Afrika’nın dünyaya açılan büyülü sesi: Youssou N’Dour

DAKAR (AA) – Senegal’in başkenti Dakar’da doğup büyüyen N’Dour, Neneh Cherry ile 1993’te seslendirdiği “7 Seconds” parçasıyla dünyaca üne kavuştu.

Parça o dönem müzik listelerini alt üst ederken, N’Dour, Peter Gabriel, Sting, Wyclef Jean gibi isimlerle “World Music (dünya müziği)” türünün en önemli temsilcileri arasına girdi.

Kariyerinde 20’den fazla albüme imza atan 63 yaşındaki sanatçı, 5 kez Grammy Müzik Ödüllerine aday gösterildi, 1993’te “Egypt” isimli albümüyle “en iyi dünya müziği albümü” dalında Grammy aldı.

Farklı müzik tarzlarından isimlerle yaptığı sayısız işbirliğinin yanı sıra N’Dour, Senegal siyasetinde önemli görevlerde bulundu.

N’Dour, 2012’de cumhurbaşkanı seçiminde adaylığını koydu, o seçimde başa gelen Macky Sall hükümetinde Turizm Bakanı olarak görev yaptı.

Akabinde cumhurbaşkanlığı danışmanlığı görevine getirilen ve hala bu göreve de devam eden N’Dour, aynı zamanda aktivist kimliğiyle de adından söz ettirdi.

Nelson Mandela’nın serbest kalması için 1985’te konser veren N’Dour, Uluslararası Af Örgütü ve Birlemiş Milletler ile de çeşitli projeler yönetti.

N’Dour, 2000’lerin başında Afrika kıtasının internete erişmesi için bütün kıtayı kapsayan “Joko Project” isimli girişimi başlattı ve “Birima” projesiyle de dar gelirlilere mikrokredi sağlayan sistem kurdu.

Afrika’nın dünyada en çok tanınan sanatçılarından biri haline gelen N’Dour, şarkılarında Senegal kültürü ve tarihine geniş yer verdi.

Şarkılarının tamamına yakınını yerel dil Volofçada söyleyen sanatçı, Senegal’in ünlü dans müziği Mbalax’ın tanınmasına da öncülük etti.

“Ben Afrika’nın sesiyim.” diyen, bugün hala aktif müzik yaşamına devam eden N’Dour, Senegal’in dünyaya açılan büyülü sesi olarak değerlendiriliyor.

“Müzik tutkum yüzünden Gambiya’ya kaçtım”

N’Dour, müzik kariyeri, aktivist yönü ve geçen sene Türkiye’de verdiği konsere ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtladı.

Müzikle iç içe bir çocukluk geçirdiğini belirten N’Dour, babasının başta müzisyen olmak istemesine karşı çıktığını söyledi.

Bu hayalini gerçekleştirmek için bir gün evden kaçtığını anlatan N’Dour, şöyle devam etti:

“Babam okula gidemediği için benim eğitim almamı doktorluk, öğretmenlik gibi bir meslek seçmemi çok istiyordu ama benim içimde de müthiş bir müzik aşkı vardı. Ben yine de gizliden gizliye müzikle uğraştım. 13 yaşında arkadaşlarımla, kimseye haber vermeden Gambiya’ya gittik. Orada farklı bir müzik ortamı olduğunu duymuştuk. Tabii babam Dakar’da polise gidiyor ve beni bir şekilde Gambiya’da buluyorlar. Dayım o dönem sanat okulunda müdürdü, benim müzik konusundaki kararlığımı görünce sanat okuluna gitmemi teklif etti. Babam da içinde ‘okul’ kelimesi geçtiği için hemen kabul etti. Onun tek hayali benim bir şekilde okula gitmemdi. Böylece müziğe 13 yaşında adım atmış oldum.”

“7 Seconds kariyerimin dönüm noktası”

Profesyonel müzik kariyerinin başlangıcının dünya müziği türünün doğuşuna denk geldiğini belirten N’Dour, bu aşamada Sting, Peter Gabriel, Paul Simon gibi isimlerle çalışma fırsatını bulduğunu dile getirdi.

N’Dour, müzik kariyerinin en önemli ve ufuk açıcı işbirliğini de 2005’te çıkardığı “Egypt” albümüyle yaptığını söyledi.

Mısırlı Fathy Salama Orkestrası ile kaydedilen albümde hem geleneksel hem de akustik enstrümanlar kullandıklarını ifade eden N’Dour, albümün “en iyi dünya müziği albümü” dalında Grammy kazandığını hatırlattı.

N’Dour kariyerindeki dönüm noktasının ise İsveçli şarkıcı Neneh Cherry ile 1993’te seslendirdiği “7 Seconds” parçası olduğunun altını çizerek, “7 Seconds, dünya müzik listelerinde 1 numaraya yerleştiğinde kendimle gerçekten gurur duymuştum. 7 Seconds, ülkemin müziğini dünyaya tanıtmamda adeta bir köprü oldu, kariyerimde bambaşka kapılar açtı.” dedi.

“Afrika, iklim değişikliğini önce kendi arasında tartışmalı”

N’Dour, iklim değişikliğinin etkilerine dikkati çekmek için Fransız şarkıcı Christophe Mae ile küresel ısınma nedeniyle buzullarda tek başına kalan bir kutup ayısının hikayesini anlatan “L’ours” isimli parçayı da seslendirdi.

Afrika’nın iklim değişikliğinin etkilerini ciddiye alması gerektiğinin altını çizen N’Dour, şöyle devam etti:

“Afrika iklim değişikliği tartışmalarının bizzat içinde yer almalı çünkü bu artık tüm dünyayı ilgilendiriyor. Uluslararası girişimler, zirvelerden önce iklim değişikliğinin Afrika’daki etkilerini kendi arasında ele almalı. Halkı ama en çok gençleri bu hususta bilinçlendirmemiz gerekiyor. Rüzgara, güneş enerjisine sahibiz, tarım alanlarımız var, suyumuz var. Eğer toplumu bu konuda bilinçlendirebilirsek Afrika iklim değişikliğinin etkileriyle daha kolay başa çıkabilir.”

N’Dour, Afrika’nın gıda kriziyle de karşı karşıya kaldığına dikkati çekerek, bunun için gençlerin tarım alanında istihdamına teşvik eden projelere ihtiyaç olduğunu kaydetti.

Ünlü şarkıcı, “Gıda kriziyle mücadelede formül basit ya yediğinizi üreteceksiniz ya da ürettiğinizi yiyeceksiniz.” dedi.

Youssou N’Dour, geçen sene Ankara’da verdiği konserin iki ülke arasında farklı bir kapı araladığına inandığını belirterek, “Türkiye ile Senegal arasında çok fazla ekonomik işbirliği var ama kültür alanında beraber çalışmamız lazım.” ifadesini kullandı.

Muhabir: Fatma Esma Arslan