Çağdaş Ömrü Destekleme Derneği (ÇYDD) 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü’nde Türkiye’de yaşayan çocukların mevcut durumuna dair dikkat çeken bir rapor hazırladı. 2022 yılında 16 ve 17 yaş aralığındaki 10 binden fazla kız çocuğunun resmi nikâhla evlendirildiği belirtilen raporda ayrıyeten Türkiye’deki çocukların yüzde 45,2’si toplumsal dışlanma ve yoksulluk riski altında olduğu da vurgulandı.
Çağdaş Ömrü Destekleme Derneği; 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü’nde Türkiye’de yaşayan çocukların mevcut durumuna dair hazırladığı çarpıcı bir raporu kamuoyuyla paylaştı. Çocuk hakları konusunda farkındalık yaratmayı amaçlayan rapor, ülkedeki çocukların karşılaştığı zorlukları ve muhtaçlıklarını ortaya koydu. ÇYDD Çocuk Güvenliği Ünitesi Odak Şahsı Hasan Kızıldağ tarafından hazırlanan raporda; eğitim, sıhhat, güvenlik ve iştirak haklarına yönelik Türkiye’nin çeşitli yerlerinde yaşayan kırılgan kümelere mensup çocukların maruz kaldığı zorluklar ayrıntılı bir formda tahlil edildi.
SINAVA UYGUN HAZIRLANSA BİLE ENDİŞELİ
Türkiye’de çocuk olmayı çok boyutlu formda incelemeye imkân sağlayan rapor, çocukların yaşantı ve gereksinimlerine yönelik dikkat cazibeli sonuçlar sunmanın yanı sıra; başta erken çocukluk ve okul öncesi eğitim ile mecburî ilköğretim ve örgün eğitimden kopuşlar olmak üzere eğitim sistemine dair önemli biçimde düşünülmesi gerektiğini bir kere daha ortaya koydu.
13-17 yaş kümesindeki çocukların %50,5’inin imtihana düzgün hazırlanmış olsa bile kaygılı hissettiklerinin belirtildiği raporda yer alan bilgiler, öğrencilerin eğitim sistemine olan güvensizliğini açık bir halde söz ederek yetkilileri harekete geçmeye davet etti. Raporda ayrıyeten Türkiye’deki çocukların yüzde 45,2’si toplumsal dışlanma ve yoksulluk riski altında olduğu da vurgulandı.
10 BİNDEN FAZLA KIZ ÇOCUĞU RESMİ NİKÂHLA EVLENDİRİLDİ
Cumhuriyet’in 100. yılında çocukların mevcut durumuna ait hazırlanan raporda; eğitim sistemindeki eşitsizliklerin dışında çocuk personelliği, çocuğa yönelik fizikî ve ruhsal şiddet, çocuk istismarı, çocuk evlilikleri vb. bahisler dikkat alımlı başka başlıklar olarak ön plana çıktı. Raporda yer alan 2022 yılında 10 binden fazla kız çocuğunun resmi nikâhla evlendirildiğine yönelik sözler, raporun en çarpıcı bilgilerinden birini ortaya koydu. Ayrıyeten, mülteci çocukların yaşadığı zorluklar ile çocukların sarsıntı ve pandemi sürecinde karşılaştığı ekonomik düşünceler, raporun öteki kıymetli başlıkları olarak göze çarptı.
16 YAŞINDAN KÜÇÜKLER BİLGİYE DAHİL DEĞİL
Raporda çocuk evliliklerle ilgili şu tespitlerde bulunuldu:
– Çocukların haklarına hürmet duyulmadığını hissetmelerine yol açan mevcut durum aslında TÜİK tarafından verilen birtakım istatistiklerle doğrulanmaktadır. 2022 yılında 16-17 yaş kümesindeki resmi kız çocukları evlilikleri %2’dir (TÜİK, 2022). Bu oran görünürde düşüktür lakin datanın sunuluş biçimi gerçeğin üstünü örtme teşebbüsüdür: ‘Yüzde 2’ on bini aşkın kız çocuğu evliliği manasına gelmektedir ve bu sayı yalnızca 16 ve 17 yaşındaki kız çocuklarının resmi olarak evliliklerini söz etmektedir. Bir öteki deyişle, 16 yaşından küçük kız çocuklarının kanuna nazaran evlendirilemeyecek olmasından ötürü 16 yaşından küçük çocuk evlilikleri sıfır olarak kabul edilmiştir ve 16-17 yaşındaki resmi nikâhlı olmayan evlilikler bu sayıya dâhil değildir.
18 YAŞINDAN KÜÇÜK OLANLARIN EVLENDİRİLME SAYISI 10 BİN 237
– Öte yandan; yapılan incelemeler sonucunda 2002-2013 yılları ortasında mahkeme kararı ile yaşı büyütülen ve 18 yaşından küçük olanların evlendirilme sayısının 10.237’dir. Bu sayının 362’si erkek çocuklar iken 9 bin 875’i kız çocuklardır. Kız çocuklar erkek çocuklara kıyasla 27 kat daha fazla yaşı büyütülerek evlendirilmektedir. Çocuk evliliklerine ait bireylerin bakış açısından tahminen de daha kıymetlisi devletin sıkıntıyı ele alış biçimidir.
13 BİNDEN FAZLA EVLENME MÜSAADESİ DAVASI
– Şiddeti Tedbire ve Rehabilitasyon Derneği’nin (İMDAT) 2021 yılında yayımladığı Çocuk Evlilikleri Raporu incelendiğinde, 16 yaşındaki çocukların evlenme müsaadesi talebiyle aile mahkemelerine açılan dava sayısının 13.282 olduğu ve bu davaların 11.473’ünün (%86) kabul edildiği görülmektedir (İMDAT, 2021).
– Mahkeme kararıyla yaşı büyütülerek evlendirilen kız çocukların erkek çocuklara kıyasla 27 kat fazla sayıda olduğun değinilmişti. On binlerce çocuğun hakkının gasp edilişi toplumsal algıda kendisine yer bulamazken, istismar tipinin hangi cinsiyetle eşleşeceği ne yazık ki toplumsal anlayışın kimi kesimleri ile temaslı gözükmektedir.
“LAİK, BİLİMSEL VE KAMUSAL EĞİTİM İLE GELECEĞE HAZIRLANMALARI İÇİN…”
ÇYDD’den Dünya Çocuk Hakları Günü ile ilgili yapılan açıklamada; Birleşmiş Milletler Genel Konseyi’nde Dünya Çocuk Hakları Mukavelesi’nin kabul edildiği 20 Kasım 1989’dan tam 68 yıl evvel 2 Mayıs 1921’de, çocukları “geleceğin birer yıldızı ve ikbal ışığı“ olarak betimleyen cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün 23 Nisan’ı çocuklara bayram olarak armağan etmesine vurgu yapılarak Cumhuriyetimizin 100. yılında çocukların sağlıklı ve inançlı bir ortamda büyüyebilmelerini destekleyerek laik, bilimsel ve kamusal eğitim ile geleceğe hazırlanmalarını sağlamak gayesiyle çalışmaların devam edeceği belirtildi.
Açıklamada ayrıyeten, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Mukavelesi’ni imzalayan tüm ülkelerin başta çocukların hayat hakkı olmak üzere savaşların durdurulması ve çocuk haklarının hayata geçirilmesi için gerekli tedbirleri almasının ve çocuklara yönelik çalışma sürdüren sivil toplum örgütlerinin işbirliği içinde olmasının gerekliliği söz edildi.
