatılmış sayılması hallerinde kelam konusu masraflar için iştirak hissesi tahsil edilemeyecek.

Sözleşmelerde idare masrafının alt kalemleri ayrıyeten belirtilmedikçe perakende işletmelerden idare sarfiyatı olarak sırf alışveriş merkezinde fiilen çalışan bordrolu idare işçisinin vazifesiyle ilgili masraflar için iştirak hissesi tahsil edilebilecek.

Perakende işletmelerce ödenmesi gereken iştirak hisseleri, bu işletmelerin satış alanlarının alışveriş merkezinin satış alanına oranlanmasıyla hesaplanacak.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten evvel Ticaret Bakanlığında “Avrupa Birliği uzmanı” ile “ihracatı geliştirme uzmanı” takımlarını kazananlar, kanunun yürürlüğe girdiği tarih prestijiyle bu takımlarda misyon yapanlar, yurt dışında daimi vazifede yahut Ticaret Bakanlığında yahut diğer kamu kurum ve kuruluşunda idari vazifede bulunanlar, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 ay içinde talep etmeleri halinde, durumlarına uygun “ticaret uzmanı” takımlarına atanacak. (AA)