Yapay zeka uyardı, hastanın hayatı kurtuldu

Gazi Üniversitesi Hastanesi’ne başvuran 46 yaşındaki bayan hasta, yapay zekanın tespit ettiği ve acil müdahale edilen birinci klinik olay olarak tıp tarihine geçti.

Spesifik olmayan baş ağrısı şikayetiyle Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Beyin ve Hudut Cerrahi Polikliniğine başvuran bayan hastadan hekimi manyetik rezonans görüntüleme (MRG) tetkiki istedi.

Hastanın MR aygıtında olduğu sırada gerçek vakitli hasta datalarını tahlil eden bir yapay zeka algoritması tarafından tespit edilen bir tümörün tespiti üzerine acil ameliyata alınan hastanın hayatı erken müdahaleyle kurtarıldı.

Bu durum, MR çekimi sırasında bir hastanın devam eden görüntülemesi sırasında yapay zeka algoritması tarafından teşhis edilen, ilgili doktorların anında uyarılması ile hastaya en uygun tedavinin süratli biçimde uygulandığı birinci klinik hadise olarak “Journal of Neurosurgery : Case Lessons” mecmuasında yayımlanarak tıp literatürüne girdi.

ALORİTMANIN EĞİTİLMESİ 6 AY SÜRDÜ

Çalışmanın ayrıntılarını, Beyin ve Hudut Cerrahi Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emrah Çeltikçi ile Türk Beyin Projesi Gazi Üniversitesi Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Erdem Sağıroğlu anlattı.

Beyin tümörü, hipofiz ve baş tabanı cerrahisi uzmanı Doç. Dr. Çeltikçi, Şubat 2021’de başlayan Türk Beyin Projesi kapsamında algoritmanın, beyin cerrahisine ait “inme”, “kanama” ve “tümör” üzere bilgilerle eğitilmesinin 6 ay sürdüğünü söyledi.

Çeltikçi, daha sonra gerçek datalar üzerinde çalışmalar yürüttüklerini ve algoritmanın ikinci versiyonunu tamamladıklarını, algoritmayı Gazi Üniversitesi Hastanesindeki MR aygıtlarında 24 saat çalıştırmaya başladıklarını anlattı.

Bu sırada, MR imajlarının kaydedildiği hastane otomasyon sistemine entegre edilen yeni geliştirilen yapay zeka modellerini buna dahil ettiklerini aktaran Çeltikçi, böylelikle yapay zeka algoritmasının hasta daha MR cihazındayken 5-10 saniye ortasında değişen müddetlerde çekilen beyin MR’ında olağandışı bir durum içerip içermediğini değerlendirmeyi başardığını kaydetti.

Yapay zeka sisteminin, Dijital Dönüşüm Ofisi’nin de dayanağıyla bir GSM operatörünün imajlı bildiri servisine entegre edildiğini bildiren Doç. Dr. Emrah Çeltikçi, “Böylece algoritmanın, MR’da bir anormallik tespit ettiğinde hekimlerin cep telefonuna geliştirilen özel servis üzerinden ileti atması ve anormallik içeren anonimleştirilmiş manzaranın de tabiplere gönderimi sağlandı. Yapay zeka sistemi, hastaya ilişkin anormallik içeren MR kesitlerindeki olağandışı bölgeleri (segment) renklendiriyor.” dedi.

ANORMALLİK TESPİT ETTİ

Yapay zeka algoritmasının kurulduğu günden bu yana tabiplerin cep telefonlarına alarm yolladığını belirten Çeltikçi, tıp tarihine geçen hastayla ilgili şöyle konuştu:

“Akşam saatleriydi. Polikliniğe baş ağrısı şikayetiyle gelen hastamızdan MR istenmiş. Yapay zeka sistemi, hastamız daha MR cihazındayken bir anormallik tespit etti. Telefona baktığımızda yapay zekanın hastamızın beyninin önemli bir kısmında beyin ödemi ve tümör tespiti yaptığına dair bildiri gördük. Hekimlerimiz çabucak harekete geçti ve gerekli tedbirleri aldı. Hastamız, yaptığımız biyopsiye nazaran de beyin tümörü tanısı aldı ve tedavilerine başlandı.”

Türkiye’de MR görüntüleme sayısının çok yüksek olduğunu, bu imajları radyologların değerlendirmesi için hastaneden hastaneye değişebilen müddetler gerektiğini belirten Çeltikçi, “Yapay zeka, acil müdahale gerektiren anormalliği çok kısa müddette gösterebildi. Yapay zeka ile amaçlanan esasen erken alarm sistemi üzere çalışması.” dedi.

Çeltikçi, yapay zeka çalışmalarında, yalnızca erken alarm değil, tümörün isminin ve genetik özelliğinin de tespit edilebilmesini hedeflediklerini bildirdi.

DÜNYA LİTERATÜRÜNDEKİ BİRİNCİ VAKA

Emrah Çeltikçi, Avrupa ülkeleri ve ABD’de yapay zeka çalışmaları yürütüldüğüne işaret ederek, şu değerlendirmeyi yaptı:

– Literatürde gerçek vakitli çalışan bir algoritmayla tespit edilmiş gerçek bir hastanın teşebbüsünü görmedik. İşin aslı bu durum bizi şaşırttı. Sonradan geriye dönüp baktık ki örneğin ABD’de geliştirilen erken ihtar sistemlerinin şimdi FDA onayları alınmamış. Hasebiyle yapay zeka ile bu türlü bir durumu gerçek vakitli test etme kapasiteleri yok. Oradaki bürokratik pürüzler de buna müsaade vermiyor. Ayrıyeten ABD’de sıhhat sisteminin özel olması nedeniyle dataya ulaşmada badireler var. ABD’deki bu durum, bizim için olağan hoş oldu.

– Hastamız aslında literatürdeki birinci yapay zeka tarafından tespit edilip MR’ının çekildiği günün sonraki günü müdahalesi yapılan birinci insan oldu dünya tarihinde. Hatta biz bunun yayınını da yaptık. Dünya literatüründeki birinci hadise bizim hastamız oldu. Deneysel emelli değil gerçek bir hasta bir MR aygıtına girdi, yapay zeka beynindeki tümörü tespit etti ve hekimlere haber verdi ve hastaya müdahale edildi. O açıdan da çok keyifli ve gururluyuz. Sonuçta bir şeyleri birinci defa yapıyor olmak hoş.

Yapay zekayla beyin tümörünün erken teşhisinin sağlandığını ve böylelikle radyologların MR tetkik sonucunu raporlaştırması beklenmeden hastaya acil müdahale edilebildiğini anlatan Çeltikçi, hastanelerinin acil servisinde bilhassa “inme” riskinin erken tespit edilmesine yönelik olarak geliştirilen yapay zeka sisteminin kullanılabileceğini bildirdi. (AA)