Zelzele sonrası bina dayanıklılık testlerine artırım: Eline karot makinesi alan…
Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların yarattığı yıkım sonrası etraf vilayetlerde kiralara yapılan artırımların akabinde benzeri bir fırsatçılık da binaların sarsıntı dayanıklılık testlerinde yaşanıyor.
2023 Ocak prestijiyle personellik maliyetlerindeki artışla birlikte yıllık bazda yüzde 53-66 aralığında zamlanan bu testler, son zelzeleden sonra tekrar zamlandı.
Sozcu.com.tr’ye konuşan TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Adana Şube Lideri Hasan Aksungur, “Normalde oturmuş bir fiyat vardı ve karot başına 500-600 TL fiyat alınıyordu. Bir binadan 20 karot alınsa 10-12 bin TL idi. Zelzeleden sonra bu fiyat 50 bin TL’ye kadar çıktı. Bu durum ne yazık ki battaniye fiyatlarından kira fiyatlarına kadar her bölümde var” dedi.
‘TESİSATÇILAR BİLE HİLTİSİYLE KAROT ALMAYA BAŞLADI’
Tek sorun, fırsattan istifade fiyat artıranlar da değil…
Bu testleri olağanda Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın internet sitesinde yer alan lisanslı firmalar yapabiliyorken son zelzeleden sonra eline karot makinesi alanın bu testleri yaparak vatandaşı yanılttığı belirtiliyor.
“Su tesisatçıları bile hiltisinin ucuna taktığı aparatla gidip karot örneği alıyor” diyen Aksungur, “Bana nazaran bu durum, öbür vilayetlere kıyasla Adana’da daha çok. Zira zelzeleden etkilenen Adana’da 12 bina yıkıldı, 42 ağır hasarlı bina var. Meğer ki orta hasarlı binalarda karot almanın mümkünatı yok. İstikrarını yitirmiş binalar bunlar” değerlendirmesinde bulundu.
Sozcu.com.tr’ye konuşan Sarsıntı Güçlendirme Derneği (DEGÜDER) Lideri Sinan Türkkan da Sungur ile misal bir noktaya dikkat çekti:
“Şu anda maalesef her şey çok karıştı. Eline karot makinesi alan herkes yollara düşmüş vaziyette. Bu halde çok fazla şikâyet geliyor.”
‘BİRİLERİ GELDİ, BİNAYI GEZDİ, RAPOR HAZIRLADI’
Türkkan, “Son günlerde ‘birileri geldi, binayı gezdi ve rapor hazırladı’ biçiminde şikâyetler alıyoruz. Binanın sağlamlık raporu gözle görülerek tespit edilemez. Toplumsal medyada yayılan mikrotromor sistemle binaların dışarıdan inceleme yapılarak sağlamlığının tespit edildiği söyleniyor. Bu muhakkak yanlışsız ve bilimsel değil” dedi.
Binaya girmeden bile çeşit ‘uydurma yöntemlerle’ risk raporu verildiğini gözlemlediklerini anlatan Türkkan, “Bunların bir geçerliliği yok. Birçok makus niyetli insan bu türlü periyotlarda ortaya çıkıyor. Vatandaş inanmasın, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın internet sitesinden yetkili firmalar ile laboratuvarlara ulaşsınlar. Emniyetli bir öteki yer de İnşaat Mühendisleri Odası’nın internet sitesinde yer alan statik proje büroları” diye konuştu.
Türkkan ayrıyeten, dün Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamalarda da, emniyetli bir zelzele dayanıklılık testi için nasıl bir yol izlenmesi gerektiğini anlatmıştı.
GEÇEN SENE 12 BİN TL OLAN TEST, BU YIL 20 BİN TL
DEGÜDER bilgilerine nazaran, geçen sene bu aylarda 12-13 bin TL’den başlayan sarsıntı dayanıklılık testleri bu yıl ise 20 bin TL’den başlıyor.
Binanın kaç katlı olduğuna ve yer etüdü olup olmadığına nazaran bu fiyat daha da artabiliyor.
GEÇİM KAYGISI CAN GÜVENLİĞİNDEN AĞIR BASIYOR
Öte yandan bir öbür sorun ise, insanların riskli binalarda oturuyor olmasına karşın bu testleri yapmaktan imtina etmesi…
Kiracılar, yapılan test sonucu riskli çıkan binanın 60 gün içinde yıkılması gerekeceği için test yapılmasını istemeyebiliyor ve diğer bir binada tutacağı kiralık dairenin fiyatı çok daha yüksek olacağı için mevcut riskli binada oturmaya istek gösteriyor.
Ev sahipleri ise, yapılan test sonucu binasının riskli çıkması durumunda konutunun pahası düşeceği için bina dayanıklılık testini yapmayabiliyor.
“En çok karşılaştığımız sıkıntılardan biri bu” diyen Türkkan, “Test sonucu karşısına çıkacak görüntü riskli ise, bu testi yapmaktan imtina ediyor vatandaş. Devletin kentsel dönüşüm için vatandaşa verdiği kira yardımı da 1500 TL ile sonlu. Bu fiyatın artırılması teşvik edici olacaktır” diye konuştu.
KİRACILAR DEĞİL KAT MALİKLERİ BAŞVURABİLİYOR
Peki kaç çeşit sarsıntı dayanıklılık testi var ve süreç nasıl ilerliyor?
Sozcu.com.tr’ye konuşan Türkiye Yapı Kontrol Şirketleri Birliği Genel Lideri Tayfun Gücenmez, iki farklı test olduğunu, birincisinin, Riskli Yapı Tespit Yönetmeliğine bağlı olan test olduğunu; bu test sonucunda binanın riskliyse yıkıma gittiğini; oburunun ise binanın genel zelzele performansını öğrenmek ve binayı güçlendirmek için yapılan test olduğunu anlattı.
Bu testlere kiracıların değil kat maliklerinin müracaat yapabildiğini tabir eden Gücenmez, süreci şöyle özetlei:
“Apartmanda 100 daire de olsa, yetkili firmalara kat maliklerinden bir adedinin başvurması kâfi oluyor.
Birtakım evraklar hazırlanıp karot testi alınıyor ve binada teşhisler yapıldıktan sonra belge hazırlanıyor.
Bu belge vilayet müdürlüğüne sunuluyor. Vilayet müdürlüğünün de belgeyi onaylamasının akabinde riskli olan binanın yıkım prosedürü başlıyor.
Bu onayın akabinde 60 gün içinde binanın yıkılması gerekiyor. Bu süreçte elektrik, su vs kesiliyor. Mevzuat bu sürece +30 gün daha ekler.”
İBB’NİN FİYATSIZ TESTİNE 6 GÜNDE 40 BİN BAŞVURU
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Buğra Gökçe, 10 kenti yıkan Kahramanmaraş zelzelelerinin akabinde İstanbul’da talep patlaması yaşanan fiyatsız süratli bina taraması çalışmaları hakkında dün açıklamalarda bulunmuştu.
