Zelzelenin şiddetini bırakın güçlü konutlar inşa edin!

Ankara Ticaret Odası (ATO) tarafından düzenlenen “Afetler Öncesi Mühendislik Hizmetleri Çalıştayı” için sarsıntı uzmanı Prof. Dr. Naci Görür de Ankara geldi. Yakın dostları ve öğrencileri, Jeoloji Mühendisler Odası Lideri Hüseyin Alan, ODTÜ Jeoloji Kısmı Lideri Prof. Dr. Erdin Bozkurt, Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bora Rojay, maden firması genel müdürü Mehmet Yılmaz, endüstrici İlhan Usanmaz, Tarık Usanmaz ve Düzgün Esina’yla çalıştay sonrası bir ortaya geldi. Bahis tekrar zelzele, ülkemizin ekonomik durumu ve bağımsızlığımızla ilgiliydi.

Kahramanmaraş merkezli zelzelenin birebir vakitte kıymetli bir ekonomik felaket olduğunu, benzeri bir zelzelenin İstanbul’da yaşanması halinde bunun bağımsızlığımızla da direkt ilgili olacağını belirten Prof. Dr. Naci Görür, SÖZCÜ’nün sorularını şöyle cevapladı:

15 YILDA BELİNİ DOĞRULTAMAZ

“Depremin vurduğu 11 ilin hepsi birebir derecede olmamakla bir arada diyelim ki Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Kahramanmaraş yörelerini düşünürsek iktisat, yani üretim durdu. Oradaki iş adamları, ‘Biz, 15 senede eski duruma gelemeyiz’ diyorlar. Birebir vakitte bu üreticiler pazarı, müşteriyi kaybettiler, rekabet güçleri bitti. 15 sene demek daha bir 15 sene geçecek, 30 sene dünya pazarlarından uzak kalacak. Hasebiyle pazardan silindi demektir.

Şimdi bir de daha şu anda Güneydoğu sarsıntısının ekonomik krizi Türkiye’yi vurmadı. Zira her zelzeleden sonra ekonomik krizler patlar. Yani Türkiye’de hani şu anda diyoruz ya ekonomik kriz var ekonomik sıkıntılar var. Daha Güneydoğu’nun, tüm Türkiye’nin üzerine gelmedi. Bunlar iki formda gelecek.

Direkt sarsıntıyla ilgili 11 vilayet Anadolu Aslanlarıydı. En fazla üretimin, ihracatın yapıldığı bir yerdi. Artık sıfırlandı, her şeyiyle durdu. Onun Türkiye’ye geri teptireceği ekonomik krizler olacak. Artık orada iş yok, üretim yok. Millet işi nereden bulacak? O gençler, o beşerler ne yapacak, ne edecek?

BAĞIMSIZLIKLAR DA KALMAZ

Bu durum ülkeye de yansıyacak. Zira Türkiye parayı gönderip oradaki sorunu çözecek durumda değil. Bence o kriz daha derinleşecek. Kimileri ‘Komplo Teorisi’ diyebilirler ancak ben bu mevzuyu herkesle tartışmaya hazırım. Marmara’da beklenen sarsıntı gelirse ve daha bu Güneydoğu sarsıntılarının tesiri büyük ölçüde ortadan kaldırılamamışsa, Türkiye’nin katiyen ekonomik bağımsızlığı kalkar, siyasi bağımsızlığı da kalmaz.

Neden? Zira Marmara Bölgesi Türkiye’deki gayri safi ulusal hasılanın yüzde 60’ına denk. Artık Marmara Bölgesi’nde meydana gelen sarsıntı bu 11 ilin sarsıntıdaki zafiyetinden, ziyanından çok daha fazla olacak. Zira İstanbul’da yoğunluk, nüfus fazla. Bir de yapı stoku yoğunluğu fazla. Gecekondu yüzde 60 seviyesinde. Türkiye endüstrinin can damarı bu bölgede.

Şimdi bu türlü bir sarsıntı olduğu vakit İstanbul, ekonomik olarak Marmara Bölgesi diz çökecek ancak Türkiye de ekonomik olarak büsbütün bitecek. O vakit ben sav ediyorum ki Türkiye’nin bağımsızlığı da tartışmalı hale gelecek.

Türkiye, aklını başına toplamazsa 2050 yılına kadar bağımsız bir devlet olarak çıkamaz. Bu mevzuyu ekonomistlerle de konuşuyorum. Cumhurbaşkanı da motamot şöyle dedi: ‘Bana gelip dediler ki IMF bizden 5 milyar dolar borç istiyor. Ben de ‘verin’ dedim. ‘Bugün borç alan yarın talimat alır’ dedim. O vakit Türkiye’nin geleceğini söylüyor. Sen Marmara Bölgesi’nde o darbeyi yedikten sonra esasen Türkiye’nin ayakta kalması mümkün değil. Borç alan demek ki talimat alacak, bu iş bitecek.

İSTANBUL’U BİZE BIRAKMAZLAR

İstanbul o kadar büyük bir darbe yerse zati İstanbul’u, o bölgeyi bize bırakmazlar. Yani ‘insanlık kültürü’ diye ayağını attı mı borçlu, harçlı, IMF’ydi, şuydu, buydu, bitti… Politikler hala bunların farkında değil. PKK, Kılıçdaroğlu’na geride alkış çalıyormuş, yok bu türlü diyormuş. Abuk subuk şeyler konuşuyorlar. Koca koca devlet adamlarının konuşmalarını görüyor musunuz?

Hele bir genel liderin konuşmaları tam mizah üzere. İnsan gülsün mü, ağlasın mı? Hayret devletin problemlerini bunlar hala anlamayacak kadar acizler. Palavra dolanla bu işler olmaz. Onun gözünü boya, bunun gözünü boya bu türlü bir devlet olur mu? Bu asrın sonuna biz nasıl gideceğiz? Yeni sıkıntılar gelecek. İklim krizi vuracak, bir taraftan her an zelzele vurabilir.

Türkiye’de uzunluğuna soruyorlar ‘Hocam bizim orada hangi fay kırıldı?’ Hoca hangisini söylesin? Türkiye’nin her tarafı fay. Bugün o fay kırılmasa sen sevinecek misin? ‘Oh be, biz rahatladık’ diyeceksin. Ne fark eder? Öbür tarafta senin insanların ölecek yani.

Türkiye’de bu fayların ne vakit zelzele üretecekleri bunların, tekerrür periyotuna bağlı ancak bu dönemler da değişiyor. Büyük zelzeleler geliyor. Örneğin oradaki o gerilim, birikimini değiştiriyor. Sonra ne fark eder ki biz jeolog mu olacağız bu ülkeye?

Deprem ülkesiyiz. Bir gün kalkacağız canlarımız ölmüş. 30 bin kişi ölmüş, 100 bin kişi ölmüş. Bizim artık bu asırda zelzele nerede olacak, nasıl olacak, kaç büyüklükte olacağı bırakıp sarsıntıda yıkılmayacak yerleşim alanlarını oluşturmalıyız. Devletin buna eğilmesi lazım.

Bizim devletimizde ‘Deprem Allah’tan geliyor. Hele bir gelsin, Allah büyüktür. Biz sarfiyat o vakit çorba veririz, çay veririz’ der ve bu işleri yapmaya çalışır. Malatya Belediye Lideri, ‘İnsanlar azdığı için zelzelede öldüler’ diyor. Ne diyeceksiniz?”

110  KİLOMETRELİK FAY…

Prof. Dr. Naci Görür, İstanbul’da yaptıkları bir araştırmada orta Marmara çukurluğu yani Silivri açıklarıyla Tekirdağ ortasındaki kısmın kırılmış olabileceğini düşündüklerini kaydederek “Ama Celal Şengör ile Xavire Le Pichon bizimle tıpkı görüşte değil. ‘Orası hala daha kırılabilir’ diyorlar. Biz onu ‘1912’de Şarköy zelzelesinde kırılmıştır’ diye bir yorumladık. Denizaltı çekimlerinde yeni kırık gözüküyor. 1912’de olsa üzeri kapanır,  bir şeyler olurdu. Çoğumuz 1912’de kırıldığı görüşündeyiz. Şarköy sarsıntısı gelmiş orta Marmara sırtına kadar. Öteki yer adalar fayı. Kumburgaz fayı 65 km, Adalar fayı 45 km. Demek ki 110 kilometrelik bir fay kırılmaya hazır” dedi. Naci Görür açıklamasını şöyle sürdürdü:

ÖPÜP BAŞINA KOY

“Adalar fayı 6, öbürü 7.2 mertebesinde olur. Politikler bunu dehşetlerinden palavra yanlış düzelttiler. İstanbul’da yüzde 60’tan fazla yapı stoku mühendislik hizmeti görmemiş, büsbütün kaçak göçek, gecekondu yordamıyla yapılmış. Ne demek yüzde 60? KİPTAŞ Genel Müdürü bana, ‘Yüzde 65 olsun hocam, öpüp başına koy’ diyor. Yüzde 70’ten fazla bina İstanbul’da sarsıntıya dayanamaz. Artık bu türlü bir durum var. Yoğunluk çok fazla. Şu anda iki tane otomobil park etmişler, giremiyorsun oralara. Bir de bu işin acil müdahale durumu var.

ANLASALAR GECELERİ UYUYAMAZLAR

Bizim devlet büyükleri bunu anlasalar gece yatamazlar. Şu anda da umurlarında değil. Hâlâ orada konut yapacağız reklam mahiyetinde, güya İstanbul’u zelzeleye hazırlıyorlar. Kardeşim seferberlik havasında son derece önemli bu işi yapman lazım. ‘Ona şey satacağız, buna şey satacağız’ diye bu türlü oyalama olmaz.

Cumhurbaşkanı demedi mi ‘500 tane 500 bin konut yapacağım satacağım’ diye. Aziz milletle koştu kuyruğa girdi. Onu söylediğim vakit bir tek ben karşı çıktım. İstanbul’da insanların vefatı beklediği binlerce bina var. Her an sarsıntıda, göçük altında kalacak beşerler. Sen burada yeni bina yapıp satmaktan bahsediyorsun. İnanamıyorum ben bu topluma. Toplum istemedi mi devlet, hükümet çözmez. Vatandaş can güvenliğini istemezse devlet niçin başını belaya soksun hükümet girsin?

CESETLER SOĞUMADAN…

Parti mitinglerinde bin-iki bin kişi pankart kaldırıp ‘Deprem dirençli yapı istiyoruz’ demeliydi. Her vilayette bu türlü kaldırılsaydı inanılmaz bir farkındalık olurdu. Bir kişi bile cesetleri daha soğumamışken sarsıntıyla ilgili bir şey yapmıyor, talepte bulunmuyor.”

Sohbetimizin sonuna yanlışsız Naci Hocanın son kelamları de şöyle oldu: Bu ülkenin e değerli beka sorunu zelzele. Zira, bu insanların hayat hakkıyla ilgili. Zelzeleyle iktisat de bağımsızlık da gidiyor fakat kimsenin umurunda değil.”