Zeytinyağı Memleketinde Vatandaş Ayçiçek Yağına Geçti

Manisa Soma’da yaşayan Emekli vatandaş Mehmet Kaygı “Ben BAĞ-KUR emeklisiyim. Daha önce emekli olduğumda asgari ücretten yüksek alırken şu anda 7-8 bin lira düşük alıyorum. Bizler Soma’da zeytinin içerisinde olduğumuz halde sofralarımıza maalesef zeytinyağı götüremiyoruz. Soma’da bile artık zeytinyağı 300 lira. Artık ayçiçek yağı kullanmaya başladık” diye konuştu. Soma’da 10 yıl belediye başkanlığı yapan ziraat mühendisi Önder Adar “Zeytinyağı fiyatları uçuyor artık yetişilecek gibi değil. Bir yıl enflasyon olayı ortadayken zeytinyağının yüzde 200 – 300 zamlanması inanılır gibi değil. Burada üreticinin kazandığını düşünmüyorum. Bunu kazananlar aracılardır. Türk çiftçisi son yıllarda mütemadiyen kaybetmekte” dedi.

Soma’da zeytinyağı sezonunun sonuna gelindi. Ancak her sektörde olduğu gibi bu alanda da maliyetler nedeniyle zeytinyağı fiyatları rekor düzeyde artmış durumda. Vatandaşlar ve üreticiler bu durum hakkında şunları söyledi:

‘KURAKLIK NEDENİYLE ZEYTİN REKOLTESİ AZ OLDU’

-Zeytinyağı üretimi yapan Şerifali Uysal: “2023 – 2024 zeytinyağı sezonunun sonuna gelmiş bulunuyoruz. Bu yıl hava kuraklıklarından dolayı, sıcaklıklardan dolayı zeytin rekoltesi az oldu. Türkiye’de az olduğu gibi İspanya, İtalya diğer Avrupa ülkelerinde de Akdeniz Bölgesi’ndeki zeytin bölgelerinde de rekolte çok az oldu. Buna rağmen yine de bereketli bir sezon yaşadığımızı düşünüyorum. Biz Soma Avdan bölgesi olarak, Soma’nın altı kömür, üstü zeytin. Linyit kömürünün hammaddesi olan Leonardit gübre maddesinden dolayı bölgedeki zeytinler kaliteli ve çok güzel bir yere sahip. Soma buradaki kaliteli zeytinyağları en son coğrafi işaretini aldı. Bu coğrafi işaretle, Soma zeytinyağı bir Ayvalık zeytinyağı gibi, bir Edremit zeytinyağı gibi markalı hale geldi, Soma Kaymakamlığı’nın girişimi ile. Biz burada şu anda Soma zeytinyağını çok kaliteli bir şekilde üretiyoruz.

‘MALİYETLER NEDENİYLE ZEYTİNYAĞI FİYATLARI ARTTI’

Bu yıl sezon başında ve sezon sonundaki maliyetlerimiz değişti. Mazot, gübre ve ilaç maliyetlerine çok büyük zamlar geldi. Bundan dolayı da zeytinyağı fiyatları da arttı. Sezon başında 200 – 220 lira olan zeytinyağı, şu anda yemeklikte 250, sızmada 300 lira gibi rakamlarla ulaştı. Fiyatların artmasından, bu durumdan çiftçi memnun. Fakat tüketici bu ürünü yiyebilir mi? Burada bir problem var. Bu fiyatlar daha da artacak. Dünyada zeytinyağı yok şu anda. Çiftçimiz maliyet olarak mazot gübre ve işçilik giderleri bir hayli arttı. Bu nedenden dolayı çiftçilerimizin üreticilerimizin maliyetleri çok arttı. Bu da zeytinyağının fiyatlarının artmasına neden oluyor. Sonuç olarak da sezon başında 220 lira iken, yemeklik 250, sızma 300 lira civarında satılıyor. Bu fiyatlar yüksek olduğundan dolayı tüketici bu yağı almaktan dolayı sıkıntı çekiyorlar. Şu anda piyasada çok düşük kalitede zeytinyağı olmayan, zeytinyağı adı altında diğer karışım yağlar satılıyor. Bu da halk sağlığı açısından çok problemli. Devletimiz bunlarla mücadele ediyor fakat yetersiz kaldığını düşünüyorum. Bu denetimlerin daha da artırılması gerekiyor. Vatandaş bilinen fabrika, bilinen üreticilerden yağını alması gerekiyor. Örnek olarak söylersek vatandaş yağını aldı bir problem yaşadı. O zaman bu yağı götürüp geri verebilmeli. Bunu diyebileceği bir yerden zeytinyağını almalı.”

‘BİR BARDAK ZEYTİNYAĞININ MALİYETİ 30 LİRA’

-Zeytin ve zeytinyağı üreticisi Kadir Bilir: “Manisa’nın Soma ilçesi Cenkeri Avdan Ovası’nda kendime ait 60 ağaç zeytinliğim var. Burada sadece kendi yiyeceğim yağı üretmek maksadıyla çiftçilik yapıyorum. Bugün mazot girdilerini üretimdeki gübre girdilerini hesapladıktan sonra piyasada 300 liraya satılan 1 kilogram zeytinyağının bize maliyeti o kadar. Fakat sonuçta bunu yiyecek insanlarımız emekli vatandaşlarımız var. Örnek olarak vereceksek salataya koyduğumuz bir bardak zeytinyağının maliyeti 30 lira. Salatanın içerisine diğer koyduğumuz malzemeler hariç. Biz kendimiz üretici olduğumuz halde önceden rahat rahat bol bol tükettiğimiz bu zeytinyağını, salataya koyarken göz kararıyla canımız acıyaraktan koyuyoruz. Bu Türkiye şartlarında yaşayan emeklilerimiz, 7 bin 500 liraya maaş alan emeklerimiz bu zeytinyağını nasıl yesin? Piyasada 10 kilo çiçek yağına denk gelen 1 kilo zeytinyağının maliyeti 300 lira. Bugünkü enflasyon şartlarında hesap ettiğimizde emeklilerimiz gerçekten zor şartlarda bu zeytinyağını alıp sabah kahvaltısında ve akşam yemeklerinde salataya koyamayacak durumdalar. Bunların bir an önce çözüme kavuşturulmasını bekliyoruz. Hem üretici için hem de tüketici için bir an önce çözüme kavuşturulmasını bekliyoruz.”

‘İNSANLAR BİLDİKLERİ, TANIDIKLARI YERLERDEN YAĞLARINI ALSINLAR’

-İşletme çalışanı Mustafa Öztürk: “Ben 25 yıldır bu mekanda çalışıyorum. 25 yıldır bu zeytinyağını kullanıyorum. Şu anda zeytinyağını kullanamayacak duruma geldik. 300 lira oldu. En ucuz zeytinyağı 250 lira. Hatta bunun 500 lira kadar olacağı söyleniyor. Ben bir salataya 100 gram zeytinyağı koysam 30 lira.”

-Zeytinyağı üretip perakende satışını yapan Afet Korkmaz: “Zeytin fiyatları bu sene yüksek olmasından dolayı zeytinin de az olması nedeniyle bir anda zeytinin de zeytinyağının fiyatı da yükseldi. Geçtiğimiz sene sezon başında 200 – 220 lira iken şu anda yağ 275 lira. Şu anda vatandaş çok sıkıntılı, zeytinyağı alamıyor. Bizim her sene zeytinyağı verdiğimiz kişiler vardı. Şimdi zeytinyağı alamayanlar 2 kilo 2,5 kilo zeytinyağı alıyorlar. Ve bu kişiler senelik 70-80 litre yağ alıyordu bizden. Çarşıda satılan 500 liraya 700 liraya zeytinyağları… Bunlar yağ değildir. Çünkü hesap kitap meydanda. Bu sene 5 kilo ile 6 kiloda 1 kilo yağ verdi zeytin. Bunun maliyeti ise 225 230 lira. Ben şunu söyleyebilirim insanların bildikleri tanıdıkları yerlerden yağlarını almalarını söyleyebilirim.”

‘BİZ SOMA’DA OLDUĞUMUZ HALDE ZEYTİNYAĞI TÜKETEMİYORUZ’

-Emekli vatandaş Mehmet Kaygı: “Ben BAĞ-KUR emeklisiyim. Daha önce emekli olduğumda asgari ücretten yüksek alırken şu anda 7-8 bin lira düşük alıyorum. Bizler Soma’da zeytinin içerisinde olduğumuz halde sofralarımıza maalesef zeytinyağı götüremiyoruz. Soma’da bile artık zeytinyağı 300 lira. Artık çiçek yağı kullanmaya başladık. Maliyeti daha düşük olduğu için. Sofralarımızda salatalarımızda bile zeytinyağı yerine ayçiçek yağı kullanıyoruz. 100 gram bir zeytinyağı kullansak 30 lira maliyeti bize. Artık bir düşünün bunun içinde marulu, soğanı, domatesi var. Maliyetini siz düşünün.”

‘TÜRK ÇİFTÇİSİ SON YILLARDA MÜTEMADİYEN KAYBETMEKTE’

-1994-2004 yılları arasında Soma Belediye Başkan’ı olan Ziraat Mühendisi Önder Adar: “Zeytinyağı fiyatları uçuyor artık yetişilecek gibi değil. Bir yıl enflasyon olayı ortadayken zeytinyağının yüzde 200 – 300 zamlanması inanılır gibi değil. Burada üreticinin kazandığını düşünmüyorum. Bunu kazananlar aracılardır. Türk çiftçisi son yıllarda mütemadiyen kaybetmekte. Ancak ve ancak üretim planlaması yapılırsa çiftçi para kazanacaktır. Vatandaş bu mağduriyetten kurtulacaktır. Zeytinyağı aslında çiftçinin çok kazandıracağı bir fiyat değil. Alım gücü çok düşük olduğu için, vatandaşımıza halkımıza pahalı gelmekte. Bunun mutlaka üretim planlanması lazım. Çiftçinin desteklenmesi lazım. Çiftçi desteklenirse ancak halkımız bol ve ucuz yiyebilir. Ben orta sınıf bir vatandaş olarak zeytinyağını eskisi gibi kullanamıyorum. Eskiden bol bol yiyorduk. Fakat şu anda zeytinyağı alırken de kullanırken de çok dikkatli harcamak zorundayım. Zeytinyağını istediğim gibi kullanamadığım için, bitkisel yağlar kullanmak zorunda kalıyorum.”

-Emekli İbrahim Özkan: “Zeytinyağının şu anda zor kullanıyoruz. Altın değerinde oldu artık. Zeytinin girdisi mazot gübre artık çok pahalı. Zeytinyağının litresi 300 lira olmuş. Artık biz salataya damla damla zeytinyağı koymaya başladık. Şu anda alım gücü çok zor. Şu anda emekliler zeytinyağı alamıyor. 300 lira litresi. Nasıl alsınlar, 5 litre zeytinyağı bin 500 – 2000 lira. Nasıl kullanacaklar. Artık damla damla kullanıyoruz zeytinyağını salatalara.”