2023 yılı bütçe görüşmelerinin dikkati çeken anları

TBMM (AA) – Plan ve Bütçe Komisyonu ile Genel Kurulda 33 gün süren bütçe maratonu, 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2021 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi’nin kabul edilmesiyle sona erdi.

Genel Kuruldaki görüşmelerde, milletvekilleri, 143 saate ve 6 bin 260 sayfa tutanağa karşılık gelen yoğun bir çalışma temposu sergiledi.

Bütçe görüşmeleri, tartışmalı başladı. Bütçenin ilk gününde, partisi adına söz alan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun, “Burası öyle ‘Gazi Meclis’ falan filan, bırakalım bu ayakları. Gazi Meclis belli, ne olduğu da belli; kimin gazi olup olmadığı da belli.” açıklamasına, AK Parti milletvekilleri tepki gösterdi.

Kürsüdeki konuşmalarında Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, “FETÖ’nün sözcülüğüne soyunanların, Meclis’e ‘Gazi Meclis’ demelerini beklemek hayal.” ve AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, “Bu Meclis, gazi bir Meclis. Meclis’in gaziliğine saygı duymuyorsanız, neye saygı duyacaksınız?” sözleriyle Kılıçdaroğlu’na karşılık verdi.

“Küfür” tartışması

AK Parti Genel Başkanvekili Kurtulmuş’un, konuşmasında “vesayet odaklarını” anlatırken CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel’in küfretmesi üzerine gerginlik yaşandı.

AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, Sertel’in bir milletvekilinin annesine küfrettiğini belirterek en ağır şekilde cezalandırılmasını istedi.

TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Sertel’in, kaba ve yaralayıcı bir söz söylediğini, bunun Meclis tarafından cezasız bırakılmasının doğru olmadığını ifade etti. Daha sonra yapılan oylama sonucunda Sertel’e kınama cezası verildi.

HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, Adalet Bakanlığının bütçe görüşmelerinde, cezaevlerinde “çıplak arama” yapıldığı iddiasını gündeme getirerek daha önce AK Parti Grup Başkanvekili Özlem Zengin ile bu konuyu çok tartıştıklarını hatırlattı. Gergerlioğlu’nun, “Sayın Zengin’e, Uşak Emniyet Müdürlüğündeki çıplak arama olaylarını anlattığımda bana ‘İffetli bir kadın çıplak aramayı söylemek için bir yıl beklemez.’ demişti. Nagehan Yüksel, iffetli bir kadın ama çıplak aramayı duyurduğu için ceza aldı. Bu kadın mı iffetsiz, sizin partiniz ve bakanlığınız mı?” sözleri tartışma çıkardı.

AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan, “Bu yanlış bir dil. İffetle ilgili söylediği tüm iğrenç iddiayı reddediyoruz.” diyerek, Gergerlioğlu’nun özür dilemesini ve TBMM İçtüzüğü’nün uygulanmasını talep etti. Daha sonra Gergerlioğlu, kullandığı ifadeler nedeniyle kınama cezası aldı.

“Yumruklu” kavga

İYİ Parti İstanbul Milletvekili Ümit Beyaz’ın, Gençlik ve Spor Bakanlığı bütçesi üzerinde konuştuğu sırada, Beyaz ile AK Parti milletvekilleri karşılıklı laf attı.

Tartışmanın büyümesi üzerine AK Parti ile İYİ Parti milletvekilleri arasında yumruklu kavga çıktı. Kavga sırasında AK Parti Bursa Milletvekili Zafer Işık, İYİ Parti Trabzon Milletvekili Hüseyin Örs’e yumruk attı. Başından yaralanan Örs, daha sonra hastaneye kaldırıldı. Işık’a, İçtüzüğün “fiili saldırıda bulunmak” hükmü kapsamında Meclis’ten iki birleşim geçici çıkarma cezası; İYİ Parti Konya Milletvekili Fahrettin Yokuş’a da kavga sırasındaki hareketi nedeniyle “Meclis’te gürültü ve kavgaya sebep olmaktan” kınama cezası verildi.

Kürtçe konuşmak isteyince mikrofonu kapatıldı

HDP Diyarbakır Milletvekili İmam Taşçıer, TBMM Başkanlığının bütçe görüşmelerinde kürsüde konuşmasını Kürtçe yapmak isteyince TBMM Başkanvekili Haydar Akar uyarıda bulundu. Taşçıer’in konuşmasında ısrar etmesi ve Akar’ın uyarısını dikkate almaması üzerine mikrofonu kapatıldı.

HDP milletvekillerinin tepki gösterdiği Akar, resmi dilin Türkçe olduğunu, Taşçıer’in konuşmasını Türkçe yapmaması halinde söz vermeyeceğini belirtti. Taşçıer konuşmasına Kürtçe devam ederken Akar, birleşime ara verdi, aradan sonra ise Taşçıer’e söz vermedi.

Meclis’te Hacivat ve Karagöz oyunu

CHP Bursa Milletvekili Nurhayat Altaca Kayışoğlu, ekonomiye dikkati çekmek için kürsüye Hacivat-Karagöz kuklalarıyla çıkarak Türkiye’de yaşandığını düşündüğü olumsuzlukları, Hacivat ile Karagöz’ün ağzından anlattı.

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, geçmişte kasaplardan ücretsiz alınabilen hayvan kemiklerinin marketlerde satıldığını söyleyerek yanında getirdiği ipe dizili, etleri sıyrılmış kemikleri milletvekillerine gösterdi. Gürer, “Vatandaşta bu fiyata dahi et alacak güç bırakmadınız, yurttaşlarımız kemik kaynatıyor.” dedi.

CHP Adana Milletvekili Ayhan Barut, “Peynirin fiyatı etin fiyatını geçti. Fakirin, fukaranın ekmekle peynirle karnını doyurması bile elinden alındı.” diyerek elindeki bir kalıp peyniri gösterdi.

CHP Mersin Milletvekili Cengiz Gökçel, kürsüye domates paketiyle çıkarak “Domatesin serada maliyeti 10 lira, çiftçilerimiz bunu 9 liraya satamıyor ama vatandaşımız da 25 liraya bunu marketlerden almak zorunda kalıyor.” değerlendirmesinde bulundu.

“Türkiye’nin otomobilini Meclis’e getirdik”

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Bakanlığının bütçe görüşmelerine katılmak için TBMM’ye Togg otomobil ile geldi. Kırmızı renkteki otomobili Meclis Şeref Kapısı önüne park eden Varank, “60 yıl önce Devrim otomobilinin hikayesi Meclis’in önünde son bulmuştu. Birileri öyle bir milli projeyi hazmedememişlerdi. Biz de bugün Türkiye’nin otomobilini, Togg’u Meclis’e getirdik. Bu gururu vatandaşlarımız görsün istedik.” diye konuştu.

“Beyaz tülbent” tartışması

HDP Diyarbakır Milletvekili Remziye Tosun’un başındaki beyaz başörtüsünü çıkararak “Tülbendimi tüm savaş kararlarının verildiği buraya atıyorum.” sözleri tartışmaya yol açtı.

AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, “TBMM, bu ülkeyi kuran, hepimizin baş tacı. Tülbentini, ‘Savaş kararlarının alındığı bu parlamentoya lanet olsun.’ diye atıyorsa ona lanet olsun.” diyerek tepki gösterdi.

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, “Remziye Tosun, PKK’nın kadro elemanıdır; devletin bütün kayıtlarında da böyledir.” açıklamasında bulunurken, MHP İstanbul Milletvekili Arzu Erdem, “Analarımızın hayatları gibi tertemiz beyaz tülbentlerini, bebek katillerine malzeme yapma girişimi pespaye bir gösteri ve provokasyon” ifadesini kullandı.

Soylu’ya döviz ve kitapçık fırlattılar

Soylu, Bakanlığının 2023 yılı bütçesi üzerindeki konuşmasında CHP, HDP ve İYİ Parti sıralarını işaret ederek “Orası da aynı, orası da; siz de aynısınız. Amerika’nın çocuklarısınız, yenileceksiniz.” diye bağırdı.

Bu sırada CHP milletvekilleri, ellerindeki döviz ve kitapçıkları kürsüdeki Soylu’ya fırlattı. Atılan dövizler ve kitapçıklar, Soylu’ya isabet etmese de Başkanlık Divanının önüne kadar ulaştı.

AK Parti ve CHP milletvekillerinin birbirlerinin üzerine yürümesi üzerine Genel Kurulda gerginlik yaşandı. TBMM Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, birleşime ara verdi. Gerginlik, bir süre arada da devam etti.

CHP milletvekilleri “istifa” sloganı attı

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, Bakanlığının bütçesi üzerindeki konuşmasında, 6 yaşındaki bir çocuğun cinsel istismara uğradığı iddiasına ilişkin davanın kendilerine 2 Aralık 2022’de ihbar edildiğini, aynı gün davaya müdahil olduklarını açıkladı.

Yanık’ın konuşması sırasında sırtlarını dönen CHP milletvekilleri, “Çocuk susmadı, siz sustunuz, biz susmayacağız”, “Çocuk susar, sen susma”, “Çocuk bedenime dokunma” yazılı dövizleri göstererek “İstifa” sloganı attı.

Manda yoğurdu, ekmek, beslenme çantası TBMM kürsüsünde

CHP Tekirdağ Milletvekili İlhami Özcan Aygun ise konuşması sırasında yanında manda yoğurdu, ekmek ve beyaz çay getirdi.

Aygun, manda yoğurdunun kilosunun 50 ila 80 lira arasında olduğunu, annelerin bayat ekmek, bayat simitleri çocukların beslenme çantasına koyduğunu söyledi. Aygun, beyaz çayın kilosunun ise 11 bin 300 lira olduğunu belirterek “Bir asgari ücretlinin bunu alması için en az iki ay çalışması gerekiyor.” yorumunda bulundu.

CHP Afyonkarahisar Milletvekili Burcu Köksal da Milli Eğitim Bakanlığının bütçesi üzerindeki konuşmasında, kürsüye beslenme çantası ile çıktı. Köksal, “Beslenme çantası getirdim, bakalım içinden neler çıkacak? Bir kuru ekmek, beslenme çantasından çıkan. Sonra bir su ile garibanlık ve yoksulluk çıkıyor. Sefalet, çocukların beslenme çantasında.” diye konuştu.

Kesintisiz 9 saat 44 dakika süren birleşim

TBMM Genel Kurulunda, 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi’nin maddelerinin görüşmelerinde bir rekor kırıldı.

TBMM Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, bütçe teklifinin 11. maddesinin kabul edilmesi sonrasında yaptığı açıklamada, TBMM Genel Kurulunun 38. birleşiminde kesintisiz 9 saat 44 dakika çalışıldığını duyurdu.

Eski Meclis Başkanvekili Levent Gök’ün aralıksız 8 saat 13 dakika yönettiği 15 Aralık 2019’daki birleşim, “Dünya Aralıksız En Uzun Süre Millet Meclisi Yönetme Rekoru” olarak tescil edilmişti.

Görüşmelerin tamamlanmasının ardından 2023 yılı bütçesi, yapılan oylama sonucu kabul edildi.

Muhabir: Sinan Uslu