Zeytinyağı mı yoksa ayçiçek yağı mı kullanmalısınız? Artılarıyla eksileriyle aralarındaki farklar…

Tarihi MÖ 6000’li yıllara dayanan zeytinyağı günümüzde de sofralarımızın vazgeçilmezi. Antioksidan içeriğiyle zararlı maddelerin bağırsaklardan uzaklaştırılmasında ve karaciğerin daha aktif çalışmasında önemli rol oynar. Diyabet hastaları için faydalı bir besin olup aynı zamanda kolesterolün de dostudur. Tabi Her şeyin fazlası zararlı olduğu gibi, zeytinyağı da kararında tüketilmelidir.
İlk fabrika üretimi 1835 yılında Rusya’da başlayan ayçiçek yağı ise sofralarımızda zamanla geniş yer kaplamaya başlamıştır. E vitamini miktarı bol olan ayçiçek yağı omega 6 yönünden de zengindir. Ancak çoklu doymamış yağ oranı yüksek olması nedeniyle dikkatli tüketilmesi ve tüketiminin en alt seviyede tutulması önerilmektedir. Uzmanlar tarafından, ayçiçek yağının vücut düzenimiz üzerinde olumlu etkileri olduğu açıklanmaktadır. Bu gözlemler kimi bilim adamları tarafından onaylanırken kimileri tarafındansa onaylanmamaktır.

Günden güne artan sağlık sorunları hayatlarımızın merkezinde yer alıyor. Peki sağlıklı yaşam yolunda işe nereden başlamalıyız? Türk mutfağının vazgeçilmezi yağlar olunca buradan yola çıkmak güzel bir başlangıç olacaktır.Zeytinyağı ve ayçiçek yağı bilinen en sağlıklı bitkisel yağlardan ikisidir ve birçok tüketici bu iki yağı market raflarında karşılaştırarak ikisi arasındaki farkları bulmaya çalışmaktadır. Bu iki farklı bitkisel yağın benzerlikleri olsa da iki yağı birbirinden ayıran belirli farklılıklar da vardır.
Anahtar fark: Ayçiçeği ve Zeytinyağları en çok bilinen bitkisel yemeklik yağ türleridir. En büyük fark kökenlerinde yatmaktadır; yani ezilmiş ayçiçeği tohumlarından ayçiçeği yağı elde edilirken ezilmiş zeytinlerden zeytinyağı elde edilir.
Çoğu insan yemekleri için yağ alışverişi yaptığında üç faktörü göz önünde bulundurur: yağın beslenmeye ne gibi yararlarının olduğu, tadının nasıl olduğu (aroması varsa) ve kaç derece sıcaklıkta pişeceği. Aşağıda, bilinçli bir karar vermenize yardımcı olmak için zeytinyağı ve ayçiçek yağını beslenme yararları, lezzet ve pişme noktasıyla karşılaştırıyoruz.

Beslenme

Zeytinyağı ve ayçiçek yağının her ikisi de iyi kolesterolü desteklerken kötü kolesterolü kontrol altında tutmaya yardımcı olan sağlıklı yağlar gibi benzer tekli doymamış ve çoklu doymamış yağ seviyelerine sahiptir. Ayçiçek yağı, çoklu doymamış bir yağ olan linoleik asitte, zeytinyağı ise tekli doymamış bir yağ olan oleik asitte daha yüksektir. Her ikisi de serbest radikallere karşı savunmaya yardımcı olan nispeten iyi E vitamini seviyelerine sahiptir. Bununla birlikte, zeytinyağı kan pıhtılaşmasına katkıda bulunan ve kemikleri güçlendiren K vitamini bakımından daha yüksektir. Bu nedenle, besin değeri söz konusu olduğunda zeytinyağının bir üstünlüğü vardır.
Tat

Zeytinyağı ve ayçiçek yağı farklı lezzet profillerine sahiptir, bu da onları yemek yaparken hangi yemeklerde kullanmak isteyebileceğinizi etkiler. Sızma zeytinyağı en az işlenmiş zeytinyağı türüdür ve bu nedenle en belirgin zeytin tadına sahiptir. Zeytinyağının tadı, baz olarak kullanılan zeytin türlerine bağlıdır, ancak genellikle “çimen kokulu” veya “biberli” olarak tanımlanır. Bir diğer yandan, ayçiçek yağı, geldiği bitkiyi anımsatan hafif bir tada sahiptir. Ayçiçek yağı, lezzet olarak zeytinyağına göre daha fazla nötrdür ve bu nedenle, yağın yoğun tadını almak istemeyeceğiniz durumlar (belirli tariflerin pişirilmesi gibi) için uygundur. Bir diğer yandan, bu klasik, taze lezzeti elde etmek istiyorsanız kesinlikle zeytinyağını satın almalısınız.

Pişme Noktası Zeytinyağı bazen daha düşük bir pişme noktasına sahip olarak tanımlanırken, yüksek kaliteli Milavanda tarafından sunulanlar gibi zeytinyağı, pişmeden yaklaşık 204 Derece’ye kadar çıkabilir. Kızgın yağda kızartmaların çoğu 176 ila 190 Derece arasında gerçekleştiğinden, bu genellikle evde kızgın yağda kızartma ve diğer yüksek ısıda pişirme durumları için yeterlidir. Ayçiçek yağı, 232 Derece civarında biraz daha yüksek bir pişme noktası sunar, ancak evde pişirme uygulamalarının çoğu bu kadar yüksek ısı gerektirmez. Sonuç olarak, bu yağlardan herhangi birini kızartma yapmak veya sotelemek için kullanabilirsiniz.

Peki fayda ve zarar açısından iki yağ arasında fark oluşturan etkenler nelerdir?
İlk olarak, zeytinyağı doğal yöntemlerle üretilirken ayçiçek yağı kimyasallara ve özel ısı süreçlerine maruz kalarak son halini almaktadır. Daha hafif tat ve koku elde etmek aynı zamanda raf ömrünü uzatmak adına ayçiçek yağı rafine edilmektedir. Rafine işlemi süresince uygulanan ısı, kimyasal ve basınç yağda eriyen antioksidanları (E vitamini) yok etmektedir.
Kolesterol açısından baktığımızda ise zeytinyağının kolesterole olumlu etkisinin çok olduğunu söylemek gerekir. Hormonların ana maddesi ve anne sütü içinde yoğun oranda bulunan kolesterol oldukça faydalı bir maddedir. Buradaki önemli noktaysa kolesterolün oksitlenmesi durumunda saf değiştirerek sağlık düşmanı olmasıdır. Ayçiçek yağında ise içerisindeki kolesterolün oksitlenmesi sebebiyle faydasının zarara dönüşmesi söz konusu olabilmektedir.
Sağlıklı yaşamak ve sağlıkla kalmak için, doğal ve sağlıklı olan zeytinyağının etkilerini azımsamayın ve sofralarınızdan eksik etmeyin. Zeytinyağınızı salatalarınıza, zeytinyağlı yemekler yaparken kullanabileceğiniz gibi, tüm yemeklerinizde pişmiş olarak da tüketebilirsiniz. Etinizi, soğanınızı kavururken de zeytinyağı kullanabilirsiniz.

Hangi Yağı Seçmelisiniz?
Şu an muhtemelen zeytinyağı mı yoksa ayçiçek yağı mı seçmeniz gerektiğini merak ediyorsunuzdur. Bu yağların her ikisinin de bazı benzerlikleri vardır, fakat aynı zamanda onları farklı senaryolara uygun kılan farklılıklar da vardır. Tadı ve lezzeti ile zeytinyağı daha çok tercih edilir ve kızartma da dahil olmak üzere birçok farklı pişirme uygulaması için el altında tutulması gereken çok yönlü kullanabileceğiniz bir yağdır. Bununla birlikte, ayçiçek yağının hafif tadı ve daha yüksek pişme noktası, aşırı yüksek pişirme sıcaklıklarında pişiriyorsanız veya çalışıyorsanız iyi bir seçimdir. Muhtemelen zeytinyağını daha sık kullanacaksınız, ayçiçek yağını yedek olarak kilerinizde bulundurmak iyi bir seçenek olabilir.