Yunanistan’da zeytinyağı fiyatları katlandı
Yunanistan’da sofralarının vazgeçilmezi, Yunan kültürünün ayrılmaz kesimi olan zeytin ve zeytinyağı üretiminin iklim krizinin yol açtığı olumsuz hava kuralları nedeniyle bu yıl büyük oranda düşmesi sonucu, fiyatları da bir senede yaklaşık iki katına çıktı.
Uzun ömrün sırrı olarak gösterilen Akdeniz mutfağı ve onun “baş tacı” zeytinyağı, İtalya, İspanya ve Yunanistan’da hayatın neredeyse her alanında kullanılan bolluk sembolü bir eserken, bu yıl “altın değerinde” bir pozisyona ulaştı.
Ülkede kişi başı yıllık ortalama 10 litre tüketilen zeytinyağının raflardaki litre fiyatı 10-15 Euro aralığında değişirken, organik yahut ekstra rafine zeytinyağlarının litre fiyatları 15 Euro’nun da üzerine çıktı.
MEVSİM NORMALLERİNDE DEĞİŞİM ÜRETİMİ DÜŞÜRDÜ
Üç kuşaktır zeytinyağı fabrikası işleten aileden Spiros Kaçaros, AA muhabirine, son 50 yıldır üretimde süregelen düşüş yaşandığını söyledi.
Kaçaros, tıpkı ağaçlardaki zeytinden 1970’li yıllarda 2,5 ton, 1980’lerde 2 ton, 1990’larda 1 ton yağ elde ederken, 2023’te bu ölçünün 200 kilogramla hudutlu kaldığını belirtti.
Üretimdeki düşüşün temel nedeninin iklim kurallarının değişmesi olduğunu vurgulayan Kaçaros, ağaçların zeytin verimindeki düşüşün, mevsim normallerindeki değişime paralel olduğunu aktardı.
Kaçaros, kimi üreticilerin, üretimlerini artırmak için yeni zeytin ağaçları diktiğini lakin bunu yapamayan klâsik üreticilerin zeytinyağı üretiminin büyük ölçüde azaldığını bildirdi.
Bu yıl bölgelerindeki zeytinyağı üretiminin geçen seneye oranla yaklaşık yüzde 90 daha az olduğunu tabir eden Kaçaros, geçen yıl kışın geç başlamasının bu düşüşte tesirli olduğunu vurguladı.
Kaçaros, “Zeytin uyumak, dinlenmek için soğuğa muhtaçlık duyar. Zeytinin dinlenebilmesi için soğuk olmazsa, şimdiki üzere ağaç, ilkbahar yaz geldi sanır, başı karışır. Sonuçta canlı bir organizma. Erkenden filiz çıkarabileceğini sanır. Bir anda soğuk bastırınca filizler bozulur.” diye konuştu.
‘HASTALIKLARA KARŞI DA SOĞUK GEREKLİ’
Mesleğe başladığı yıllarda zeytin ağaçlarının bakıma çok gereksinim duymadığını bildiren Kaçaros, bugün ise sıcaklık ve yağışlardaki değişim nedeniyle ağaçlara kesinlikle gübreleme gerektiğini söyledi.
Kaçaros, ağaçta mantar üzere hastalıkları yok etmek için soğuğun değerli olduğunu, kış sıcaklıklarının yükselmesinin bunlarla uğraşta ilaçlamayı da mecburî hale getirdiğini vurguladı.
İSPANYA VE İTALYA’DAKİ DURUM ETKİLEDİ
Bu yıl İspanya ve İtalya’da da zeytin üretiminin düşük olduğuna dikkati çeken Kaçaros, “Bu ülkelerde üretim düşük olmasaydı, Yunanistan’da üretim az olsa bile fiyat çok yükselmezdi lakin 2 yıldır fiyat çok yüksek.” dedi.
Kaçaros, zeytinyağı piyasasında belirleyici İtalya ve İspanya’da bu yıl dünya genelindeki tüketimini karşılayacak ölçüde zeytinyağı bulunmadığını, fiyatlardaki ani artışın bir öteki nedeninin de bu olduğunu kaydetti.
Talep arttıkça, tüketilen zeytinyağı kalitesinin de düşeceğini anlatan Kaçaros, “Yunan üreticiler, Yunanistan’daki en berbat zeytinyağını bile uygun fiyat verildiği için ellerinden (geçen yıl) çıkardı zira zeytinyağının fiyatının (bu yıl) bu kadar yükseleceğini varsayım edemediler ve yağı son damlasına kadar sattılar.” dedi.
‘ZEYTİNYAĞI YUNANİSTAN’DA BİR GELENEK’
Spiros Kaçaros’un oğlu İlias Kaçaros, 1958’den beri hizmet veren zeytinyağı fabrikasının üçüncü kuşak sahibi.
İlias Kaçaros, 6 yaşından beri gelip gittiği fabrikanın kendisi için özel bir merak olduğunu kaydetti.
Düşen üretime ve tüm zorluklarına karşın dede mesleğini sürdürmeye kararlı olduğunu belirten Kaçaros, “Zeytinyağı Yunanistan’da her ailenin büyük kıymet verdiği bir eserdir ve bir gelenektir. Bu gelenek devam edecektir. Biz de üreticilere yardım etmek için gerekli araçlara ve niyete sahip olmalıyız.” diye konuştu.
ÜRETİM MALİYETLERİ DE YÜKSELDİ
En değerli gelir kaynağı zeytin üreticiliği olan Askri Belde Belediye Lideri Nikolas Holiasmenos da bu yıl üretimde yaşanan düşüşün temel nedeninin geç gelen kış olduğunu lisana getirerek, “Üretim maliyetleri, gübre, mazot fiyatları, üretim için gerekli tüm araçların fiyatları da arttı. Sonuç olarak eserin de fiyatı da yükseldi. Aslında yağın olması gereken fiyatı bu. Geçen yıllarda fiyatlar çok düşüktü.” sözlerini kullandı.
Üretim maliyetlerindeki artışın üreticileri sıkıntı durumda bıraktığına dikkati çeken Holiasmenos, bu yıl toptancıların üreticiye ödeyeceği bedelin litre başına 8 ila 10 Euro civarında olmasının beklendiğini aktardı.
Holiasmenos, üreticilerin öteki bir meyve yahut zerzevat üretimine geçmesi ihtimaline ait ise “Buğday üzere değil, her yıl değiştiremezsin. 100 yaşın üzerinde ağaçlar var burada. Üreticilerin bunu bırakıp öteki bir üretime geçmesi çok sıkıntı.” dedi.
ZEYTİNYAĞINDA MARKALAŞMA
Genç yatırımcı Hristos Reberis, fabrikasını “Balkanlar’ın en modernlerinden biri” olarak tanımlayarak, Askri’deki üretimlerinin İngiltere, Almanya, Kore ve Kanada pazarına ulaştığını kaydetti.
Reberis, gençlerin bu mesleğe gönül vermesi halinde büyük kentleri terk edip taşrada yaşamayı göze alması gerektiğine dikkati çekerek, “Küçük yahut büyük üretici fark etmez, herkes bir marka yaratsın ki yurt dışında tanınalım. Eserimiz fakat bu formda kendini gösterebilir.” dedi.
