2028 Los Angeles Olimpiyatları’nda boks krizi: 116 yıl sonra tekrar olimpiyat dışı mı?
Olimpiyat Oyunları’nın esaslı branşlarından biri olan boks, 2028 Los Angeles Olimpiyatları için büyük bir belirsizlikle karşı karşıya. Memleketler arası Olimpiyat Komitesi (IOC) ile Memleketler arası Boks Birliği (IBA) ortasında yaşanan tanıma krizi nedeniyle, boksun 2028 olimpiyatlarında yer alıp almayacağı şimdi netlik kazanmadı.
IOC’nin 141. oturumu, Hindistan’ın Mumbai kentinde gerçekleştirildi. Bu toplantıda, 2028 Los Angeles Olimpiyatları’nda yer alacak spor kısımları konusundaki kararlar masaya yatırıldı.
Ancak, IOC’nin boks konusundaki kararı erteleme kararı alması, IOC ile IBA ortasında süregelen meseleleri bir kere daha gündeme taşıdı. Taraflar ortasında bir uzlaşma sağlanamazsa, boks, 116 yıl sonra birinci kere olimpiyatlarda yer bulamayabilir.
SADECE 1912’DE OLMADI
Tarih kitaplarına nazaran, boks birinci olarak 1904’te ABD’nin Saint Louis kentinde düzenlenen olimpiyatlarda olimpik bir branş olarak kabul edilmişti.
Ancak, 1912 yılında İsveç’in Stockholm kentinde gerçekleştirilen olimpiyatlarda, ülkedeki yasalar gereği boksa yer verilmemişti. Bu tarihten sonra, Paris 2024 Olimpiyatları da dahil olmak üzere, boks olimpiyatlarda aralıksız olarak yer aldı.
Eğer 2028 olimpiyatlarında boksa yer verilmezse, bu branş 116 yıl ortadan sonra tekrar olimpiyat programından çıkarılmış olacak.
IOC VE IBA ORTASINDA YAŞANANLAR
Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) ile Milletlerarası Amatör Boks Birliği’nin (eski ismiyle AIBA) ortasındaki problemler, Tokyo 2020 Olimpiyatları devrinden bu yana devam ediyor. IOC, AIBA’nın hem 2020 Tokyo hem de 2024 Paris Olimpiyatları’nda boks karşılaşmalarını organize etme hakkını kaldırmış, bu karar 2028 Los Angeles Olimpiyatları için de geçerli olmuştur.
AIBA’nın idare, mali ve etik sorunları, yanı sıra hakem yanılgıları ve puanlama sisteminde yaşanan sıkıntılarla başa çıkamaması, IOC’nin bu kararı almasında tesirli oldu. Bilhassa AIBA’nın Rus güç şirketi Gazprom’a mali bağımlılığı, IOC’nin telaş duyduğu mevzular ortasında yer aldı.
2022’de İstanbul’da gerçekleşen IBA Olağan Seçimli Genel Kurul’unda yaşananlar da iki kurum ortasındaki tansiyonu artırdı. Seçimden bir gün evvel, IBA Süreksiz Aday Gösterme Ünitesi, Hollandalı Boris van der Vorst ve üç öteki adayın seçime katılmaya uygun olmadığını belirtti. Fakat, CAS, Van der Vorst’un seçimlere haksız bir formda katılmadığına ve IBA Lideri Umar Kremlev’in de seçim kurallarını ihlal ettiğine karar verdi. Van der Vorst’un yeni bir seçim önerisi, IBA delegeleri tarafından kabul görmedi.
Haziran 2023’te toplanan IOC, AIBA’nın boksun global idare organı olma statüsünü sona erdirdiğini duyurdu. AIBA bu duruma karşılık vererek, “IOC, bu kararıyla siyasallaşmış gerçek tabiatını ortaya koyarak muazzam bir kusur yaptı.” açıklamasını yaptı.
Bu müddet zarfında, Nisan ayında kurulan ve 16 ülkeden oluşan Dünya Boks Federasyonu (World Boxing), IOC’nin kararını olumlu karşıladığını belirtti ve “IOC kararının, boks için bir dönüm noktası olduğu ve bunu memnuniyetle karşıladıkları” tabirini kullandı.
TÜRKİYE’NİN BOKS BAŞARISI
Türkiye, olimpiyat arenalarında boksta toplam 7 madalya ile temsil edildi. Bu madalyaların en pahalısı Tokyo 2020 Olimpiyatları’nda kazanıldı.
Milli atlet Busenaz Sürmeneli, bu olimpiyatlarda altın madalya kazanarak ülkemize bokstaki birinci olimpiyat altınıni getirdi. Türkiye’nin boksta olimpiyat madalyasıyla tanışması 1984 Los Angeles Olimpiyatları’nda oldu.
Eyüp Can ve Turgut Aytaç, bu olimpiyatlarda bronz madalyanın sahibi oldular. Tokyo 2020’de Buse Naz Çakıroğlu, 1996 Atlanta’da Malik Beyleroğlu ve 2004 Atina’da Atagün Yalçınkaya gümüş madalya kazanırken, 2008 Pekin’de Yakup Kılıç ise bronz madalyayla ülkemizi onurlandırdı.
OLİMPİYATTA KASK KULLANIMI
Erkek boks karşılaşmalarında değerli bir değişiklik 2016 Rio Olimpiyatları’yla gerçekleşti.
IOC ve AIBA’nın ortaklaşa aldığı bir kararla, 2016 yılından itibaren erkeklerde kask kullanımı sonlandırıldı. Fakat, bayan boksunun 2012 Londra Olimpiyatları’yla olimpiyat programına dahil edilmesinin akabinde bayan boksörler karşılaşmalarda kask takmaya devam ediyor. (AA)
