Zeytinyağında ihracat yasakları işe yaramadı, fiyatlar düşmediği üzere yüzde 30 arttı

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği (EZZİB) son devirde dökme ve varilli zeytinyağı fiyatlarındaki yüzde 50 artışın nedenini açıkladı.

EZZİB Lideri Davut Er, zeytinyağı ihracatındaki kısıtlamalar sonrasında Türkiye’nin ihraç pazarlarında itibar ve döviz kaybı yaşadığını, yasakların bir an evvel kaldırılması gerektiğini kaydetti.

Zeytin ve Zeytinyağı Kesim Buluşması ve Zeytin ve Zeytinyağı İhracatının Yıldızları Ödül Töreni’nde konuşan EZZİB Lideri Davut Er, Türkiye’nin 2022/23 dönemine 50 bin ton zeytinyağı stokuyla girdiğini, rekoltenin 380 bin ton olarak hesaplandığını, Afrin’den gelen 50 bin ton zeytinyağı dikkate alındığında 480 bin ton seviyesinde zeytinyağına ulaşıldığını söyledi.

Er ayrıyeten 160 bin ton iç tüketim ve 150 bin ton ihracat olduğunun, yeni döneme 170 bin ton stok ziyadesiyle girildiğinin, 2023/24 döneminde 179 bin ton rekolte beklendiğinin, zeytinyağı arzında bir sorun olmadığının altını çizdi.

ARZDA SORUN YOK

“Türkiye’nin zeytinyağı arzında panik olmasını gerektirecek bir durum kelam konusu olmadığını bir sefer daha vurgulamak istiyorum” diyen Er, “Fiyatlar kısıtlama uygulamasından bu yana yaklaşık yüzde 30 civarında artış gösterdi” açıklamasında bulundu.

Er, “İhraç edilemediği için depolarda bekletilen zeytinyağları ise, sıcak hava ve olumsuz depolama şartları nedeniyle bozulmaya maruz kaldı, asidite ve öteki değerli spektler ziyan gördü, yüksek kaliteli sızma yağlar rafinajlık yağlara dönüştü ve bu da yüzde 30’luk bir bedel kaybına neden oldu. Kelam konusu kısıtlama uygulaması hem iç piyasada hem de ihracatta hiçbir olumlu sonuç doğurmadı” diye konuştu.

HEDEF AMBALAJLI İHRACATI ARTIRMAK

Katma pahası yüksek ambalajlı ihracatı artırmanın ana gayeleri olduğunu vurgulayan Er, kelamlarına şöyle devam etti:

“Dünyada Catering ve konserve dalındaki firmalar değerli ölçüde zeytinyağını kendi üretimlerinde kullanılmak üzere ülkemizden dökme olarak temin etmekte. Öteki yandan hem kutulu hem de dökme mal talep eden alıcılar bulunmakta olup, bu firmalara yalnızca kutulu zeytinyağı satıp dökme taleplerini diğer ülkelerden karşılamalarını beklemek bu alıcıların büsbütün kaybı manasına gelmektedir.

Dökme zeytinyağı ihracatımızda, yalnızca İspanya değil, tıpkı vakitte ABD, Kanada ve Suudi Arabistan üzere tüketici ülkelerin de en kıymetli pazarlarımızdan olduğunu gözlemliyoruz. Dökme zeytinyağı ihracatını yasakladığımızda, bu ülkelere olan ihracatımızın kısıtlanmasıyla, rakiplerimize mal vermeyelim derken direkt bu değerli pazarları kelam konusu rakip ülkelere teslim etmiş oluyoruz.”

1 MİLYAR DOLARA RAMAK KALDI

Türkiye’nin sofralık zeytin ihracatının 2022/23 döneminde bir evvelki döneme nazaran yüzde 7’lik artışla 172 milyon dolardan 184 milyon dolara yükseldiğini söz eden Lider Er kelamlarını şöyle sürdürdü:

“31 Ekim’de sona eren 2022/23 zeytinyağı ihracat döneminde ise, 118 ülkeye ihracat gerçekleştirdik. Toplam zeytinyağı ihracatımız ölçü bazında yüzde 158 artarak 58 bin tondan 150 bin tona, meblağ bazında ise yüzde 259 artarak 201 milyon dolardan 723 milyon dolara yükseldi.

Toplam dal ihracatımız 947 milyon dolara ulaştı ve kesimimiz dünya pazarlarında çok kıymetli bir yer edindi. 2023 yılında 1 milyar dolara yaklaşan ihracatımızı önümüzdeki 5 yıllık süreçte 2 milyar dolara çıkarmayı hedefliyoruz. Bu amaca ulaşmak için yalnızca mevcut klâsik sistemleri değil, birebir vakitte etrafa hassas, güç verimli, toplumsal sorumluluk prensiplerine uygun sürdürülebilir çağdaş üretim tekniklerini de benimsememiz gerekiyor.”

GIDA ENFLASYONUNA ETKİSİ

Zeytinyağının besin enflasyonuna tesiri de epey hudutlu olduğuna da temas eden EZZİB Lideri Davut Er, “FAO bilgilerine nazaran ülkemizde kişi başına düşen bitkisel yağ tüketimi yılda yaklaşık 25 kilo iken, zeytinyağı tüketimi 2 kilonun altında. Ülkemizde zeytinyağı tercih eden kesim, ekseriyetle makul bir gelir seviyesine sahip olan ve yüklü olarak eserin üretildiği bölgelerde yaşayan tüketicilerimiz. Bu nedenle, sık sık getirilen kısıtlamaların, besin enflasyonunu denetim etme yerine, üretici ve satıcıları olumsuz tarafta etkileyerek piyasayı daha da daralttığı görülmekte” dedi.

’11 AYDA 233 MİLYAR DOLAR İHRACAT YAPTIK’

Türkiye İhracatçılar Meclisi Lideri Mustafa Gültepe ise Cumhuriyetimizin 100’üncü yıldönümünü kutladığımız 2023’ün 11 ayında Türkiye’nin yaklaşık 233 milyar dolarlık ihracata ulaştığı bilgisini paylaştı.

“Deprem felaketini, global pazarlardaki daralmayı, birtakım dallarımızdaki önemli kan kaybını dikkate aldığımızda değerli bir muvaffakiyete imza attığımızı söyleyebilirim” diyen Gültepe şunları söyledi:

“Yılı 255 milyar doların üzerinde mal ihracatıyla kapatacağız. Birtakım bölümlerimizde önemli kan kayıpları var.

Geçen yıl 500 milyon dolarlık bir zeytinyağı ihracatımız vardı. Bu yıl 11 aylık zeytinyağı ihracatımız yüzde 112’nin üstünde artışla 833 milyon dolara ulaştı. Kasım ayında zeytinyağı ünite ihracatını en fazla artıran beşinci bölümümüz oldu.

Geçen yıl 2,8 dolarlık ünite ihracat kıymeti 2023’te yüzde 36,4 artarak 3,8 dolara ulaştı. Evet geçen yıla nazaran değerli bir artış var. Lakin zeytinyağı üzere bir eserde çok daha yüksek ünite kıymetlere ulaşabiliriz. Bunu da lakin markalaşarak ve tanıtım çalışmalarına tartı vererek başarabiliriz” biçiminde konuştu.

ENFLASYON VURGUSU

Ekonomist Prof. Dr. Yaşar Uysal, “Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler” başlıklı sunumunda, Türkiye’nin gelişmekte olan ülkeler ortasında rakiplerine nazaran 6 kat enflasyonla çaba ettiğini, rekabetçiliğini koruyabilmesi için enflasyonla uğraşta başarılı olmak zorunda olduğunu söyledi.