Rize’de Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi’nce (RTEÜ), su birikintilerine yumurtalarını bırakarak çoğalıp, pek çok viral hastalıkların bulaştırıcısı olan Asya kaplan sivrisineğine karşı uğraş başlatıldı.
Güneydoğu Asya kökenli istilacı tıp olan ve 2011 yılında birinci olarak Edirne’de tespit edilip, Türkiye genelinde görülmeye başlanan Asya kaplan sivrisineğinin yayılımı, havaların ısınmasıyla arttı. Yerleşik popülasyonu 2015’te Karadeniz kıyı şeridinde belirlenen zararlıya karşı RTEÜ’de çalışma başlatıldı.
Konduğu su birikintilerine yumurtalarını bırakarak çoğalıp, zika, sarı humma ile Batı Nil üzere viral hastalıkların bulaştırıcısı olan istilacı çeşitler için oluşturulan özel laboratuvarda kısırlaştırılmış böcek tekniği devreye alındı.
Biyoteknik çabayla, üreme gücünün zayıflaması için bölgeden toplanılan birçok erkek cins zararlıya, iyonize ışınlama uygulanıp, kısırlaştırma çalışmasına başlandı. Kısırlaştırılan sineklerin, salındığı tabiatta, başka bireylerle çiftleşip, ziyanlı yeni nesil oluşmasının önüne geçilmesi hedefleniyor.
Prof. Dr. Mustafa Akıner
TÜRKİYENİN TÜM KIYI KISMINA YAYILMIŞ DURUMDA
RTEÜ Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Akıner, Asya kaplan sivrisineğinin, süratle yayıldığını belirterek, “Bu ziyanlı çeşit, Türkiye’nin tüm kıyı kesitine yayılmış durumda. Yaz aylarında artan sıcaklıklarla birlikte çok çoğalma başladı. Bireylerin de burada yapması gereken çok şeyler var. Bu bildiğimiz sinek tipleri üzere değil, gündüz dışarıya çıktığımız vakitlerde üzerimize gelme eğilimi var. Olağanda akşam uyurken vızıltısını duyduğumuz sivrisinek üzere değil, bunun sesini duymuyoruz. Çok agresif bir sivrisinek tipi. Gündüz bahçede çalışırken gelip sizi rahatsız edip, kan emme davranışı sergileyebilir. Bu sivrisineklere üreme alanı oluşturabilecek en ufak bir su ve ayran üzere kabın dahi etrafımızda olmaması gerekiyor” diye konuştu.
.
MİLYONLARCA BİREY OLUŞMASININ ÖNÜNE GEÇİYORUZ
Üniversite bünyesinde çalışma başlattıklarını aktaran Akıner, “Dünya genelinde bilinen steril böcek tekniği yani kısırlaştırılmış böcek tekniği uygulanıyor. Bu genetik modifiye bir teknik değil. Rastgele bir kimyasal kullanmadan, hayvanla biyolojik uğraş olarak uygulanan yol. Altyapı çalışmalarımızı tamamlayıp, üniversitemiz bünyesinde laboratuvarımızı kurduk. Laboratuvarda üreyen zararlıları, ‘iyonize ışınlama’ ile kısırlaştırıyoruz. Bu sivrisinekleri kısırlaştırarak tabiata salacağız. Kısırlaştırdığımız çeşitler, tabiatta bulunan başka sineklerle verimli döller oluşturamıyor, böylelikle milyonlarca birey oluşmasının önüne geçmeyi hedefliyoruz dedi. (DHA)
