Ürküten rapor: Ölümlerin yüzde 50’den fazlası bu kıtada olacak
WMO Genel Sekreteri Petteri Taalas, WMO koordinatörlüğünde, Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) ve öteki birçok memleketler arası kuruluşun katkılarıyla hazırlanan “Sağlık için İklim Hizmetlerinin Durumu 2023” başlıkla raporu paylaştı.
Bu yıl sıhhat alanına odaklanan rapora nazaran, iklim değişikliğinin tesirleri, bilhassa en savunmasız topluluklarda, daha güzel sıhhat ve refaha yönelik yıllardır süren ilerlemeleri bilakis çevirme tehdidinde bulunuyor.
Aşırı hava şartları ve düşük hava kalitesi, bulaşıcı hastalık çeşitleri, besin ve su güvensizliği karşısında sıhhat bölümünü desteklemek için iklimle ilgili özel bilgiler ve hizmetlere olan muhtaçlığı artırıyor.
İklim değişikliği, sıhhat alanındaki belirleyici faktörlere ziyan verirken, sıhhat sistemleri üzerindeki baskıyı artırıyor. Bu durum, bilhassa en zayıf toplumlarda insan sıhhatini ve refahını geliştirmek için onlarca yıldır sürdürülen ilerlemeleri bilakis çevirme tehdidi de oluşturuyor.
HER YIL 560 ORTA VE BÜYÜK ÖLÇEKLİ DOĞAL AFET YAŞANMASI ÖNGÖRÜLÜYOR
Rapora nazaran, dünya genelinde 2030’a kadar yılda 560 orta ve büyük ölçekli doğal afet yaşanmasının öngörülürken, bunun da günlük ortalama 1,5 olaya muadil olacağı belirtiliyor.
İklim değişikliğinin olumsuz tesirlerini önlemede erken ihtar sistemlerinin hayati tesirinin bulunduğu, bunun yetersiz olduğu ülkelerde vefat oranlarının başka ülkelere nazaran 8 kat daha yüksek seyrettiği kaydediliyor.
ÖLÜMLERİN YÜZDE 50’Sİ AFRİKA’DA OLACAK
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), daha ağır ve sık görülen çok sıcaklık, kasırga, fırtına, sel, kuraklık ve denetim edilemeyen yangınlar nedeniyle gelecekte sıhhat risklerinin artacağı sonucuna varırken, 2050 yılına kadar iklim değişikliğinden kaynaklanan çok ölümlerin yüzde 50’sinden fazlasının Afrika’da olacağını öngörüyor.
Hava kalitesi, iklim değişikliği ve sıhhatle ilgili telaşların birbiriyle kontaklı olduğu değerlendirilirken, hava kirliliğinin azaltılmasına yol açan iklim değişikliği azaltım aksiyonları hayat kurtarabiliyor.
2019’da hava kirliliği, global çapta mevte yol açan en önemli risk faktörleri sıralamasında beşinci sıradan dördüncü sıraya yükselirken, obezite, kardiyovasküler hastalıklar ve yetersiz beslenme üzere kronik hastalıklara yönelik yaygın olarak kabul edilen başka risk faktörleri tesirlerini artırdı.
HER YIL 7 MİLYON ERKEN ÖLÜM
Sıcak hava dalgaları her yıl tahminen 7 milyon erken mevte neden olurken, hava kirliliğini de artırıyor.
2000-2019 yılları ortasında çok sıcaklar nedeniyle yaklaşık 489 bin kişinin öldüğü varsayım edilirken, bu ölümlerin yüzde 45’i Asya ve yüzde 36’sı Avrupa’da gerçekleşti.
2022 yılının yaz aylarında çok sıcaklık şartlarının 35 Avrupa ülkesinde 60 binden fazla vefata yol açtığı varsayım ediliyor.
“İKLİM KRİZİ, SIHHAT KRİZİDİR”
WMO Genel Sekreteri Taalas, “Bu yıl neredeyse tüm dünya sıcak hava dalgalarını yaşadı. 2023’te El Nino hava olaylarının başlaması, sıcaklık rekorlarının daha da kırılma mümkünlüğünü büyük ölçüde artıracak. Bu durum, dünyanın birçok yerinde ve okyanuslarda daha fazla çok ısınmayı tetikleyecek ve bu sorunu büyütecek.” sözlerini kullandı.
İklim değişikliğiyle uğraşta yatırımın ve işbirliğinin artırılmasının kıymetine değinen Taalas, iklim bilimi ve hizmetlerinin tesirini artırarak, bu konuda daha süratli ilerlemek için büyük bir potansiyelin olduğunu kaydetti.
AA muhabirinin, “Küresel iklim krizinin tesirleri Gazze’de de hissediliyor. Filistin Etraf Sivil Örgütleri Ağı Koordinatörü Abeer Butmeh, İsrail taarruzlarının uzun vadede önemli çevresel sonuçları olacağını söyledi. Gazze halkı, akınlar nedeniyle bilhassa su kaynaklarına erişim ezasıyla karşı karşıya. İsrail’in hücumlarının Gazze’deki durumu daha da vahim hale getirdiğini düşünüyor musunuz?” sorusunu yanıtlayan Taalas, bu coğrafyada suyun mevcudiyetinin sonlu olduğunu ve yüksek sıcaklıkların yaşandığını belirtti.
Gazze’de ve İsrail’de, bilhassa yaz aylarında su ve yüksek sıcaklıklarla ilgili zorlukların durumu daha da karmaşık hale getirdiğini kaydeden Taalas, buranın, hudutlu su kaynaklarının kullanımına ait su diplomasisine gereksinim duyulan bir bölge olduğunu tabir etti.
Taalas, Gazze’deki nüfusa su üretmek için tuzdan arındırma prosedürünün kullanılabileceğini lakin bunun epeyce kıymetli olduğunu da belirtti.
Raporda görüşlerine yer verilen DSÖ Genel Yöneticisi Tedros Adhanom Ghebreyesus ise, “İklim krizi, daha şiddetli ve öngörülemeyen hava olaylarına yol açan, hastalık salgınlarını körükleyen ve bulaşıcı olmayan hastalıkların daha yüksek olmasına katkıda bulunan bir sıhhat krizidir.” sözlerini kullandı. (AA)
