Tonsilit nedir? Bademcik iltihabı belirtileri neler?

Her ne kadar tonsilit sık görülen bir sorun olsa da, hakikat teşhis ve tedavi ile olumsuz tesirlerini en aza indirgemek mümkündür. Bu yazıda yer alan bilgiler, sıhhat konusunda genel bir şuur oluşturmayı gayeler ve bir tabibin yerini alacak formda kullanılmamalıdır. Rastgele bir sıhhat probleminizde, uzman bir sıhhat profesyoneline danışmak kıymetlidir.

TONSİLİT NEDİR?

Tonsil, boğazın gerisinde bulunan lenfatik doku kümeleridir. Lenfatik sistem, bağışıklık sisteminin bir kesimidir ve bedendeki enfeksiyonlarla uğraşta değerli bir rol oynar. Tonsiller, teneffüs yolu ve sindirim sisteminin giriş bölgesinde yer alır ve potansiyel olarak bedene giren mikropları ve enfeksiyonları durdurma yahut sınırlama fonksiyonuna sahiptir.

Tonsiller üç çiftten oluşur:

Palatine tonsiller: En büyük ve en yeterli bilinen tonsil çiftidir. Lisan kökünün her iki yanında ve ağız boşluğunun üst kısmında bulunurlar.

Farengeal tonsil: Boğazın art duvarında, burun ve ağız boşluğunun gerisinde yer alır. Adenoid olarak da bilinir.

Lingual tonsiller: Lisanın art kısmında yer alır.

Tonsiller, ekseriyetle çocukluk çağında enfeksiyonlara karşı hami bir rol oynar. Lakin bazen çeşitli nedenlerle, bilhassa tekrarlayan enfeksiyonlar yahut obstrüksiyon (tıkanma) problemleri nedeniyle tonsillektomi ismi verilen cerrahi bir süreçle çıkarılmaları gerekebilir. Tonsillektomi, yaygın olarak bademcik ameliyatı olarak bilinir ve bu süreç ekseriyetle sık tekrarlayan bademcik iltihapları, uyku apnesi üzere teneffüs problemleri ve büyümüş tonsiller nedeniyle nefes almada zorluk üzere durumlarda düşünülür. Lakin bu çeşit bir cerrahi süreç, tabipler tarafından dikkatli bir değerlendirmenin akabinde ve makul şartların varlığında tavsiye edilir.

SUBAKUT TONSİLİT NEDİR?

Subakut tonsilit, bademciklerin iltihaplanmasına neden olan ve daha uzun periyodik seyreden bir çeşit bademcik iltihabıdır. Akut tonsilit ise daha kısa vadeli ve şiddetli belirtilerle kendini gösteren bademcik iltihabıdır.

Subakut tonsilit, bademciklerin enfeksiyon nedeniyle iltihaplandığı bir durumdur, lakin enfeksiyonun akut tonsilitten daha hafif seyrettiği ve daha uzun müddet devam ettiği karakteristik bir özelliğe sahiptir. Bu nedenle subakut tonsilit, akut tonsilitten daha uzun süren ve kronikleşme eğiliminde olan bir durumdur.

Subakut tonsilitin belirtileri şunlar olabilir:
Boğaz ağrısı ve rahatsızlık
Bademciklerde şişlik ve kızarıklık
Yutma güçlüğü
Kulak ağrısı
Hafif ateş
Yorgunluk ve halsizlik
Bu belirtiler çoklukla akut tonsilitin belirtileriyle benzerlik gösterir, lakin subakut tonsilitin seyri daha uzun sürebilir ve tekrarlayabilir. Tedavi için, hastalığın nedenine bağlı olarak, hekimler çoklukla antibiyotikler ve semptomları hafifletmeye yönelik tedaviler önerebilirler.

KRONİK TONSİLİT NEDİR?

Kronik tonsilit, bademciklerin uzun periyodik ve tekrarlayan iltihaplanmasını tabir eden bir durumdur. Bademcikler, boğazın gerisinde bulunan lenfatik doku kümeleridir ve bedendeki enfeksiyonlarla çabada kıymetli bir rol oynarlar. Lakin kimi durumlarda bademciklerde daima iltihaplanma meydana gelir ve bu durum kronik tonsilit olarak isimlendirilir.

Kronik tonsilitin belirtileri şunlar olabilir:

Sürekli yahut tekrarlayan boğaz ağrısı ve rahatsızlık
Bademciklerde şişlik, kızarıklık ve beyaz ya da sarı renkli irin birikimi
Yutma zahmeti yahut ağrısı
Kötü nefes kokusu
Boyun lenf bezlerinde şişlik ve hassasiyet
Hafif ateş ve halsizlik
Kronik tonsilit, çocuklarda ve yetişkinlerde görülebilir. Kronik tonsilitin esas nedenleri şunlar olabilir:
Tekrarlayan bakteriyel enfeksiyonlar: Bakteriyel enfeksiyonlar bademciklerde kronik iltihaplanmaya neden olabilir.
Tekrarlayan viral enfeksiyonlar: Viral enfeksiyonlar da kronik tonsilite yol açabilir.
Kronik bademcik taşları: Bademciklerde oluşan taş gibisi yapılar, enfeksiyonlara ve iltihaba neden olabilir.

Sigara içmek yahut öbür tahriş edici hususlara maruz kalmak: Sigara içmek ve öteki tahriş edici unsurlara maruz kalmak, bademciklerde iltihaplanma riskini artırabilir.

BADEMCİK İLTİHABI BELİRTİLERİ NELER?

Bademcik iltihabı, bademciklerin enfeksiyon sonucu iltihaplanmasıdır. Akut tonsilit ismi da verilen bu durumun belirtileri şunlar olabilir:

Boğaz ağrısı: Ekseriyetle şiddetli ve rahatsız edici boğaz ağrısı, akut tonsilitin en yaygın belirtisidir.

Bademciklerde şişlik ve kızarıklık: Bademcikler enfeksiyonla birlikte şişebilir ve kırmızı yahut beyaz renkte bir irin katmanı oluşabilir.

Yutma güçlüğü: Şişmiş bademcikler ve boğaz ağrısı nedeniyle yutma zahmeti yaşanabilir.

Kulak ağrısı: Bademcikler ve kulaklar birbirine yakındır, bu nedenle bademciklerin iltihaplanması kulaklarda ağrıya neden olabilir.

Boyun lenf bezlerinde şişlik: Bademcik iltihabına bağlı olarak boyun bölgesindeki lenf bezleri şişebilir ve hassaslaşabilir.

Ateş: Çoklukla bademcik iltihabı ile birlikte ateş yükselmesi görülebilir.

Halsizlik ve yorgunluk: Beden, enfeksiyonla çaba ederken halsizlik ve yorgunluk hissedebilir.

Kötü nefes kokusu: Bademciklerdeki irin birikimi makus nefes kokusuna neden olabilir.

TONSİLİT TEDAVİSİ NASIL?

Tonsilit tedavisi, tonsilitin tipine (akut, kronik, subakut), nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. Tedavi planı ekseriyetle semptomların şiddeti, enfeksiyonun tipi ve hastanın yaşı üzere faktörlere nazaran belirlenir. Tonsilit tedavisi şu formülleri içerebilir:

İlaç Tedavisi:

Akut tonsilitte, şayet enfeksiyonun nedeni bakteriyel ise, hekimler ekseriyetle antibiyotikler reçete ederler.

Viral enfeksiyonlara karşı antibiyotikler etkisiz olduğu için viral tonsilit tedavisinde semptomları hafifletmek için ağrı kesiciler ve ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir.
Anti-inflamatuar ilaçlar, boğaz ağrısını ve şişliği azaltmak için kullanılabilir.
Dinlenme ve Sıvı Alımı: Hastalık periyodunda dinlenmek, bedeni güçlendirmek ve sıvı alımını artırmak, güzelleşmeyi hızlandırmaya yardımcı olabilir.

Gargara ve Spreyler: Tuzlu suyla gargara yapmak, boğazı rahatlatmaya ve irinleri temizlemeye yardımcı olabilir. Ayrıyeten, boğaz spreyleri, ağrıyı hafifletmek için kullanılabilir.

Bademcik Taşlarının Temizlenmesi: Bademciklerde oluşan taşlar, makus nefes kokusuna ve iltihaba neden olabilir. Tabipler bu taşları temizlemek yahut çıkarmak için uygun yollar uygulayabilir.

Tonsillektomi: Tonsillerin tekrarlayan enfeksiyonlara yahut obstrüksiyonlara neden olduğu kronik ve önemli durumlarda, tonsillektomi (bademcik ameliyatı) düşünülebilir. Bu cerrahi süreçte bademcikler büsbütün çıkarılır.