Trigliserit yüksekliğine dikkat!

Bir hastalık durumunda ya da denetim gayeli testlerde kandaki yağ oranlarımıza da bakılır. Lakin çoklukla LDL kolesterol kıymetlerimizi önemseyip, başkalarına pek dikkat etmeyiz. Halbuki kolesterol kadar trigliserit yüksekliğinin de kıymetli olduğunu vurgulayan Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, ‘Trigliseritler, kanda bulunan ve bedene güç veren mumsu yağlardır. İnsan bedeni yemek yendiğinde çabucak kullanılması gerekmeyen kalorileri trigliseritlere dönüştürür. Hasebiyle bedendeki en yaygın yağ türüdür” dedi ve bu mevzuda bilinmesi gerekenleri şöyle açıkladı:

Derya Uludüz

Vücuda yararları nelerdir?

Sağlığımız için trigliserite gereksinimimiz var. Trigliserit gücün depo formu olarak tanımlanabilir. Yemek yediğimizde bedenimiz gereksinimi olmayan her kaloriyi trigliserit olarak yağ hücrelerinde ve organlarda depolar. Bu güç kaslarda kullanılır. Trigliserit ayrıyeten beden ısısını istikrarda tutarken, organları dış etkenlere karşı korur. Bağışıklık sistemini güçlendirir, hücrelerin ve bedenin beslenmesini sağlar. Karbonhidrat ve proteine oranla iki kat fazla güç taşıma özelliği bulunmaktadır. Fakat bu yağlar kanda yüksek düzeylere çıktığında önemli hastalıklar kaçınılmaz olur.

Hangi sıkıntılara yol açar?

Trigliserit yüksekse bu organda depolanan trigliseridin bozukluklara yol açmaya başladığı manasına gelir. Örneğin karaciğerde artması yağlanmış karaciğere, pankreasta artması pankreas fonksiyonlarında bozulmaya, hipertansiyona ve şeker hastalığına yol açabilir. Yüksek trigliserit seviyeleri ateroskleroza (damar sertliği) neden olur. Bu durum da felç, kalp hastalığı ve kalp krizi riskini artırır.

Neden yükselir?

Eğer sıklıkla yakacağınızdan daha fazla kalorili besleniyorsanız trigliserit seviyeniz yükselecektir. Olağanda trigliserit kan seviyeleri 150 mg/dl altında olması gerekir. Bu seviye, kan şekeri yüksek olan bireylerde, obezite ve metabolik sendromu olan şahıslarda sıklıkla yükselir. Tiroit hastalığı, ağır alkol tüketimi, doğum denetim haplarının kullanımı da trigliserit düzeylerini yükseltebilir.

Nasıl düşürülür?

1 – Fazla kilolardan kurtulmaya çalışın

Eğer kiloluysanız zayıflamaya çalışın. Birkaç kilo vermek bile trigliserit seviyenizi azaltacaktır.

2 – Alkolden uzak durun

Alkol kalori ve şekerden zengindir. Az ölçüde alkol bile trigliserit seviyelerini artırabilir.

3 – Tertipli idman yapın

Hemen her gün en az 30 dakika fizik antrenmanı hedefleyin. Tertipli idman trigliserit seviyelerini düşürür ve güzel kolesterol (HDL) seviyelerini artırır. Günlük yürüyüşlere çıkın, yüzün yahut aerobik spor yapın. Bunun için vaktiniz yoksa en azından 10 dakikalık antrenmanlarla başlayın. Kısa bir yürüyüş yapın, merdiven çıkın ve televizyon seyrederken antrenman hareketleri yapın.

4 – Fazla kalori almayın

Ekstra aldığınız kalorilerin trigliseritlere dönüştüğünü ve yağ olarak depolandığını bilin. Kalorinizi azaltmak trigliserit seviyenizi de azaltacaktır.

5 – Sağlıklı yağları tercih edin

Trans yağlar oda ısısında donan yağlardır. Yapay yolla üretilir yani sıvı haldeki bitkisel yağların hidrojenle doyurularak daha katı hale gelmesiyle elde edilir. Margarin, patates cipsi, hazır kek, bisküvi üzere eserlere raf ömrü uzatmak için trans yağ eklenebilir. Doymamış yağlar ise bedenin ihtiyaç duyduğu mecburî yağ asitlerinin en yeterli kaynaklarıdır. Oda sıcaklığında sıvı haldedirler ve büyük çoğunluğu bitkisel kaynaklıdır. Zeytin, fıstık üzere bitkilerde bulunan doymamış yağları tüketmeye çaba edin. Omega-3 yağ asidi içeren somon, palamut üzere balıkları haftada 2 gün tüketmeye çalışın. Omega-3 tarafından varlıklı olan cevizi de nizamlı tüketin.

6 – Şekerli ve rafine besinlerden kaçının

Şeker yahut beyaz unla yapılan yiyecekler üzere kolay karbonhidrat tüketmek trigliserit düzeyini yükseltir. Tükettiğiniz şeker karaciğerde trigliserite çevrilir. Mısır şurubu içeren kahvaltı gevrekleri, konsantre meyve suları, meyveli yoğurtlar, dondurma üzere kimi şekerli besinlerden bilhassa sakınmamız lazım. Bu ortada zımnî şeker içeren besinlerin da farkında olmalıyız. Tatlı olmayan ketçap, mayonez, salata sosları üzere birçok besinde da şeker bulunur ve farklı isim altında yazılıdır. Bu nedenle etiket okuma alışkanlığınız olsun ve alacağınız besinlerin içeriklerine bakarak dekstroz, karamel, mısır şurubu, glikoz şurubu, malt şurubu, pentoz, sorbitol, fruktoz, dekstroz ve maltoz yazanlardan uzak durun.

7 – Yüksek lifli besinlere odaklanın

Lifli besinler midenizi çok kalori almadan doldurur ve sindirim sürecini yavaşlatır. Bu da kendinizi uzun mühlet tok hissetmenizi sağlar. Tıpkı vakitte trigliserit düzeyinizi düşürür.Lif en çok yulaf, mercimek, bezelye, fasulye, kabak çekirdeği, semizotu, brokoli, marul ve Brüksel lahanası üzere besinlerde bulunur.