Türkiye yarın sandık başında… Oylar hangi hallerde geçersiz sayılacak?

Türkiye’nin, 5 yıl boyunca misyon yapacak cumhurbaşkanı ile yeni parlamento üyelerinin belirleneceği seçim için ülke genelinde 973 ilçe, 1094 ilçe seçim heyetinde 191 binden fazla sandık kurulacak.

Seçimde yarın yurt içinde 60 milyon 697 bin 843 seçmen oy kullanacak. Yurt içinde 4 milyon 904 bin 672 seçmen birinci sefer oy verecek. Cezaevinde tutuklu ve taksirli cürümlerden hükümlü seçmen sayısı ise 53 bin 172.

Oy verme süreçleri, Türkiye genelinde yarın saat 08.00’de başlayacak, saat 17.00’de sona erecek.

Ancak saat 17.00’ye geldiği halde, sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler, lider tarafından sayıldıktan sonra sırayla oylarını kullanacak.

Seçmenler, üzerinde Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası bulunan, kimliği tereddütsüz ortaya koyan, fotoğraflı, resmi nitelikteki evraklardan biriyle oy kullanabilecek.

Seçmenin nerede oy kullanacağını gösteren seçmen bilgi kağıdının getirilmesi zarurî olmayacak. Seçmen bilgi kağıdı kendisine ulaşmayanlar, nerede, hangi sandıkta oy kullanacağını Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) internet sitesinden öğrenebilecek. Seçimin ikinci cinse kalması halinde seçmen bilgi kağıdı tekrar gerekli olmayacak.

Cep telefonu, fotoğraf yahut sinema makinesi üzere manzara kaydedici yahut haberleşme sağlayıcı aygıtlarla oy verme yerine girilmesi yasak olacak. Bu çeşit aygıtlar, oy verme süreci bittikten sonra iade edilmek üzere sandık şurasına bırakılacak.

Seçmen, cumhurbaşkanına ve milletvekillerine yönelik tercihte bulunduğu iki farklı oy pusulasını tıpkı zarfa koyarak sandığa atacak.

Önce cumhurbaşkanı seçimine ilişkin oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak.

DEPREM BÖLGESİNDE SEÇİM

YSK, Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen sarsıntılar nedeniyle çeşitli tedbirler aldı. Sarsıntıdan etkilenen vilayetlerdeki eksiklikleri tespit eden YSK, çalışmalar sonucu vilayetlerde kurulan konteynerlerde seçimin sağlıklı yürütülmesi için hazırlıklarını yaptı.

Bölgede evvelce hangi okullara sandık kuruluyorsa birebir okullara yeniden sandık kurulacak. Okullar yıkılmış ya da hasar görmüş ise bahçesine yahut yakın bir alana konteyner konarak oyların kullanılması sağlanacak.

Depremden etkilenen seçmenler, adres kaydını nereye aldırırsa orada oy kullanacak, oylar o seçim etrafı için sayılacak. Sarsıntı bölgesinden yaklaşık 133 bin seçmen öteki vilayetlere kayıtlarını aldırdı.

Hastalığı yahut manisi sebebiyle yatağa bağımlı seçmenler için bu seçimde de seyyar sandıklar oluşturuldu. Bu seçmenler, seyyar sandıklarda oylarını kullanabilecek.

Bu seçimde ayrıyeten birinci kere, kendileri için hazırlanan şablonla oy kullanacak görme engelliler için her sandığa şablon gönderilecek.

GÜMRÜKLERDE OY KULLANMA İŞLERMLERİ DEVAM

Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı 3 milyon 416 bin 98 seçmen için, 73 ülke ve 156 yerdeki yurt dışı temsilciliğinde sandık şuraları oluşturuldu. Yurt dışı temsilciliklerindeki oy verme süreci 9 Mayıs’ta sona erdi. Bulunduğu ülkede belirlenen müddette oy kullanamayanların gümrük kapılarında oy verme süreçleri, yarın saat 17.00’ye kadar sürecek.

Yurt dışında kullanılan oy pusulaları, uçaklar ve diplomatik kuryelerle Türkiye’ye getirildi. Ankara ATO Congresium’daki Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu’nda saklanan oylar, yarın tüm yurtta oy verme sürecinin tamamlanmasının akabinde başka oylarla eş vakitli açılarak sayılmaya başlanacak.

CUMHURBAŞKANI ADAYLARI

Cumhurbaşkanı seçimi pusulasında, kurayla belirlenen sıralamaya nazaran, Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Kemal Kılıçdaroğlu ve Sinan Oğan’ın ismi yer alacak. Fakat adaylardan Muharrem İnce, 11 Mayıs’ta adaylıktan çekildiğini açıkladı. Pusulaların basımı ve dağıtımı tamamlandığı için İnce’nin ismi pusulada yer almaya devam edecek.

28. Devir Parlamentosu’nu belirlemek üzere yapılacak Milletvekili Genel Seçimi’ne ise 24 siyasi parti ile Türkiye genelinde 151 bağımsız milletvekili adayı girecek.

Bazı siyasi partiler, “Cumhur”, “Millet”, “Ata”, “Emek ve Özgürlük” ve “Sosyalist Güç Birliği” ittifakları ismi altında 5 başka ittifakla seçime giriyor.

Bu kapsamda, AK Parti, MHP, BBP ve Tekrar Refah Partisi, “Cumhur İttifakı” ismiyle seçime katılıyor.

“Millet İttifakı”nı, CHP, YETERLİ Parti, Saadet Partisi, Gelecek Partisi, Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA Partisi) ile Demokrat Parti oluşturdu.

Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (Yeşil Sol Parti) ile Türkiye Personel Partisi (TİP), “Emek ve Özgürlük İttifakı” ismi altına seçime giriyor. Anayasa Mahkemesinde açılan kapatılması istemli davada süreç devam eden HDP de Yeşil Sol Parti listelerinden seçime katılıyor.

Zafer Partisi ve Adalet Partisi, “Ata” ittifakı ismi altında, Türkiye Komünist Partisi, Türkiye Komünist Hareketi ve Sol Parti ise “Sosyalist Güç Birliği İttifakı” ismi altında seçime giriyor.

OY VERME YERLERİ

Kapalı oy verme yerleri, oyların kapalılığını ve seçmenlerin oylarını tam bir özgürlük içinde vermelerini sağlayacak, dışarıdan içerisinin gözetlenmesine imkan bırakmayacak formda olacak.

Sandık başında misyonlu partili şura üyeleri, adaylar ve gözlemciler (müşahitler), rozet, amblem yahut partisini belirtir rastgele bir işaret taşımayacak.

Sandık şurası lider ve üyeleri, misyona başlamadan evvel birinci iş sandık başında bulunanlar önünde ant içecek ve sandığın boş olduğunu denetim edecek.

Sandık alanında tertibi, sandık heyeti lideri sağlayacak. Lider, tertibi bozmaya yeltenenleri uyaracak, uyarıyı dinlemeyenleri sandık alanı dışına çıkarabilecek.

Sandık alanında alınacak önlemler, seçmenlerin sandık başı süreçlerini izlemelerini engelleyecek nitelikte olamayacak.

Oy verme süreci sırasında hamileler, hastalar, engelliler ve yaşlılara öncelik tanınacak.

Sandık başında seçmene, vereceği oy hakkında hiç kimse müdahale, telkin ve tavsiyede bulunamayacak. Seçmenler, oylarını kullandıktan sonra sandık başından ayrılacaklar.

SEÇİM GÜNÜ YASAKLARI

Seçim yasakları kapsamında yarın saat 06.00’dan 24.00’e kadar alkollü içki satılamayacak, alkollü ve genel yerlerde alkollü içki verilmesi ve içilmesi yasak olacak. Cümbüş yerleri oy verme müddetince kapalı kalacak, cümbüş yeri niteliğindeki lokantalarda da sadece yemek verilebilecek.

Seçim yasaklarına ve belirtilen kurallara uyulmak kaidesiyle yarın saat 18.00’den sonra düğün yapılabilecek.

Emniyet ve asayişi korumakla vazifeli olanlardan öbür kimse silah taşıyamayacak. Radyolar ve her türlü yayın organlarınca seçim günü saat 18.00’e kadar seçim ve seçim sonuçlarıyla ilgili haber, kestirim ve yorum yapılamayacak. Radyolarda ve her türlü yayın organlarında 18.00-21.00 saatleri ortasında lakin YSK tarafından seçim ile ilgili verilecek haber ve bildiriler yayımlanabilecek.

Seçim günü bütün yayınlar, saat 21.00’den sonra hür olacak, lakin YSK tarafından gerek görülmesi halinde saat 21.00’den evvel de yayınların özgür bırakılmasına karar verilebilecek.

Seçmenler, cumhurbaşkanına ve milletvekillerine yönelik tercihte bulundukları iki başka oy pusulasını birebir zarfa koyarak sandığa atacak. Evvel cumhurbaşkanı seçimine ilişkin oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak.

Zarftan çıkan oy pusulalarında bir seçim cinsine ilişkin olanın geçersiz olması, başkasının geçersiz sayılmasını gerektirmeyecek.

“Evet” ya da “Tercih” mührü basılmayan, birden fazla ittifaka, birebir ittifakta yer almayan parti yahut adaya mühür basılması halinde oylar geçersiz olacak.

Oy pusulasının bütünlüğünün bozulacak halde yırtılması yahut koparılması, pusula üzerine mühür dışında yahut mühür yerine rastgele bir özel işaretin, isim, imza kaşesi yahut parmak izinin basılması da kullanılan oyu geçersiz kılacak.

Ayrıca, oy pusulasının bariz bir formda karalanması, çizilmesi yahut işaretlenmesi, zarftan işaret maksadı taşıyan rastgele bir unsur çıkması hallerinde de oylar geçersiz sayılacak.

Cumhurbaşkanı adaylarından hiçbirinin, yarın yapılacak seçimde salt çoğunluğu sağlayamaması halinde 28 Mayıs’ta ikinci çeşit oylama yapılacak. Bunun için daha evvel YSK tarafından hazırlanan seçim takvimi işleyecek. (AA)