AB liderleri Ukrayna ve İsrail-Filistin ağırlıklı gündemle yarın toplanacak

BRÜKSEL (AA) – Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin liderleri, Ukrayna’ya mühimmat yardımının hızlandırılması, Gazze’ye insani yardımların ulaştırılması başta olmak üzere genişleme, savunma, güvenlik ve tarım gibi çeşitli konuları görüşmek üzere yarın Brüksel’de toplanacak.

Belçika’nın başkenti Brüksel’de AB üyesi 27 ülkenin devlet veya hükümet başkanlarının katılımıyla yarın başlayacak AB Liderler Zirvesi, iki gün sürecek.

AB Konseyi Başkanı Charles Michel’in başkanlık edeceği toplantıda, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de hazır bulunacak.

Başta Ukrayna ve Gazze olmak üzere ağırlıklı olarak dış politika konularının görüşüleceği zirveye, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de katılacak.

Zirvenin ilk kısmında yapılması planlanan Ukrayna oturumuna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy çevrim içi bağlanacak.

Ukrayna’daki durum, savaşın üçüncü yılına girmesiyle özellikle mühimmat stoklarının tükenmesi nedeniyle aciliyet arz ediyor.

AB Konseyi Başkanı Michel, zirvenin gündemiyle ilgili liderlere gönderdiği mektupta, “En önemli görevimiz, Ukrayna’ya askeri yardımın hızla sağlanması ve Çekya’nın ki gibi son girişimlerden yola çıkarak Ukrayna’ya mühimmat tedarikinin ve teslimatının hızlandırılmasıdır. Ek olarak, (Rusya’ya yönelik) yaptırımlarımızı etkili bir şekilde uygulamaya, ayrıca dondurulmuş Rus varlıklarından elde edilen karların kullanılmasına yönelik çabalarımızı ilerletmeye odaklanmalıyız.” ifadelerini kullandı.

Çekya, geçen ay Ukrayna’ya acilen mühimmat sağlanması için bir inisiyatif başlatmış, AB dışındaki ülkelerden 800 bin mühimmat alınması için fon oluşturulmuştu. Çekya Başbakanı Petr Fiala da 8 Mart’ta yaptığı açıklamada, 18 ülkenin mühimmatın alınması için finansal katkıda bulunduğunu, teslimatın birkaç hafta içinde yapılacağını duyurmuştu.

Savunma ve güvenlik

Zirvenin gündemiyle ilgili bilgi veren üst düzey bir AB yetkilisine göre, Yüksek Temsilci Borrell bugün, zirve öncesinde liderlere dondurulmuş Rus varlıklarının Ukrayna’ya daha fazla askeri yardım sağlamak ve AB’nin savunma üretimini artırmak için kullanılması yönünde teklif götürecek.

Borrell’in teklifinin yanı sıra liderler, daha geniş çerçevede Birliğin savunma teknolojisi ve sanayi tabanını güçlendirme, savunma sanayisini daha dayanıklı ve rekabetçi hale getirmenin yollarını tartışacak.

Üst düzey AB yetkilisi, liderlerin “birlikte satın almak ve birlikte üretmek gerektiği” mesajını vereceğini söyledi.

Michel de mektubunda güvenlik ve savunmayla ilgili, “gerçek bir paradigma değişiminin zamanı” olduğunu bildirerek, “Avrupa onlarca yıldır güvenliğine ve savunmasına yeterince yatırım yapmadı. Artık İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en büyük güvenlik tehdidiyle karşı karşıya olduğumuza göre, savunmaya hazır olmak ve AB ekonomisini ‘savaş temeline’ oturtmak için radikal ve somut adımlar atmamızın zamanı geldi.” değerlendirmesini yaptı.

İsrail-Filistin

Gazze’deki insani durum ve İsrail ile Filistin arasında siyasi çözüm de liderlerin önemli gündem maddelerinden biri olacak.

AB ülkeleri farklı tutumları nedeniyle 5 ayı aşkın süredir ortak söylem ve tutum belirleyemedi.

Bu kez ateşkes çağrısında bulunmaları bekleniyor. Ancak üst düzey AB yetkilisine göre, halen tam olarak hangi ifadenin kullanılacağı konusunda uzlaşmaya varılamadı.

Yetkili, “Tartışma artık ateşkes çağrısı yapılıp yapılmamasıyla ilgili değil. Sorun, (Gazze’deki durumla ilgili) sorumluluğun kime yüklendiğine bağlı olarak (ateşkes çağrısının) tonlaması.” ifadelerini kullandı.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 17 Mart’ta Mısır ziyaretinde yaptığı açıklamada, “Esirleri serbest bırakacak ve Gazze’ye daha fazla insani yardımın ulaşmasını sağlayacak bir ateşkes konusunda hızla anlaşmaya varılması kritik önem taşıyor.” demişti.

Öte yandan, basına yansıyan taslak zirve bildirisinde “sürdürülebilir bir ateşkese yol açacak acil insani ara” ifadesinin kullanıldığı görülmüştü.

AB Yüksek Temsilcisi Borrell’in 18 Mart’ta, ilk kez sorumluluğu net olarak İsrail’e yüklediği, bu ülkenin Gazze’de açlığı silah olarak kullandığı yönündeki ifadeleri dikkati çekmişti.

Genişleme

Liderler, AB’nin genişlemesi konusunu da ele alacak. Bir önceki zirvede katılım müzakerelerine başlanması kararı alınan Ukrayna ve Moldova’nın katettiği aşama görüşülecek.

Üst düzey AB yetkilisi, üyelik müzakerelerinin gelecek haftalarda başlayabileceğini belirtti.

AB Komisyonu’nun 12 Mart’ta üyelik müzakerelerine başlanabileceği yönünde görüş bildirdiği Bosna Hersek’le ilgili karar da bekleniyor. Yetkili, üye ülkeler arasında görüşmelerin halen sürdüğünü söyledi.

Ekonomi

Avrupa genelinde çiftçilerin traktörleriyle yaptıkları protestolar da liderlerin ele alacağı konular arasında yer alacak.

Liderler, çiftçilerin ve tarım sektörünün sorunlarını tartışacak. Sürdürülebilir ve dirençli bir tarım sektörü için çerçeve belirlemeye çalışacak liderler, çiftçilerin nasıl destekleneceğini ve faaliyetlerinin ne şekilde kolaylaştırılacağını değerlendirecek.

AB liderlerinin, çiftçilere yönelik bürokratik ve idari işlemleri azaltacak, çiftçilerin tedarik zincirindeki konumunu güçlendirecek önlemleri tartışması bekleniyor.

Çiftçilere adil rekabet ortamı sağlamaya çalışacak liderler, Ukrayna’dan ucuz tahıl ithalatı konusu da görüşecek.

Programın ikinci gününde ise AB liderleri Avro Zirvesi düzenleyecek. Bu toplantıya Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde ve Avro Grubu Başkanı Paschal Donohoe katılacak.

Bu toplantıda, ekonomideki son gelişmeler ve AB sermaye piyasalarını güçlendirecek önlemlerin ele alınması bekleniyor.

Muhabir: Selen Valente Rasquinho,Ata Ufuk Şeker