Uluslararası Enerji Ajansı’ndan Türkiye’ye yardım taahhüdü

Uluslararası Enerji Ajansı’nın gerçekleştirdiği toplantıda, yaklaşık 40 ülkenin enerjiden sorumlu Bakanları, Gaz Piyasaları ve Arz Güvenliği konulu bir IEA Bakanlar toplantısında bir araya geldi. Kanada Bakanı Jonathan Wilkinson‘ın başkanlık ettiği ve İrlanda Bakanı Eamon Ryan ile ABD Enerji Bakanı Jennifer M. Granholm‘un eşbaşkanlığını yaptığı toplantı, IEA’nın Gaz Piyasası İzleme ve Tedarik Güvenliği Görev Gücü’nün (TFG) desteğiyle düzenlendi. IEA İcra Direktörü Fatih Birol’un açılışta konuştuğu toplantıda IEA üyesi ülkelerin yanı sıra Bulgaristan, Hırvatistan, Gürcistan, Letonya, Moldova, Romanya, Slovenya ve Ukrayna ile Avrupa Komisyonu tarafından temsil edilen Avrupa Birliği’nden bakanları bir araya getirdi.

Türkiye’ye yardım taahhütü

Bakanlar, bu ay meydana gelen yıkıcı depremlerin yol açtığı trajik can kaybının ardından Türkiye’ye en içten başsağlığı dileklerini ilettiler ve ülkedeki afet yardımı ve iyileştirme çabalarına desteklerini sürdüreceklerini taahhüt ettiler. Bakanlar, Rusya’nın Ukrayna’yı haksız yere işgalinin etkilerini, özellikle de Avrupa’daki enerji krizini sınırlamak için dayanışma içinde birlikte çalışmanın ek yollarını tartıştılar ve dünya çapında etkilenen ülkeleri desteklemek ve sürdürmek için enerji krizinin küresel etkilerini ele almak için önlemler önerdiler. 1,5°C sınırını ulaşılabilir kılmak için temiz ve sürdürülebilir bir enerji geçişine yönelik ivmeye dikkat çektiler.

Bakanlardan ortak ses, ‘Enerji krizi’

Toplantıda konuşan Kanadalı Bakan Wilkinson, “Rusya’nın neredeyse bir yıl önce Ukrayna’yı işgali, IEA’nın ‘Birinci Küresel Enerji Krizi’ olarak tanımladığı duruma yol açtı ve bugün dünyaya açık bir mesaj göndermek için dayanışma içinde bir araya geldik. Enerji güvenliğini artırmak ve iklim taahhütlerimizi yerine getirmek için somut, iş birliği içindeyiz” dedi.

“Avrupa, bu kış enerji kaynaklarımızın güvenliğini sağlamaya çalışmak için ortak, hızlı ve kararlı adımlar attı” diyen ​İrlandalı Bakan Ryan, “Önümüzdeki kışı beklerken, Bakanlar enerji krizinin etkilerini ele almak ve enerji güvenliğimizi sürdürmek için AB içinde ve Uluslararası Enerji Ajansı ile birlikte yakın iş birliği içinde çalışıyorlar. İyi haber şu ki, aldığımız önlemlerin birçoğu bizi temiz enerjiye geçişte doğru yola sokacak” ifadelerini kullandı.

ABD’li Bakan Granholm ise konuşmasında şunları söyledi:

“Uluslararası toplum, küresel gaz krizi sırasında en kötü durum senaryolarını önlemek için hızlı bir şekilde harekete geçebildi. Ancak kötü niyetli aktörlerin manipülasyonu bu kıştan sonra da devam edecek ve daha ılıman mevsimlerin geçmesini öylece umut edemeyiz. Toplayabileceğimiz en iyi analizleri ve araçları kullanarak koordineli yanıt için seçenekler hazırlamak için bir fırsat penceremiz var ve bundan yararlanmaya kararlıyız.”

Katılan bakanlar, IEA’nın doğal gaz arz ve talep dinamiklerine ilişkin analizini değerlendirdiler ve Rusya’nın enerjiyi bir siyasi baskı silahı olarak kullanmasının öngörülemezliğiyle ilişkili riskleri azaltmak için planların koordinasyonu ihtiyacı konusunda hemfikir oldular. Böyle risklerin, kısa vadeli sınırlı küresel sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tedarik kapasitesi eklemeleri ve Çin ekonomisinin toparlanması ve bunun küresel gaz talebi üzerindeki potansiyel etkileri ile ilgili belirsizlik bağlamında değerlendirilmesi gerektiğini vurguladılar.

‘2023- 2024 kışı muhtemelen gerçek sınav olacak’

IEA İcra Direktörü Fatih Birol, “Doğal gaz piyasaları bir miktar yara alsa da bugün birçok kişinin bir yıl önce beklediğinden daha iyi durumda. Ancak gerçek şu ki, 2023-2024 kışı muhtemelen gerçek sınav olacak. Bugün üzerinde mutabık kaldığımız somut adımlar ve gösterdiğimiz dayanışma, krizin bir sonraki dalgasıyla yüzleşmeye hazır olacağımıza dair bana artan bir güven veriyor. Önümüzde zor günler olacak, ancak enerji güvenliği, satın alınabilirlik ve iklim nötrlüğü açısından getirileri uzun vadeli olacak” değerlendirmesinde bulundu.

Bakanlar, enerji tasarrufunun ve iyileştirilmiş enerji verimliliğinin ilk yakıt olduğu ve temiz enerjiye geçişin hızlandırılmasının hayati önem taşıdığı konusunda anlaştı. AB ve diğerlerinin, arz güvenliği ve gaz depolamadan gaz talebinin azaltılmasına ve iyileştirilmiş fiyat şeffaflığına, yenilenebilir enerji kaynaklarının daha hızlı konuşlandırılmasına ve enerji altyapısının hedefli iyileştirmelerine kadar enerji politikasının kilit alanlarındaki enerji krizine verdiği başarılı yanıtı memnuniyetle karşıladılar. Avrupa ve küresel enerji güvenliğini artırmak, küresel enerji satın alınabilirliğini iyileştirmek, tedarik kesintilerini en aza indirmek ve fiyat oynaklığının olumsuz etkilerini en aza indirmek için şeffaf ve rekabetçi enerji piyasalarından yararlanmak amacıyla kuzey yarımkürede düzenli bir depolama dolum sezonunu desteklemek için daha fazla koordineli eylem hazırlanmakta. IEA, mevcut seçenekleri uygulayan ülkelerin ilerlemesini ve gaz krizinin devam eden durumunu izleyerek ve Bakanlar ihtiyaç halinde yeniden toplanmayı kabul etti. Bakanlar, bu gaz krizinin, özellikle arz güvenliği ve fiyat istikrarı olmak üzere küresel LNG pazarında temiz enerjiye geçiş ve artan istikrarın dünyadaki tüm gaz üreten ve tüketen ülkeler için ortak bir görev olduğunu açıkça ortaya koyduğunu belirtiyor. Bu toplantıdan itibaren Bakanlar, küresel enerji krizinden etkilenen diğer ülkelerle ilgili tartışmaya devam edecek.

Öte yandan Bakanlar ayrıca, G7, G20 ve PTECC gibi mevcut çok taraflı mekanizmalar da dahil olmak üzere daha geniş küresel toplumla diyaloglarını genişletmeye karar verirken, bir yandan acil küresel enerji krizini ele almak için kısa vadeli önlemlerin alınmasını sağlama ihtiyacını kabul ederken, diğer yandan toplantılara devam ediyor. Paris anlaşması, sıcaklık artışını sanayi öncesi seviyelerin 1,5°C üzerinde sınırlama çabalarını da içeren hedefleri içeriyor. Bakanlar, küresel enerji güvenliği ve iklim hedeflerine ulaşmak için temiz ve sürdürülebilir enerji geçişlerini hızlandırma konusunda ortak bir vizyon geliştirmenin önemi üzerinde anlaştılar.