İSTANBUL (AA) – Mübadele Müzesi’nin konumladığı tarihi yapı da
1913-1923 arasında Bir Rum tarafından işletilerek taverna olarak hizmet
verdi. Lozan Antlaşması’yla 1923-1930 arasında mübadele gerçekleştikten
sonra Rumlar Çatalca’dan gidince sağlık memuru Fethi Onuk tavernayı
devraldı. Fakat işletmeyi sürdürmedi.
Daha sonra
yapı hazineye devroldu ve bir süre Ziraat Bankası olarak hizmet vermeye
başladı. Yapı, 1961’de Fikret Tatari’ye satıldı. Bu dönemde binada
biçki, dikiş kursu verildi. Yapı 1967’de Kamil Ölçer tarafından satın
alındı ve halen Kamil Ölçer’in varisleri mülkiyetindeydi. Son olarak
Ölçer ailesi yapıyı Mübadele Müzesi olarak kullanılmak üzere Lozan
Mübadilleri Vakfına tahsis etti.
“Mübadele torunları kendi ve ailelerinin anılarının yaşatılmasından memnunlar”
Çatalca
Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğünden Aytekin Karabaş, müzeye
ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, ziyaretçilerin burada günlük
kullanım eşyaları, kıyafetler, mutfak eşyaları, bahçe mobilyaları,
kişisel koleksiyon parçaları ve benzeri birçok objeyi görebileceklerini
söyledi.
Karabaş, yakın zamanda bir envanter
çalışması yaptıklarını ve 150’den fazla ailenin ücretsiz olarak müzeye
eşyalarını bağışladığını belirterek, “Bu konuda ciddi bir hassasiyet
var. Mübadele torunları kendi ve ailelerinin anılarının yaşatılmasından
son derece memnunlar. Biz de onların emanetlerini alıyoruz ve
ziyaretçilerimizle buluşturmaya çalışıyoruz.Türkiye’nin ilk göç temalı
müzesi burası. Bundan sonra da Samsun, Bursa, Tuzla ve Silivri’de
açıldı.” dedi.
Kendi ailesinin de mübadelede
Çatalca’ya geldiğini ve dedelerinin müzeye eşyalarını hediye ettiğini
anlatan Karabaş, yaklaşık 400 parça objenin müzede yer aldığı bilgisini
verdi.
“Mübadil kültürünü anlatıyoruz”
Karabaş,
müzede Yunanistan topraklarından Türkiye’ye gelen birçok ailenin
hikayesine de ziyaretçilerin tanık olacağına işaret ederek, şunları
kaydetti:
“İlçemizde öğrencilerimiz aileleriyle
birlikte müzeye geliyorlar. Okullarla da iletişim halindeyiz. Mübadil
kültürünü onlara anlatmakta yardımcı oluyoruz. Üniversitelerden
akademisyenler ve tarih, arkeoloji bölümü öğrencileri de burayı teşrif
ediyorlar. Biz de onlarla ilgilenip, yardımcı olmaya çalışıyoruz. Yurt
dışından, Yunanistan’dan da çok ciddi bir ziyaretçimiz oluyor. Hatta
bazı objeleri bize bağışlayan yabancı konuklarımız da var.”
Müzenin
hemen yanında yer alan Mübadele Meydanı’nda da Çatalca Belediyesi
olarak çeşitli kültürel, sosyal etkinlikler düzenlediklerini söyleyen
Aytekin Karabaş, “Malumunuz kültürlerin yaşamasında düğünler çok önemli
rol oynar. Bazen burada tam anlamıyla geleneksel mübadil, patriot
düğünleri de yaşanıyor.” diye konuştu.
Karabaş, mübadele konusuna da değinerek, şu bilgileri verdi:
“Mübadele,
Lozan Antlaşmasıyla yapılıyor ve esasına bakacak olursanız, Yunan
tarafının istediği bir şey. Çünkü onların nüfusu bizden çok daha az
İstiklal Savaşı sonrası. Onlar aslında insan gücüne ihtiyaç duydukları
için böyle bir talepte bulunuyorlar ve Lozan Antlaşmasıyla da bu talep
yürürlüğe girmiş oluyor. Burada en önemli hususlardan bir tanesi de
oradan gelen insanların taşınma konusu. Ağırlıklı olarak gemiyle
yapılıyor. Gemi, tren yolculuklarıyla ve başlı başına zaten hazin bir
öykü olan yaya olarak gelen mübadiller de var.”
Müze, pazartesi hariç haftanın her günü saat 10.00 ve 16.00 arasında ücretsiz olarak ziyaret edilebiliyor.
Muhabir: Aişe Hümeyra Akgün
