Mevsim normalleri üzerinde seyreden hava sıcaklıkları nedeniyle son 1 haftada pek çok vatandaş güneş çarpması nedeniyle hastanelere başvurdu. Bazı noktalarda 50 dereceyi bulan hava sıcaklığı sağlık sorunlarını beraberinde getiriyor. Güneş ışınlarına maruz kalınması durumun güneş çarpması veya sıcak çarpması gibi risklerle karşılaşılıyor. Ancak sıcak çarpması ve güneş çarpması sıklıkla karıştırılıyor. Peki güneş çarpması ve sıcak çarpması arasındaki fark nedir?
Güneş Çarpması Nedir?
Baş ve boyun bölgesine çok fazla güneş gelmesi, güneş çarpmasına yol açabilir. Beyin zarları ve beyin dokusu, aşırı ısınma nedeniyle tahriş olur. Halk arasında ‘başa güneş geçmesi’ olarak da bilinen bu durumda genellikle kişinin ilk olarak başı ağrır. Kişinin başı sıcak ve kırmızıdır, boynu ağrır, bitkinlik, bulantı ve kusma olabilir. Kişi genellikle baş dönmesi de hisseder.
Dikkat çeken en önemli nokta ise güneş çarpması geçiren bir hastanın vücut ısısı genellikle yükselmez, aksine serindir.
Güneş çarpmasında ne yapılmalı?
- Güneş çarpmasına maruz kalan kişi hemen serin olan bir yere alınarak üzerinde sıkı giysiler varsa gevşetilir ve kusma riskine karşı yan yatırılır.
- Soğuk su ile ıslatılmış bez koyulabilir veya soğutucularla soğutmaya çalışmak gerekir.
- Kan dolaşımını başa doğru yönlendirmek kişinin için ayaklarını yükseltmek, kol ve bacaklara masaj yapmak, duş aldırmak da gerekebilir.
- Kişinin bilinci açıksa sıvı alımının sağlanması, bilinç kapalı ise kesinlikle içmesi için sıvı verilmemesi takip ve tedavi amaçlı en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılması gerekir.
-
Sıcak Çarpması (Hipertermi) Nedir?
Vücut ısısının aşırı yükselmesini ifade eden sıcak çarpması (hipertermi), güneş çarpmasından daha tehlikeli bir durumdur. Sıcak çarpması, örneğin sıcak bir ortamda fiziksel olarak aşırı efor sarf edilmesiyle tetiklenir.
Dışarıdaki yüksek sıcaklıklar nedeniyle vücut, salabileceğinden daha fazla ısı emer.
Belirtiler şöyle:
- Bilinç kaybı,
- Baş ağrısı,
- Baş dönmesi
- Uyuşukluk,
- Titreme nöbetleri,
- Kusma,
- İshal,
- Düşük tansiyon
Sıcak Çarpması Durumunda Ne Yapmalı?
İlk belirtilerde derhal ambulans çağrılmalı ya da hasta, acil servise götürülmeli. Vücut mümkün olduğunca çabuk soğutulmalıdır. Etkilenen kişiler serin bir yere götürülmeli ve mümkünse sıvı verilmelidir. Fazla giysiler çıkarılmalıdır.
